Proverbes 11 – BDS & HLGN

La Bible du Semeur

Proverbes 11:1-31

1L’Eternel a horreur des balances fausses,

mais il aime les poids exacts11.1 Voir 16.11 ; 20.10, 23 ; Lv 19.36 ; Am 8.5 ; Mi 6.9-12..

2Le mépris suit de près l’orgueil,

mais la sagesse se tient auprès des humbles.

3L’intégrité guide les hommes droits,

mais les tricheries des gens infidèles les mènent à la ruine.

4La richesse ne sera d’aucun secours au jour de la colère divine,

mais être juste sauve de la mort.

5La justice de l’homme intègre lui fait prendre le droit chemin,

mais le méchant tombe par sa propre méchanceté.

6La justice de l’homme droit le sauve,

mais les gens retors sont pris au piège de leurs désirs.

7Quand le méchant meurt, tous ses espoirs périssent,

et la confiance qu’il avait placée en ses ressources s’effondre.

8Le juste sera libéré de la détresse,

et le méchant y prendra sa place.

9Par ses paroles, l’impie cause la ruine de son prochain,

mais, par leur science, les justes en sont préservés.

10Le bonheur des justes fait la joie de toute la cité,

et quand les méchants périssent, on pousse des cris de joie.

11Une cité prospère quand des justes attirent la bénédiction sur elle,

mais les paroles des méchants œuvrent à sa ruine.

12Qui traite son prochain avec mépris est un insensé,

mais l’homme intelligent accepte de se taire.

13Le médisant divulgue les secrets ;

un homme de confiance tient la chose cachée.

14Quand un peuple n’est pas bien gouverné, il décline ;

le salut se trouve dans le grand nombre des conseillers.

15Qui se porte garant des dettes d’un inconnu s’en trouvera mal,

mais celui qui veille à ne pas s’engager11.15 Voir 6.1 et note. assure sa sécurité.

16Une femme aimable obtient les honneurs,

[mais la femme sans vertu est assise dans la honte.

Les paresseux n’ont jamais d’argent11.16 Les mots entre crochets se trouvent dans l’ancienne version grecque et la version syriaque, mais pas dans le texte hébreu traditionnel.,]

les hommes énergiques obtiennent les richesses.

17L’homme bienveillant se fait du bien à lui-même,

mais l’homme cruel creuse son propre malheur.

18Le méchant fait une œuvre qui le trompe,

mais celui qui sème la justice reçoit un salaire sûr.

19La justice mène à la vie,

mais celui qui poursuit le mal court à la mort.

20L’Eternel a horreur de ceux qui ont le cœur tortueux,

mais il accorde sa faveur à ceux qui se conduisent de façon intègre.

21Vous pouvez en être sûrs : en fin de compte, le méchant n’échappera pas au châtiment,

alors que les justes seront sauvés.

22Une femme belle et dépourvue de bon sens

est comme un anneau d’or dans le groin d’un porc11.22 Les femmes orientales se paraient ainsi d’un anneau d’or (Gn 24.47 ; Ez 16.12)..

23Toutes les aspirations des justes tendent vers le bien,

mais tout ce que les méchants peuvent espérer, c’est la colère.

24Tel donne libéralement et ses richesses s’accroissent,

tel autre épargne à l’excès et se trouve dans la pauvreté.

25Qui répand la bénédiction connaîtra l’abondance ;

qui donne à boire aux autres sera lui-même désaltéré.

26Le peuple maudit l’accapareur qui retient son blé11.26 Pour le vendre plus cher en temps de pénurie.,

mais celui qui le vend sans différer obtient la bénédiction.

27Qui recherche assidûment le bien s’attire la faveur,

mais qui poursuit le mal tombera dans les griffes du mal.

28Ceux qui se confient dans leurs richesses tomberont,

mais les justes s’épanouiront comme la frondaison nouvelle.

29Qui sème le trouble dans sa famille héritera le vent,

et l’insensé deviendra l’esclave du sage11.29 Par suite de ses dettes contractées à la légère (22.7 ; voir 14.19)..

30Le fruit que porte le juste est un arbre de vie,

et celui qui est sage gagne les cœurs11.30 Voir 3.18 et note..

31Déjà ici-bas, le juste reçoit sa rétribution,

à plus forte raison, le méchant et le pécheur11.31 Voir 10.27. Ce verset est cité en 1 P 4.18 d’après l’ancienne version grecque. Selon cette citation, la « rétribution » du juste doit être comprise comme un châtiment..

Ang Pulong Sang Dios

Hulubaton 11:1-31

1Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga nagapangdaya sa pagkilo, pero ginakalipay niya ang mga wala nagapangdaya.

2Ang nagapabugal mahuy-an, pero ang nagapaubos mangin maalamon.

3Ang tawo nga matarong makahibalo kon ano ang iya himuon tungod nga husto ang iya nga pagkabuhi, pero ang maluibon nga tawo malaglag tungod nga indi husto ang iya nga pagkabuhi.

4Ang manggad indi makabulig kon silutan na sang Dios ang tawo sing kamatayon, pero ang matarong nga pagkabuhi makaluwas sa iya sa kamatayon.

5Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga wala sing kasawayan makapahapos sang iya pagpangabuhi, pero ang malaot nga pagkabuhi sang malaot nga tawo amo ang makapalaglag sa iya.

6Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga nagakabuhi sing husto makaluwas sa iya, pero ang malaot nga mga handom sang maluibon nga tawo makahalit sa iya mismo.

7Kon mapatay ang mga malaot, madula ang ila paglaom; ang ila mga ginahandom mangin wala sing pulos.

8Ginaluwas sang Dios sa kalisod ang mga matarong pero ang mga malaot iya wala.

9Ginahalitan sang mga indi diosnon ang ila isigkatawo paagi sa ila ginahambal.

Nagakaluwas ang mga matarong paagi sa ila kaalam.

10Nagahinugyaw sa kalipay ang mga pumuluyo sang isa ka siyudad kon nagauswag ang mga matarong kag amo man kon nagakalamatay ang mga malaot.

11Nagauswag ang siyudad paagi sa pagbendisyon sang mga matarong, pero nagakalaglag ini paagi sa pagpakalain sang mga malaot.

12Ang tawo nga wala sing pag-intiendi nagayaguta sa iya isigkatawo, pero ang tawo nga may pag-intiendi wala nagayaguta.

13Ang palakutsokutso nagapanugid sang sekreto, pero ang masaligan nga tawo makatago sang sekreto.

14Malaglag ang isa ka nasyon kon wala ini sing mga manuglaygay, pero kon may madamo ini nga mga manuglaygay, may kalig-on ini.

15Delikado kon magpromisa ka nga magbayad sang utang sang iban. Gani kon indi mo gusto magkaproblema indi ina paghimua.

16Ang mabuot nga babayi nagaani sang pagpadungog, pero ang mapintas nga tawo hasta lang sa pag-angkon sang manggad.

17Kon maayo ka sa iban, makapaayo ini sa imo, pero kon mapintas ka, makahalit ini sa imo.

18Ang malaot nga tawo indi makabaton sang matuod nga balos, pero ang nagahimo sang matarong makabaton sang matuod nga balos.

19Ang tawo nga nagahimo sang matarong padayon nga magakabuhi, pero ang nagahimo sang malaot mapatay.

20Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga tawo nga tiko ang ila panghunahuna, pero ginakalipay niya ang mga tawo nga ang ila pagkabuhi wala sing kasawayan.

21Sigurado gid nga pagasilutan ang mga malaot, pero ang mga matarong iya indi.

22Ang katahom sang babayi nga indi maalamon pareho lang sang bulawan nga singsing sa sungad sang baboy.

23Ang mga ginahandom sang mga matarong makapaayo, pero ang mga ginahandom sang mga malaot makapaakig.

24May mga tawo nga mahinatagon pero nagadugang pa gid ang ila manggad; may ara man nga mga dalok pero nagaimol pa gani.

25Ang mahinatagon nga tawo magauswag. Ang tawo nga nagabulig sa iban pagabuligan man.

26Ginapakamalaot sang mga tawo ang nagatago sang iya baligya agod ibaligya ini kon magtaas na ang presyo, pero ginadayaw sang mga tawo ang wala nagatago.

27Ang tawo nga nagahandom sang maayo pakitaan sang kaayo, pero ang tawo nga nagapangita sing gamo makita niya ini.

28Mapaslawan ang tawo nga nagasalig sa manggad, pero ang matarong magauswag pareho sa nagalambo nga tanom.

29Ang mga buang-buang nga nagadala sang gamo sa ila panimalay wala gid sing may mapanubli sa ulihi. Mangin ulipon lang sila sang mga maalamon.

30Ang mga binuhatan sang matarong nga tawo makabulig sa iban nga mag-ayo kag maglawig ang ila kabuhi.11:30 makabulig… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi. Kag madala niya ang mga tawo sa iya kaalam.11:30 Kag… kaalam: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.

31Kon ang mga matarong sa kalibutan nagabaton sang balos sa ila mga ginahimo, labi na gid nga balusan ang mga malaot kag mga makasasala.