1Qui aime la connaissance désire être corrigé,
qui déteste les réprimandes n’est qu’un sot.
2L’homme de bien s’attire la faveur de l’Eternel,
mais Dieu condamne celui qui forge des desseins coupables.
3La méchanceté n’affermit la position de personne,
mais celui qui est droit ne sera pas déraciné.
4Une femme de valeur est comme une couronne pour son mari,
mais celle qui lui fait honte est comme une maladie qui ronge les os.
5Les projets des justes sont orientés vers ce qui est droit,
alors que les méchants ne songent qu’à tromper.
6Les paroles des méchants sont des embûches meurtrières,
mais celles des hommes droits les sauvent.
7Qu’on renverse les méchants, ils ne sont plus,
mais la maison des justes subsiste.
8Un homme est estimé pour son bon sens,
mais celui dont le cœur est corrompu sera méprisé.
9Mieux vaut être méprisé et avoir un serviteur
que de faire l’homme important et n’avoir rien à manger.
10Le juste veille au bien-être de ses bêtes,
mais le cœur des méchants est cruel envers elles.
11Qui travaille sa terre aura du pain en abondance,
qui court après des futilités est dépourvu de sens.
12Le méchant convoite la proie de ceux qui font le mal,
mais la racine des justes donne du fruit.
13Le méchant est pris au piège de ses propos coupables,
mais le juste échappe à ces difficultés.
14Par ses paroles, on peut recueillir du bien en abondance,
et l’on reçoit le salaire de ses œuvres.
15L’insensé pense toujours qu’il fait bien,
mais le sage écoute les avis des autres.
16L’insensé manifeste immédiatement son irritation,
mais l’homme avisé sait ravaler un affront.
17Un témoin digne de foi déclare ce qui est juste,
mais le témoin mensonger est trompeur.
18Les paroles des bavards blessent comme des coups d’épée,
tandis que le langage des sages est comme un baume qui guérit.
19La bouche véridique est pour toujours affermie,
mais la langue menteuse ne tient pas longtemps.
20La tromperie imprègne le cœur des artisans du mal,
mais la joie est pour ceux qui donnent des conseils visant à la paix12.20 Autre traduction : dont les projets visent à la paix..
21Aucune calamité n’atteint le juste,
mais les méchants sont accablés de maux.
22Les lèvres menteuses sont en horreur à l’Eternel,
mais ceux qui agissent en hommes fiables lui font plaisir.
23L’homme avisé cache son savoir,
mais l’insensé proclame bien haut sa sottise.
24Ceux qui travaillent avec zèle s’assurent la direction des affaires,
mais les nonchalants seront astreints aux corvées.
25Le souci au fond du cœur déprime un homme,
mais une parole d’encouragement lui rend la joie.
26Le juste sert de guide à ses compagnons,
mais la conduite des méchants les égare.
27Le paresseux ne fait pas rôtir son gibier ;
le bien le plus précieux de l’homme, c’est l’activité.
28La vie se trouve sur le chemin de la justice :
cette voie-là préserve de la mort12.28 Voir 10.11..
1Ang tawo nga gusto magpatadlong sang iya pamatasan gusto magmaalamon, pero ang tawo nga indi gusto sawayon balingag.
2Ginakaluoyan sang Ginoo ang maayo nga tawo, pero ginasilutan niya ang nagapadihot sing malain.
3Ang nagahimo sang kalautan wala gid sing kalig-unan, pero ang matarong nga tawo may kalig-unan pareho sa kahoy nga madalom ang gamot.
4Ang maayo nga asawa bugal kag kalipay sang iya bana, pero ang makahuluya nga asawa pareho sa balatian nga nagaut-ot sa mga tul-an sang iya bana.
5Ang ginahunahuna sang matarong nga tawo husto; ang ginalaygay sang malaot nga tawo puro pangdaya.
6Makapatay ang mga pulong sang mga malaot,12:6 Makapatay ang mga pulong sang mga malaot paagi sa ila pagsaksi sing butig. pero ang mga pulong sang mga matarong makaluwas.
7Pagalaglagon ang mga malaot kag madula sila, pero ang mga matarong kag ang ila mga kaliwat magapadayon sa gihapon.
8Ginapadunggan ang maalamon nga tawo, pero ginahikayan ang tawo nga tiko ang panghunahuna.
9Mas maayo pa ang tawo nga simple lang, nga makasarang magsagod sang kabulig, sang sa tawo nga nagapasin-o-sin-o nga wala man lang gali sang kalan-on.
10Ang matarong nga tawo nagaatipan sing maayo sa iya mga sapat, pero ang malaot nga tawo mapintas kag wala sing kaluoy sa iya mga sapat.
11Ang mapisan nga mangunguma may bugana nga pagkaon. Ang nagausik sang iya tiyempo sa wala sing pulos nga mga buluhaton wala sing husto nga pag-intiendi.
12Ang gusto lang permi himuon sang mga malaot amo ang malain, gani indi malig-on ang ila kahimtangan, pero ang mga matarong iya malig-on pareho sa kahoy nga madalom ang iya gamot.12:12 Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sa sini nga bersikulo.
13Ang malaot nga ginahambal sang malaot nga tawo amo mismo ang nagahatag sa iya sang gamo, pero ang matarong nga tawo nagalikaw sa gamo.
14Pagabalusan kita sang maayo nga mga butang suno sa aton ginapanghambal kag ginapanghimo.
15Ang buang-buang nga tawo nagahunahuna nga husto siya permi, pero ang maalamon nga tawo nagapamati sang laygay.
16Ginapakita gilayon sang buang-buang nga tawo ang iya kaakig kon insultuhon siya, pero ang maalamon nga tawo wala nagasapak kon insultuhon siya.
17Ang masaligan nga saksi nagasugid sing matuod, pero ang indi masaligan nagabutig.
18Ang mga pulong nga wala ginhunahuna sing maayo antes ihambal makasakit pareho sa espada, pero ang mga pulong nga ginhunahuna sing maayo antes ihambal makapaayo.
19Ang mga pulong nga matuod nagapadayon hasta san-o, pero ang mga pulong nga binutig indi magdugay.
20Pagpangdaya ang ara sa tagipusuon sang tawo nga nagaplano sang malain, pero kalipay ang ara sa tagipusuon sang tawo nga nagaplano sang maayo.
21Wala sing may malain nga matabo12:21 Wala… matabo: ukon, Indi madamo ang malain nga matabo. sa mga matarong, pero sa mga malaot, madamo gid sing malain nga matabo.
22Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga butigon, pero ginakalipay niya ang mga indi butigon.
23Ang maalamon nga tawo wala nagapahambog sang iya nahibaluan, pero ang buang-buang nga tawo ginapakita gid niya ang iya pagkabuang-buang.
24Ang mapisan nga tawo makaangkon sang mataas nga posisyon, pero ang matamad iya makaangkon sang manubo nga posisyon.12:24 makaangkon… posisyon: sa literal, mangin ulipon lang.
25Ang pagpalibog makakuha sang kalipay sang tawo; ang maayo nga mga pulong makalipay sa iya.
26Ang matarong nga tawo makatuytoy sa iya abyan, pero ang malaot nga tawo makapatalang.
27Ang matamad nga tawo indi gid makalambot sang iya ginahandom, pero ang mapisan nga tawo nagamanggaranon.12:27 Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sa sini nga bersikulo.
28Kon magkabuhi ka nga matarong, padayon ka nga magakabuhi, kag maluwas ka sa kamatayon.
