Proverbes de Salomon10 titre Voir 1.1 et l’introduction.
1Un fils sensé réjouit son père,
mais un fils insensé cause du chagrin à sa mère.
2Les biens des méchants ne leur profitent pas,
mais mener une vie juste sauve de la mort.
3L’Eternel ne permet pas que l’homme droit souffre de la faim,
mais il frustre les désirs des méchants.
4La main nonchalante appauvrit,
mais la main active enrichit.
5Celui qui amasse des provisions en été est un fils intelligent,
mais celui qui dort pendant la moisson est un fils qui fait honte.
6Des bénédictions reposent sur la tête du juste,
mais les paroles des méchants cachent la violence.
7Le souvenir du juste continue à être en bénédiction aux autres,
mais le nom des méchants tombe dans l’oubli.
8Un esprit sage prend à cœur les préceptes,
mais le bavard insensé est l’artisan de sa propre perte.
9Qui vit dans l’intégrité marche en sécurité.
Qui suit des voies tortueuses sera vite démasqué.
10Qui cligne de l’œil cause du tourment,
mais celui qui critique en toute franchise travaille pour la paix10.10 mais celui qui critique… paix: d’après l’ancienne version grecque. Le texte hébreu traditionnel répète ici la seconde partie du v. 8..
11Les paroles du juste sont une source de vie10.11 Voir 3.18.,
mais celles du méchant cachent la violence.
12La haine allume des querelles,
mais l’amour couvre toutes les fautes10.12 Cité en Jc 5.20 ; 1 P 4.8..
13La sagesse se trouve sur les lèvres de l’homme sensé,
et les coups de bâton sur le dos de celui qui est déraisonnable.
14Les sages amassent le savoir,
mais lorsqu’un insensé parle, le malheur n’est pas loin.
15La fortune du riche lui tient lieu de place forte,
alors que la pauvreté des petites gens fait leur ruine.
16Le travail du juste le fait vivre ;
ce que le méchant gagne sert à faire le mal.
17Qui tient compte des critiques qu’on lui fait est sur la voie de la vie,
mais celui qui fait fi des reproches se fourvoie.
18Qui cache sa haine a des lèvres menteuses,
et qui répand des calomnies est insensé.
19Qui parle beaucoup ne saurait éviter de pécher,
mais l’homme avisé met un frein à ses lèvres.
20La langue du juste est un argent de choix ;
ce que pensent les méchants n’a pas grande valeur.
21Les paroles du juste orientent beaucoup de gens,
mais les insensés périssent faute de bon sens.
22C’est la bénédiction de l’Eternel qui enrichit,
et toute la peine qu’on se donne n’y ajoute rien10.22 Autre traduction : et il n’y ajoute aucune peine..
23Commettre des actions infâmes est un jeu pour l’insensé ;
de même, la sagesse l’est pour l’homme intelligent.
24Ce que le méchant redoute lui arrive,
mais ce que le juste désire lui sera accordé.
25Quand la tempête a passé, le méchant n’est plus,
alors que le juste est établi sur un fondement éternel.
26Comme du vinaigre sur les dents ou de la fumée dans les yeux,
tel est le paresseux pour celui qui l’envoie.
27Craindre l’Eternel prolonge la vie,
mais les années du méchant seront abrégées10.27 Voir 11.31 ; 13.21 ; 14.26-27 ; 19.23..
28L’attente du juste débouche sur la joie,
mais les espérances des méchants seront déçues.
29La manière d’agir de l’Eternel est une forteresse pour l’homme intègre,
mais elle cause la ruine de ceux qui font le mal.
30Le juste ne sera jamais ébranlé,
mais les méchants ne demeureront pas sur la terre.
31La bouche du juste est féconde en sagesse,
mais la langue perverse sera coupée.
32Les lèvres du juste connaissent la bienveillance,
mais la bouche des méchants est perverse.
Ang mga Hulubaton ni Solomon
1Amo ini ang mga hulubaton ni Solomon:
Ang anak nga maalamon nagahatag sang kalipay sa iya ginikanan, pero ang anak nga buang-buang nagahatag sang kasubo sa ila.
2Ang manggad nga nakuha sa malain nga paagi indi makahatag sang kaayuhan, pero ang matarong nga pagkabuhi makahatag sing kaayuhan kay makaluwas ini sa imo sa kamatayon.
3Indi pagpabay-an sang Ginoo nga magutuman ang mga matarong, pero ang mga malaot iya indi niya pagtugutan nga matuman ang ila malain nga mga handom.
4Ang pagkatamad makapaimol sa tawo, pero ang pagkapisan makapamanggaranon sa iya.
5Ang nagatipon sang pagkaon kon tig-alani maalamon nga tawo,10:5 tawo: sa literal, anak. Tan-awa ang footnote sa 1:8. pero ang nagasagi lang katulog makahuluya.
6Ginapakamaayo ang matarong nga tawo; ang ginahambal sang malaot nga tawo makahalit.
7Ang matarong nga tawo mangin pagpakamaayo sa iban kag dumdumon siya hasta san-o, pero ang malaot nga tawo kalimtan.
8Ang maalamon nga tawo nagatuman sang mga sugo. Ang tawo nga nagahambal sing kabuangan malaglag.
9Ang tawo nga nagakabuhi nga matarong indi maano, pero ang tawo nga nagakabuhi sing indi husto mahibaluan ang iya ginahimo.
10Ang tawo nga nagapangdaya makahatag sing gamo, kag ang tawo nga nagahambal sang kabuangan malaglag.
11Ang ginahambal sang matarong nga tawo makapaayo sa kabuhi sang iban,10:11 makapaayo… sang iban: sa literal, tuburan nga nagahatag sang kabuhi. pero ang ginahambal sang malaot nga tawo makahalit.
12Ang kaugot makapaumpisa sang gamo, pero ang gugma makapatawad sang tanan nga sala.
13Ang tawo nga may pag-intiendi nagahambal sang mga pulong nga may kaalam, pero ang tawo nga wala sing pag-intiendi nagahambal sang mga pulong nga mangin kabangdanan nga silutan siya.
14Ginadugangan pa gid sang mga maalamon ang ila nahibaluan, pero ang mga buang-buang sagi hambal sang mga pulong nga makapalaglag mismo sa ila sa indi madugay.
15Ang manggad sang manggaranon makaprotektar sa iya, pero ang kaimulon sang imol makalaglag sa iya.
16Ang balos sa matarong nga tawo amo ang maayo kag malawig nga kabuhi, pero ang balos sa malaot nga tawo amo ang silot.
17Ang tawo nga nagapamati sa mga pagtadlong sa iya pamatasan magaayo kag magalawig ang iya kabuhi, pero ang tawo nga wala nagapamati magatalang.
18Butigon ang tawo nga nagatago sang iya kaakig, kag buang-buang ang mga nagapanglibak.
19Ang tawo nga palahambal madali makasala. Maalamon ang tawo nga makahibalo magpugong sang iya baba.
20Ang mga pulong sang matarong nga tawo bilidhon pareho sa pilak, pero ang hunahuna sang malaot nga tawo wala sing pulos.
21Ang pulong sang matarong nga tawo makahatag sang kaayuhan sa madamo nga mga tawo luwas sa mga buang-buang nga magakalamatay tungod kay wala sila sing pag-intiendi.
22Nagamanggaranon ang tawo tungod sa pagpakamaayo sang Ginoo, kag indi ini madugangan paagi sa tudo nga pagpangabudlay.10:22 kag… pagpangabudlay: ukon, kag wala nagahatag ang Ginoo sang kalisod sa iya pagmanggaranon.
23Ang kalipayan sang buang-buang amo ang paghimo sang malain, pero ang kalipayan sang tawo nga may pag-intiendi amo ang pagkabuhi nga mainalamon.
24Subong nga ang ginakahadlukan sang malaot nga tawo matabo sa iya, ang ginahandom sang matarong nga tawo mabaton niya.
25Kon mag-abot sa kabuhi ang pagtilaw nga pareho sang bagyo, malaglag ang malaot nga tawo, pero ang matarong nga tawo magapabilin nga malig-on.
26Subong nga ang langgaw makapangilo sa ngipon kag ang aso makapapait sa mata, ang matamad nga tawo makapaugtas sa nagasugo sa iya.
27Ang nagatahod sa Ginoo magakabuhi sing malawig, pero ang malaot nga tawo magakabuhi sing malip-ot.
28Ang paglaom sang mga matarong makahatag sa ila sang kalipay, pero ang paglaom sang mga malaot wala sing katumanan.
29Ang pagsunod sang mga matarong sa pamaagi sang Ginoo makaprotektar sa ila, pero ang pagsupak sini sang mga malaot makapalaglag sa ila.
30Ang mga matarong indi pagpahalinon sa aton duta, pero ang mga malaot pahalinon.
31Ang mga ginahambal sang matarong nga tawo may kaalam, pero ang mga ginahambal sang dayaon nga tawo makapalaglag sa iya.
32Ang matarong nga tawo nakahibalo kon ano ang husto nga ihambal, pero ang malaot nga tawo, ang iya lang nahibaluan nga ihambal amo ang sayop.
