สุภาษิต 23 – TNCV & NASV

Thai New Contemporary Bible

สุภาษิต 23:1-35

คำสอนที่

1เมื่อเจ้ารับประทานอาหารร่วมกับเจ้าบ้านผ่านเมือง

จงระมัดระวังสิ่ง23:1 หรือผู้ที่อยู่ตรงหน้าเจ้าให้ดี

2หากเจ้าตะกละเห็นแก่กิน

ก็จงเอามีดจ่อคอหอยตนเองไว้

3อย่าปรารถนาสิ่งโอชะของเขา

เพราะอาหารนั้นเป็นสิ่งลวงตา

คำสอนที่

4อย่าตรากตรำจนอ่อนล้าเพียงเพื่อหวังร่ำรวย

อย่าวางใจในความเฉลียวฉลาดของเจ้า

5แค่พริบตาเดียวทรัพย์สมบัติก็จะลับหายไป

เพราะมันจะติดปีกบิน

หนีไปในท้องฟ้าเหมือนนกอินทรี

คำสอนที่

6อย่ากินอาหารของคนตระหนี่ถี่เหนียว

อย่าปรารถนาสิ่งโอชะของเขา

7เพราะเขาเป็นคนชนิดที่คอยคิดคำนวณอยู่ในใจ23:7 หรือเพราะเมื่อเขาคิดอยู่ในใจ / ดังนั้นเขาจึงกำลังคิดราคา หรือ เพราะเมื่อเขาจัดงานเลี้ยง / ดังนั้นเขากำลังคิดเรื่องราคา

ปากก็พูดว่า “เชิญกินดื่มเถิด”

แต่ใจไม่ได้อยู่กับเจ้าเลย

8เจ้าจะต้องสำรอกสิ่งเล็กๆ น้อยๆ ที่กินเข้าไป

และต้องสิ้นเปลืองคำขอบคุณ

คำสอนที่

9อย่าเปลืองลมปากกับคนโง่

เพราะเขาจะเหยียดหยามคำแนะนำที่ฉลาดของเจ้า

คำสอนที่

10อย่าโยกย้ายหลักเขตเก่าแก่

หรือรุกล้ำที่ดินของลูกกำพร้าพ่อ

11เพราะองค์ผู้ปกป้องของเขาทรงเข้มแข็ง

พระองค์จะทรงว่าความให้เขา

คำสอนที่

12จงเปิดใจรับคำสั่งสอน

และเงี่ยหูฟังถ้อยคำแห่งความรู้

คำสอนที่

13อย่าละเลยการตีสั่งสอนลูก

หากเจ้าตีสอนลูกด้วยไม้เรียว เขาจะไม่ตาย

14เจ้าต้องตีสอนเขาด้วยไม้เรียว

แล้วจะช่วยเขาให้พ้นจากความตาย

คำสอนที่

15ลูกเอ๋ย หากเจ้ามีใจฉลาด

เราก็ปลื้มใจ

16เมื่อเจ้าเอ่ยปากกล่าวสิ่งที่ถูกต้อง

จิตวิญญาณของเราก็แช่มชื่น

คำสอนที่

17อย่าให้ใจของเจ้าอิจฉาคนบาป

แต่จงกระตือรือร้นในการยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้าตลอดเวลา

18เพราะมีอนาคตรอเจ้าอยู่แน่นอน

และความหวังของเจ้าจะไม่สูญสิ้น

คำสอนที่

19ลูกเอ๋ย จงฟังและเฉลียวฉลาด

จงรักษาใจให้อยู่ในทางที่ถูกต้อง

20อย่าร่วมวงสำมะเลเทเมากับคนขี้เหล้าเมายา

และคนเห็นแก่กิน

21เพราะคนขี้เมาและคนตะกละจะยากจน

และความสะลึมสะลือทำให้เขาเหลือแต่ผ้าขี้ริ้วพันกาย

คำสอนที่

22จงฟังคำของพ่อผู้ให้ชีวิตแก่เจ้า

และอย่าดูหมิ่นแม่ของเจ้าเมื่อนางแก่ตัวลง

23จงซื้อความจริงและอย่าขายสิ่งเหล่านี้

คือ สติปัญญา คำสั่งสอน23:23 หรือวินัย และความเข้าใจ

24พ่อของคนชอบธรรมก็สุขใจมาก

คนที่มีลูกฉลาดก็ชื่นชมในตัวลูก

25จงทำให้พ่อแม่ยินดี

ให้แม่ผู้ที่คลอดเจ้าได้ปลื้มใจ!

คำสอนที่

26ลูกเอ๋ย ขอใจของเจ้าให้เราเถิด

จงให้ตาของเจ้าปีติยินดีในทางของเรา

27เพราะหญิงโสเภณีเป็นหลุมลึก

และหญิงเสเพลก็เป็นบ่อแคบ

28นางซุ่มรอเหยื่อเหมือนโจร

พาให้ชายคนแล้วคนเล่าไม่ซื่อสัตย์ต่อภรรยาของตน

คำสอนที่

29ใครหนอที่ทุกข์ระทม? ใครหนอที่โศกเศร้า?

ใครหนอที่วิวาท? ใครหนอที่เพ้อพล่าม?

ใครหนอเจ็บตัวโดยไม่จำเป็น? ใครหนอที่มีตาแดงก่ำ?

30ก็คือคนที่จมอยู่กับเหล้า

คนที่ทดลองชิมเหล้าผสมหลากชนิด

31อย่าจ้องดูเหล้าองุ่นเมื่อมันสีแดงสวย

เมื่อมันส่องประกายอยู่ในถ้วย

เมื่อมันดื่มลื่นคอ!

32ในบั้นปลาย มันฉกกัดเหมือนงู

ปล่อยพิษเหมือนงูพิษ

33ตาของเจ้าจะเห็นภาพหลอนแปลกๆ

ความคิดเลอะเลือนสับสน

34เจ้าจะเป็นเหมือนคนที่นอนลอยอยู่กลางทะเล

และเหมือนคนที่นอนอยู่บนเสากระโดงเรือ

35เจ้าจะพูดว่า “เขาฟาดแต่เราไม่เจ็บ! เขาทุบตีแต่เราไม่รู้สึก!

เมื่อไรเราจะตื่นนะ จะได้ไปดื่มอีก”

New Amharic Standard Version

ምሳሌ 23:1-35

1ከገዥ ጋር ለመብላት በምትቀመጥበት ጊዜ፣

በፊትህ ያለውን በሚገባ23፥1 ወይም ማን መሆኑን አስተውል፤

2ስግብግብም ብትሆን እንኳ፣

በጕረሮህ ላይ ካራ አጋድምበት፤

3የእርሱ ጣፋጭ መብል አያስጐምጅህ፤

ምግቡ አታላይ ነውና።

4ሀብት ለማግኘት ስትል ራስህን አታድክም፤

ሐሳብህን የመግታት ጥበብ ይኑርህ።

5በሀብት ላይ ዐይንህን ብትጥል፣

ወዲያው ይጠፋል፤

ወደ ሰማይ እንደሚበርር ንስር፣ በርግጥ ክንፍ አውጥቶ ይበርራል።

6የሥሥታምን ምግብ አትብላ፤

ጣፋጭ መብሉም አያስጐምጅህ፤

7ሁልጊዜ ስለ ዋጋ የሚያሰላ ሰው ነውና፤23፥7 ወይም በልቡ እንዳሰበ እንዲሁ ነውና ወይም ግብዣ አዘጋጅቶ

“ብላ፣ ጠጣ” ይልሃል፤

ልቡ ግን ከአንተ ጋር አይደለም።

8የበላሃት ትንሿ እንኳ ታስመልስሃለች፤

የምስጋና ቃልህንም ከንቱ ታደርጋለህ።

9ከጅል ጋር አትነጋገር፤

የቃልህን ጥበብ ያንኳስሳልና።

10የጥንቱን የወሰን ምልክት አታፋልስ፤

አባት የሌላቸውንም ልጆች መሬት አትግፋ፤

11ታዳጊያቸው ብርቱ ነውና፤

እርሱ ይፋረድላቸዋል።

12ልብህን ለምክር፣

ጆሮህንም ለዕውቀት ቃል ስጥ።

13ልጅን ከመቅጣት ወደ ኋላ አትበል፤

በአርጩሜ ብትገርፈው አይሞትም።

14በአርጩሜ ቅጣው፤

ነፍሱንም ከሞት23፥14 ዕብራይስጡ ሲኦል ይላል አድናት።

15ልጄ ሆይ፤ ልብህ ጠቢብ ቢሆን፣

የእኔም ልብ ሐሤት ያደርጋል፤

16ከንፈሮችህ ትክክሉን ቢናገሩ፣

ውስጣዊ ሁለንተናዬ ሐሤት ያደርጋል።

17ልብህ በኀጢአተኞች አይቅና፤

ነገር ግን ዘወትር እግዚአብሔርን ለመፍራት ትጋ።

18ለነገ ርግጠኛ አለኝታ ይኖርሃል፤

ተስፋህም ከንቱ አይሆንም።

19ልጄ ሆይ አድምጥ፤ ጠቢብም ሁን፤

ልብህም ከትክክለኛው መንገድ አይውጣ።

20ብዙ የወይን ጠጅ ከሚጠጡ፣

ሥጋ ከሚሰለቅጡ ጋር አትወዳጅ፤

21ሰካራሞችና ሆዳሞች ድኾች ይሆናሉና፤

እንቅልፋምነትም ቡትቶ ያለብሳቸዋል።

22የወለደህን አባትህን አድምጥ፤

እናትህንም ባረጀች ጊዜ አትናቃት።

23እውነትን ግዛት እንጂ አትሽጣት፤

ጥበብን፣ ተግሣጽንና ማስተዋልን ገንዘብህ አድርግ።

24የጻድቅ ሰው አባት እጅግ ደስ ይለዋል፤

ጠቢብ ልጅ ያለውም በእርሱ ሐሤት ያደርጋል።

25አባት እናትህ ደስ ይበላቸው፤

ወላጅ እናትህም ሐሤት ታድርግ።

26ልጄ ሆይ፤ ልብህን ስጠኝ፤

ዐይኖችህም ከመንገዴ አይውጡ፤

27ዘልዛላ ሚስት ጠባብ ጕድጓድ፣

አመንዝራም ሴት ዐዘቅት ናትና፤

28እንደ ወንበዴ ታደባለች፤

በሰዎችም መካከል ወስላቶችን ታበዛለች።

29ዋይታ የማን ነው? ሐዘንስ የማን ነው?

ጠብ የማን ነው? ብሶትስ የማን ነው?

በከንቱ መቍሰል የማን ነው? የዐይን ቅላትስ የማን ነው?

30የወይን ጠጅ በመጠጣት ጊዜያቸውን ለሚያባክኑ ነው፤

እየዞሩ ድብልቅ የወይን ጠጅ ለሚቀማምሱ ሰዎች ነው።

31መልኩ ቀይ ሆኖ፣

በብርጭቆ ውስጥ ሲያንጸባርቅ፣

ሰተት ብሎ በሚወርድበትም ጊዜ፣ ወደ ወይን ጠጅ ትክ ብለህ አትመልከት።

32በመጨረሻው እንደ እባብ ይነድፋል፤

እንደ እፉኝትም መርዙን ይረጫል።

33ዐይኖችህ እንግዳ ነገር ያያሉ፤

አእምሮህም ይቀባዥራል።

34በባሕር ላይ የተኛህ፣

በመርከብ ምሰሶ ጫፍ ላይ የተጋደምህ ትመስላለህ።

35አንተም፣ “መቱኝ፤ አልተጐዳሁም፤

ደበደቡኝ፤ አልተሰማኝም፤

ታዲያ፣ ሌላ መጠጥ እንዳገኝ፣

መቼ ነው የምነቃው?” ትላለህ።