1Más vale comer pan duro donde hay concordia
que hacer banquete17:1 banquete. Lit. sacrificios. donde hay discordia.
2El siervo sabio gobernará al hijo sinvergüenza,
y compartirá la herencia con los otros hermanos.
3En el crisol se prueba la plata
y en el horno se prueba el oro,
pero los corazones los prueba el Señor.
4El malvado hace caso a los labios impíos
y el mentiroso presta oído a la lengua maliciosa.
5El que se burla del pobre ofende a su Creador;
el que se alegra de la calamidad no quedará sin castigo.
6La corona del anciano son sus nietos;
el orgullo de los hijos son sus padres.
7No va bien con los necios el lenguaje refinado
ni con los gobernantes, la mentira.
8El soborno es como una piedra valiosa para quien lo ofrece;
piensa que dondequiera que vaya tendrá éxito.
9El que perdona la ofensa cultiva el amor;
el que insiste en la ofensa divide a los amigos.
10Penetra más un regaño en el hombre prudente
que cien latigazos en el obstinado.
11El revoltoso siempre anda buscando pleitos,
pero se las verá con un mensajero cruel.
12Más vale toparse con una osa a la que le quitaron los cachorros
que con un necio empecinado en su necedad.
13El mal nunca se apartará
de la familia de aquel que devuelve mal por bien.
14Iniciar una pelea es romper una represa;
vale más retirarse que comenzarla.
15Absolver al culpable y condenar al inocente
son dos cosas que el Señor aborrece.
16¿De qué le sirve al necio poseer dinero?
¿Podrá adquirir sabiduría si no tiene entendimiento?17:16 entendimiento. Lit. corazón. En la Biblia, corazón se usa para designar el asiento de las emociones, pensamientos y voluntad, es decir, el proceso de toma de decisiones del ser humano.
17En todo tiempo ama el amigo;
para ayudar en la adversidad nació el hermano.
18El hombre falto de juicio se compromete por otros
y sale fiador de su prójimo.
19Al que le gusta pecar, le gusta pelear;
el que abre mucho la boca busca que se la rompan.17:19 el que abre … se la rompan. Lit. el que abre su puerta busca destrucción.
20El de corazón perverso jamás prospera;
el de lengua engañosa caerá en desgracia.
21Engendrar a un hijo necio es causa de pesar;
ser padre de un necio no es ninguna alegría.
22El corazón alegre es un buen remedio,
pero el ánimo decaído seca los huesos.
23El malvado acepta soborno en secreto,
con lo que tuerce el curso de la justicia.
24La meta del prudente es la sabiduría;
el necio divaga contemplando vanos horizontes.17:24 el necio … horizontes. Lit. y los ojos del necio en los confines de la tierra.
25El hijo necio irrita a su padre
y causa amargura a su madre.
26No está bien castigar al inocente
ni azotar por su rectitud a gente honorable.
27El que es entendido refrena sus palabras;
el que es prudente controla sus impulsos.
28Hasta un necio pasa por sabio si guarda silencio;
se le considera prudente, si cierra la boca.
1خوردن نان خشک در آرامش بهتر است از خوردن غذای شاهانه در خانه‌ای كه در آن جنگ و دعوا است.
2بردهٔ دانا بر پسر شرور ارباب خود تسلط خواهد يافت و در ارثی كه به او می‌رسد شريک خواهد شد.
3طلا و نقره را آتش می‌آزمايد و دل انسان را خدا.
4آدم بدكار از همنشينی با آدمهای بد لذت می‌برد و آدم دروغگو از همنشينی با اشخاص دروغگو.
5مسخره كردن فقرا به منزلهٔ مسخره كردن خدايی است كه ايشان را آفريده است. كسانی كه از غم و بدبختی ديگران شاد می‌شوند بی‌سزا نخواهند ماند.
6تاج افتخار پيران نوه‌های ايشان می‌باشند و تاج افتخار فرزندان، پدران ايشان.
7شخص نجيب هرگز دروغ نمی‌گويد و آدم احمق هرگز سخن با ارزش بر زبان نمی‌آورد.
8رشوه در نظرِ دهندهٔ آن مثل سنگ جادوست كه او را در هر كاری موفق می‌سازد.
9كسی كه اشتباهات ديگران را می‌پوشاند محبت ايجاد می‌كند، اما آدمی كه آنها را افشا می‌كند باعث جدايی دوستان می‌گردد.
10يک ملامت به شخص فهيم اثرش بيشتر است از صد ضربه شلاق به آدم احمق.
11بدكاران فقط در پی ياغيگری هستند بنابراين به شدت مجازات خواهند شد.
12روبرو شدن با ماده خرسی كه بچه‌هايش را از او گرفته‌اند بهتر است از روبرو شدن با شخص نادانی كه گرفتار حماقت شده است.
13اگر خوبی را با بدی تلافی كنی، بلا از خانه‌ات دور نخواهد شد.
14شروع كردن دعوا مانند ايجاد رخنه در سد آب است، پس جر و بحث را ختم كن پيش از آنكه به دعوا منجر شود.
15خداوند از كسانی كه بی‌گناه را محكوم و گناهكار را تبرئه می‌كنند متنفر است.
16صرف پول برای آموزش آدم احمق بی‌فايده است، زيرا او طالب حكمت نيست.
17دوست واقعی در هر موقعيتی محبت می‌كند و برادر برای كمک به هنگام گرفتاری تولد يافته است.
18فقط شخص كم‌عقل است كه ضامن شخص ديگری می‌شود.
19شخص ستيزه‌جو گناه را دوست دارد و آدم بلند پرواز خرابی به بار می‌آورد.
20شخص بدانديش كامياب نخواهد شد و آدم فريبكار در دام بلا گرفتار خواهد گرديد.
21فرزند احمق مايهٔ غم و غصهٔ والدينش می‌باشد.
22شادی دل مانند دارو شفابخش است اما روح پژمرده انسان را بيمار می‌كند.
23آدم بدكار پنهانی رشوه می‌گيرد و مانع اجرای عدالت می‌شود.
24هدف مردان عاقل تحصيل حكمت است، اما شخص نادان در زندگی هيچ هدفی ندارد.
25پسر احمق مايهٔ غصهٔ پدر و تلخكامی مادر است.
26مجازات كردن نيكان و تنبيه نمودن اشخاص نجيب به خاطر صداقتشان، كار نادرستی است.
27شخص دانا پرحرفی نمی‌كند و آدم فهميده آرام و صبور است. 28آدم احمق نيز اگر سكوت كند و حرف نزند او را دانا و فهيم می‌شمارند.
