1Mĩbango ya ngoro nĩ ya mũndũ,
no icookio rĩa rũrĩmĩ riumaga harĩ Jehova.
216:2 1Sam 2:3; Luk 16:15Mũndũ onaga mĩthiĩre yake yothe ĩrĩ mĩega,
no Jehova nĩwe ũthimaga matanya.
316:3 2Maũ 20:20; Thab 37:5-6Rekagĩrĩria Jehova maũndũ mothe marĩa ũrĩĩkaga,
nayo mĩbango yaku nĩĩrĩgaacagĩra.
416:4 2Maũ 34:24; Arom 9:22Jehova ombire indo ciothe irĩ na gĩtũmi gĩacio,
ĩĩ-ni, o na arĩa aaganu aamoombire nĩ ũndũ wa mũthenya wa thĩĩna.
516:5 Thim 11:20-21Mũndũ wothe wa ngoro ya mwĩtĩĩo nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova.
Menyai na ma atĩrĩ, ndakaaga kũherithio.
616:6 Kĩam 20:11; Thaam 20:20Mehia nĩmahorohagĩrio nĩ wendo na wĩhokeku,
na nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra Jehova-rĩ, mũndũ nĩeheragĩra ũũru.
716:7 Kĩam 39:21; Jer 39:12Rĩrĩa mĩthiĩre ya mũndũ yakenia Jehova-rĩ,
atũmaga o na thũ ciake itũũranie nake na thayũ.
8Kaba indo nini cionekete na njĩra ya ũthingu,
gũkĩra uumithio mũnene ũtarĩ wa kĩhooto.
916:9 Ayub 33:29Mũndũ nĩabangaga na ngoro mũthiĩre wake,
no Jehova nĩwe ũroragia makinya make kũrĩa ekũgerera.
10Mĩromo ya mũthamaki yaragia ũhoro taarĩ ndũmĩrĩri,
na kanua gake gatiagĩrĩirwo kuogomia kĩhooto.
1116:11 Ezek 45:10Igeri na ratiri cia ma nĩ cia Jehova;
mahiga mothe ma gũthima marĩa marĩ mũhuko-rĩ, o namo no wĩra wake.
1216:12 Thim 25:5Kũrĩ athamaki-rĩ, gwĩka ũũru nĩ ũndũ ũrĩ magigi,
nĩgũkorwo gĩtĩ kĩa ũnene kĩĩhaandaga nĩ ũndũ wa ũthingu.
13Athamaki nĩmakenagĩra mĩromo ĩrĩa yaragia ma;
nĩ marĩ bata na mũndũ waragia ũhoro wa ma.
1416:14 Kĩam 40:2; Koh 10:4Mangʼũrĩ ma mũthamaki nĩ ta mũtũmwo wa gĩkuũ,
no mũndũ mũũgĩ nĩakamahooreria.
1516:15 Ayub 29:24Gũthererwo gĩthiithi nĩ mũthamaki nĩ muoyo;
ũtugi wake ũtariĩ ta itu rĩa mbura ĩrĩa ĩkũragia irio.16:15 Mbura ĩno ya gũkũria irio nĩĩrehaga kũgaacĩra na gĩkeno.
16Hĩ! Kaĩ kũgĩa ũũgĩ nĩ kwega gũkĩra thahabu-ĩ,
gũthuura ũtaũku gũgakĩra kũgĩa na betha!
17Njĩra njariĩ ya arĩa arũngĩrĩru yeheragĩra ũũru;
mũndũ ũrĩa ũmenyagĩrĩra mĩthiĩre yake nĩ muoyo wake mwene agitagĩra.
1816:18 Jer 48:29; Thim 11:2Mwĩtĩĩo ũrũmagĩrĩrwo nĩ mwanangĩko,
roho wa mwĩtũũgĩrio ũkarũmĩrĩrwo nĩ kũgũa.
19Nĩ kaba roho wa kwĩnyiihia na gũkorwo hamwe na arĩa ahinyĩrĩrie,
gũkĩra kũgayana indo cia ndaho na arĩa etĩĩi.
2016:20 Thab 32:10; Jer 17:17Mũndũ ũrĩa ũrũmbũyagia mataaro nĩagaacagĩra,
na kũrathimwo nĩ mũndũ ũrĩa wĩhokaga Jehova.
21Arĩa oogĩ ngoro-inĩ metagwo akũũrani maũndũ,
na ciugo njega itũũgagĩria ũtaaro.
22Ũtaũku nĩ gĩthima kĩa muoyo kũrĩ arĩa marĩ naguo,
no ũrimũ ũrehaga iherithia kũrĩ andũ arĩa akĩĩgu.
23Ngoro ya mũndũ mũũgĩ nĩyo ĩtongoragia kanua gake,
nayo mĩromo yake ĩtũũgagĩria ũtaaro.
2416:24 1Sam 14:27; Thim 24:13-14Ndeto njega nĩ igua rĩa ũũkĩ,
irĩ mũrĩo ngoro-inĩ, na harĩ mahĩndĩ nĩ ũgima.
2516:25 Thim 14:12Kũrĩ njĩra mũndũ onaga ta yagĩrĩire,
no marigĩrĩrio mayo yerekagĩra gĩkuũ-inĩ.
26Kũhũũta kwa mũruti wa wĩra nĩkuo kũmũteithagia,
ngʼaragu yake nĩyo ĩmũtindĩkaga.
2716:27 Thab 140:2; Jak 3:6Kĩmaramari gĩthugundaga ũũru,
na mĩario yakĩo nĩ ta mwaki wa gũcina.
28Mũndũ mwaganu arehaga ngarari,
na mũhuhu ũtigithanagia andũ marĩ ũrata mũnene.
29Mũndũ wa haaro aheenagĩrĩria mũndũ wa itũũra rĩake,
akamũtongoria njĩra-inĩ ĩtarĩ njega.
30Mũndũ ũrĩa uunagĩra andũ riitho akoragwo agĩthugunda waganu,
ũrĩa ũtembanagia mĩromo akoragwo agĩthugunda ũũru.
31Mbuĩ nĩ thũmbĩ ya riiri;
cionekaga nĩ ũndũ wa mũtũũrĩre wa ũthingu.
32Nĩ kaba mũndũ mũkirĩrĩria gũkĩra njamba ya ita,
na nĩ kaba mũndũ ũrĩa ũrigagĩrĩria marakara make gũkĩra ũrĩa wĩnyiitagĩra itũũra inene.
3316:33 Alaw 16:8; Ezek 21:21Mĩtĩ ĩcuukagĩrwo maru-inĩ,
no itua o rĩothe riumaga kũrĩ Jehova.
1انسان نقشه‌های زيادی می‌كشد، اما نتيجهٔ نهايی آنها در دست خداست.
2تمام كارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگيزه‌ها را خداوند می‌بيند.
3نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در كارهايت موفق خواهی شد.
4خداوند هر چيزی را برای هدف و منظوری خلق كرده است. او حتی بدكاران را برای مجازات آفريده است.
5خداوند از اشخاص متكبر نفرت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد آنها از مجازات فرار كنند.
6درستكار و با محبت باش كه خدا گناهت را خواهد بخشيد. از خداوند بترس كه بدی از تو دور خواهد شد.
7وقتی كسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا كاری می‌كند كه حتی دشمنان آن شخص نيز با وی از در صلح و آشتی درآيند.
8مال كم كه از راه درست به دست آمده باشد بهتر است از ثروت هنگفتی كه از راه نادرست فراهم شده باشد.
9انسان در فكر خود نقشه‌ها می‌كشد، اما خداوند او را در انجام آنها هدايت می‌كند.
10فرمان پادشاه مانند وحی قطعی است، پس او نبايد در داوری اشتباه كند.
11خداوند می‌خواهد در معاملات خود از ترازو و سنگهای درست استفاده كنيد. اين اصل را خداوند برقرار كرده است.
12پادشاهان نمی‌توانند ظلم كنند، زيرا تخت سلطنت از عدالت برقرار می‌ماند.
13پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود ايشان خشنود می‌شوند.
14خشم پادشاه پيک مرگ است ولی مرد عاقل آن را فرو می‌نشاند.
15شادی و رضايت پادشاه مانند ابر بهاری است كه حيات به ارمغان می‌آورد.
16به دست آوردن حكمت و دانايی بهتر است از اندوختن طلا و نقره.
17راه خداشناسان دور از هر نوع بدی است و هر كه در اين راه گام بردارد جان خود را حفظ خواهد كرد.
18غرور منجر به هلاكت می‌شود و تكبر به سقوط می‌انجامد.
19بهتر است انسان متواضع باشد و با ستمديدگان بنشيند تا اينكه ميان متكبران باشد و در غنايم آنها سهيم شود.
20آنانی كه كلام خداوند را اطاعت كنند سعادتمند خواهند شد و كسانی كه بر او توكل نمايند بركت خواهند يافت.
21دانا را از فهمش می‌شناسند و عالم را از سخنان دلنشينش.
22حكمت برای كسانی كه از آن برخوردارند چشمهٔ حيات است، ولی حماقت برای نادانان مجازات به بار می‌آورد.
23سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعاليمی كه او می‌دهد مؤثر می‌باشد.
24سخنان محبت‌آميز مانند عسل شيرين است و جان انسان را شفا می‌بخشد.
25راههايی هستند كه به نظر انسان راست می‌آيند، اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.
26گرسنگی خوب است زيرا تو را وادار می‌كند كه برای رفع آن كار كنی.
27آدم بدكار نقشه‌های پليد می‌كشد و سخنانش مثل آتش می‌سوزاند.
28شخص بدانديش نزاع به پا می‌كند و آدم سخن‌چين بهترين دوستان را از هم جدا می‌نمايد.
29آدم ظالم همسايه‌اش را فريب می‌دهد و او را به راه نادرست می‌كشاند.
30شخص بدكار چشمان خود را می‌بندد و لبهايش را جمع می‌كند تا برای انجام مقاصد پليد خود نقشه بكشد.
31عمر طولانی هديه‌ای است كه به نيكان داده می‌شود و موی سفيد تاج زيبايی آنهاست.
32صبر از قدرت بهتر است و كسی كه بر خود مسلط باشد از شخصی كه شهری را تسخير نمايد برتر است.
33انسان قرعه را می‌اندازد، اما حكم آن را خداوند تعيين می‌كند.
