117:1 Thim 15:16, 17Nĩ kaba kĩenyũ kĩũmũ kĩa mũgate kũndũ kũrĩ na thayũ na ũhooreri,
gũkĩra nyũmba ĩiyũrĩte ndĩa no ĩrĩ na ngũĩ.
2Ndungata ĩrĩ na ũũgĩ ĩgaatuĩka ya gwatha mũriũ wa mwene yo ũrĩa ũrehaga njono,
na nĩĩkegwatĩra igai ĩrĩ ta ũmwe wa ariũ a mwathi wayo.
317:3 1Maũ 29:17; 1Pet 1:7Nyũngũ nĩ ya gũthererio betha, na kĩrugutĩro nĩ gĩa gũthererio thahabu,
no Jehova nĩwe ũgeragia ngoro cia andũ.
4Mũndũ mwaganu athikagĩrĩria mĩromo ĩrĩa yaragia waganu;
nake mũndũ wa maheeni athikagĩrĩria rũrĩmĩ rũrĩa rwaragia maũndũ ma gũthũkia.
517:5 Ayub 5:16; Ezek 25:3Mũndũ ũrĩa ũthekagĩrĩra athĩĩni nĩkũmena amenaga Ũrĩa wamombire;
mũndũ ũrĩa ũkenagĩra mũtino ndakaaga kũherithio.
617:6 Thab 125:5Ciana cia ciana nĩ thũmbĩ harĩ andũ arĩa akũrũ,
nao aciari nĩo riiri wa ciana ciao.
717:7 Thaam 23:8; Thim 19:6Mĩario ya bata ndĩagĩrĩire kanua ka mũndũ mũkĩĩgu,
na makĩria mĩario ya maheeni ndĩagĩrĩire mũndũ ũrĩa wathanaga!
8Ihaki rĩhaana ta ihiga rĩa kũrehe mũnyaka kũrĩ ũrĩa ũhakanaga;
kũrĩa guothe athiiaga nĩagaacagĩra.
917:9 Thim 10:12Mũndũ ũrĩa ũhumbagĩra ihĩtia nĩ wendo acaragia,
no ũrĩa ũcookagĩra ũhoro atigithanagia andũ marĩ ũrata mũnene.
10Kũrũithio nĩgũkenagia mũndũ ũrĩa ũkũũranaga maũndũ
gũkĩra iboko igana harĩ mũndũ mũkĩĩgu.
11Mũndũ mũũru arongooragia o ũremi;
nĩ ũndũ ũcio nĩagatũmĩrwo mũnene ũtarĩ tha amũũkĩrĩre.
1217:12 1Sam 25:25Nĩ kaba gũcemania na nduba ĩtunyĩtwo ciana ciayo
gũkĩra gũcemania na mũndũ mũkĩĩgu na ũrimũ wake.
1317:13 1Sam 19:4; Thab 35:12Mũndũ angĩrĩha wega na ũũru,
ũũru ndũkeehera nyũmba-inĩ yake.
1417:14 Math 5:25-26Kwambĩrĩria haaro nĩ ta kũhingũrĩra maaĩ mahingĩrĩrie;
nĩ ũndũ ũcio tiganaga na ũhoro ũcio ngarari itaanagĩa.
1517:15 Thaam 23:6-7; Isa 5:23Gũtuĩra mũndũ mwaganu atĩ ndehĩtie na gũtuĩra ũrĩa ũtehĩtie atĩ nĩ mwĩhia,
maũndũ macio meerĩ nĩ marĩ magigi harĩ Jehova.
16Mbeeca nĩ cia bata ũrĩkũ irĩ guoko-inĩ kwa mũndũ mũkĩĩgu,
na ndangĩhota kũgũra ũũgĩ, na ndarĩ ngoro ya kwenda gũtaũkĩrwo?
17Mũrata wa mũndũ amwendaga hĩndĩ ciothe,
nake mũrũ wa nyina na mũndũ aciaragwo nĩ ũndũ wa hĩndĩ ya thĩĩna.
1817:18 Thim 6:1-5Mũndũ ũtooĩ gũkũũrana maũndũ atuĩkaga wa kũrĩha thiirĩ wa mũndũ ũngĩ
o na akaiga kĩndũ gĩa kũrũgamĩrĩra thiirĩ wa mũndũ wa itũũra rĩake.
19Mũndũ ũrĩa wendete haaro nĩ mehia endete;
na mũndũ ũrĩa wakaga kĩhingo kĩraihu na igũrũ eĩtagĩria wanangĩki.
20Mũndũ ũrĩ ngoro ya ũremi ndagaacagĩra;
nake mũndũ ũrĩa ũrĩ rũrĩmĩ rwa kũheenania agũũaga thĩĩna-inĩ.
2117:21 Thim 10:1Kũgĩa na mũriũ mũkĩĩgu kũrehaga ihooru;
ithe wa mũndũ mũkĩĩgu ndarĩ hĩndĩ akenaga.
22Ngoro ngenu nĩ ndawa njega,
no roho mũthuthĩku ũngʼaragia mahĩndĩ.
2317:23 Thaam 18:21; Ayub 34:33Mũndũ mwaganu amũkagĩra ihaki na hitho,
nĩguo ogomie ciira wa kĩhooto.
24Mũndũ ũkũũranaga maũndũ aikaraga arorete o ũũgĩ,
no maitho ma mũndũ mũkĩĩgu morũũraga nginya ituri cia thĩ.
2517:25 Thim 10:1Mwana mũkĩĩgu arehagĩra ithe kĩeha,
na marũrũ kũrĩ nyina ũrĩa wamũciarire.
26Ti wega kũherithia mũndũ ũtekĩte mahĩtia,
kana kũhũũra anene nĩ ũndũ wa ũrũngĩrĩru wao.
27Mũndũ ũrĩ na ũmenyo aragia ciugo athimĩte,
nake mũndũ ũrĩ na ũtaũku aikaraga ahooreire.
2817:28 Ayub 2:13O na mũndũ mũkĩĩgu angĩkira nĩonagwo arĩ mũũgĩ,
na akoneka arĩ mũtaũku angĩtumia kanua.
1خوردن نان خشک در آرامش بهتر است از خوردن غذای شاهانه در خانهای كه در آن جنگ و دعوا است.
2بردهٔ دانا بر پسر شرور ارباب خود تسلط خواهد يافت و در ارثی كه به او میرسد شريک خواهد شد.
3طلا و نقره را آتش میآزمايد و دل انسان را خدا.
4آدم بدكار از همنشينی با آدمهای بد لذت میبرد و آدم دروغگو از همنشينی با اشخاص دروغگو.
5مسخره كردن فقرا به منزلهٔ مسخره كردن خدايی است كه ايشان را آفريده است. كسانی كه از غم و بدبختی ديگران شاد میشوند بیسزا نخواهند ماند.
6تاج افتخار پيران نوههای ايشان میباشند و تاج افتخار فرزندان، پدران ايشان.
7شخص نجيب هرگز دروغ نمیگويد و آدم احمق هرگز سخن با ارزش بر زبان نمیآورد.
8رشوه در نظرِ دهندهٔ آن مثل سنگ جادوست كه او را در هر كاری موفق میسازد.
9كسی كه اشتباهات ديگران را میپوشاند محبت ايجاد میكند، اما آدمی كه آنها را افشا میكند باعث جدايی دوستان میگردد.
10يک ملامت به شخص فهيم اثرش بيشتر است از صد ضربه شلاق به آدم احمق.
11بدكاران فقط در پی ياغيگری هستند بنابراين به شدت مجازات خواهند شد.
12روبرو شدن با ماده خرسی كه بچههايش را از او گرفتهاند بهتر است از روبرو شدن با شخص نادانی كه گرفتار حماقت شده است.
13اگر خوبی را با بدی تلافی كنی، بلا از خانهات دور نخواهد شد.
14شروع كردن دعوا مانند ايجاد رخنه در سد آب است، پس جر و بحث را ختم كن پيش از آنكه به دعوا منجر شود.
15خداوند از كسانی كه بیگناه را محكوم و گناهكار را تبرئه میكنند متنفر است.
16صرف پول برای آموزش آدم احمق بیفايده است، زيرا او طالب حكمت نيست.
17دوست واقعی در هر موقعيتی محبت میكند و برادر برای كمک به هنگام گرفتاری تولد يافته است.
18فقط شخص كمعقل است كه ضامن شخص ديگری میشود.
19شخص ستيزهجو گناه را دوست دارد و آدم بلند پرواز خرابی به بار میآورد.
20شخص بدانديش كامياب نخواهد شد و آدم فريبكار در دام بلا گرفتار خواهد گرديد.
21فرزند احمق مايهٔ غم و غصهٔ والدينش میباشد.
22شادی دل مانند دارو شفابخش است اما روح پژمرده انسان را بيمار میكند.
23آدم بدكار پنهانی رشوه میگيرد و مانع اجرای عدالت میشود.
24هدف مردان عاقل تحصيل حكمت است، اما شخص نادان در زندگی هيچ هدفی ندارد.
25پسر احمق مايهٔ غصهٔ پدر و تلخكامی مادر است.
26مجازات كردن نيكان و تنبيه نمودن اشخاص نجيب به خاطر صداقتشان، كار نادرستی است.
27شخص دانا پرحرفی نمیكند و آدم فهميده آرام و صبور است. 28آدم احمق نيز اگر سكوت كند و حرف نزند او را دانا و فهيم میشمارند.