115:1 1Ath 12:7Icookio rĩa ũhooreri nĩrĩeheragia mangʼũrĩ,
no kiugo kĩa ũũru kĩarahũraga marakara.
215:2 Thim 10:31; Koh 10:12Rũrĩmĩ rwa mũndũ ũrĩa mũũgĩ rũgaathagĩrĩria ũmenyo,
no kanua ka mũndũ mũkĩĩgu gathothokaga ũrimũ.
315:3 Ahib 4:13; 2Maũ 16:9Maitho ma Jehova marĩ kũndũ guothe,
magacũthagĩrĩria andũ arĩa aaganu o na arĩa eega.
4Rũrĩmĩ rũrĩa rũrehaga kĩhonia nĩ ta mũtĩ wa muoyo,
no rũrĩmĩ rwa maheeni rũthuthaga ngoro.
5Mũndũ mũkĩĩgu aregaga ũtaaro wa ithe,
no mũndũ ũrĩa wĩtĩkagĩra kũrũngwo onanagia ũbaarĩrĩri.
615:6 Thim 10:16Nyũmba ya mũndũ mũthingu ĩkoragwo na kĩgĩĩna kĩnene,
no uumithio wa andũ aaganu ũmarehagĩra thĩĩna.
7Mĩromo ya andũ arĩa oogĩ ĩtambagia o ũũgĩ,
no tiguo ngoro cia andũ arĩa akĩĩgu ciĩkaga.
815:8 Thab 51:17; Joh 9:31Igongona rĩa andũ arĩa aaganu nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,
no mahooya ma mũndũ ũrĩa mũrũngĩrĩru nĩamakenagĩrĩra.
9Njĩra cia andũ arĩa aaganu nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,
no nĩendete andũ arĩa mathingataga ũthingu.
10Iherithia rĩtarĩ rĩa tha rĩetereire mũndũ ũrĩa ũtigĩte njĩra,
na mũndũ ũrĩa ũthũire kũrũngwo nĩagaakua.
1115:11 2Maũ 6:30; Kũg 2:23Gĩkuũ na Mwanangĩko ciikaraga ciĩyanĩkĩte mbere ya Jehova,
ĩ nacio ngoro cia andũ-rĩ, ikĩĩanĩkĩte atĩa!
12Mũnyũrũrania nĩathũire kũrũngwo;
ndangĩhooya kĩrĩra kũrĩ ũrĩa mũũgĩ.
1315:13 Thim 12:25; Thim 17:22Ngoro ngenu ĩtũmaga gĩthiithi gĩthere,
no ruo rwa ngoro rũthuthaga roho.
14Ngoro ĩrĩ na gũkũũrana maũndũ nĩĩmaathaga ũmenyo,
no kanua ka mũndũ mũkĩĩgu kehũũnagia na ũrimũ.
15Matukũ mothe ma andũ arĩa ahatĩrĩrie nĩ ma thĩĩna,
no ngoro ĩrĩa njanjamũku ĩkoragwo na ndĩa hĩndĩ ciothe.
1615:16 Thab 37:16-17Nĩ kaba kĩndũ kĩnini hamwe na gwĩtigĩra Jehova,
gũkĩra ũtonga mũnene ũrĩ na kĩnyariirĩko.
1715:17 Thab 17:1; Koh 4:6Nĩ kaba kũrĩa rwĩga rwa nyeni harĩa harĩ wendo,
gũkĩra kũrĩa njaũ noru harĩa harĩ na rũthũũro.
1815:18 Kĩam 13:8Mũndũ ũhiũhaga kũrakara aarahũraga ngarari,
no mũndũ mũkirĩrĩria nĩkũhooreria ahooragĩria haaro.
19Njĩra ya kĩgũũta nĩkũhingwo ĩhingĩtwo na mĩigua,
no njĩra ya mũndũ mũrũngĩrĩru nĩ njĩra njariĩ.
2015:20 Thim 10:1Mwana mũũgĩ atũmaga ithe akene,
no mũndũ mũkĩĩgu nĩ nyina anyararaga.
21Ũrimũ ũkenagia mũndũ ũrĩa ũtooĩ gũkũũrana maũndũ,
no mũndũ ũrĩa mũkuũku nĩarũngagĩrĩria mĩthiĩre yake.
2215:22 Thab 16:7; 1Ath 1:12Mĩbango nĩĩthaataga nĩ kwaga kĩrĩra,
no kũrĩ na ataarani aingĩ mĩbango nĩĩgaacagĩra.
2315:23 Thim 25:11Mũndũ nĩaiguaga gĩkeno agĩcookia ũhoro ũrĩa wagĩrĩire,
nakĩo kiugo kĩarĩtio ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire, kaĩ nĩ kĩega-ĩ!
24Harĩ mũndũ ũrĩa mũũgĩ njĩra ya muoyo ĩrorete na igũrũ,
ĩmũgirie gũikũrũka mbĩrĩra-inĩ.
2515:25 Thim 12:7; Gũcook 19:14Jehova nĩamomoraga nyũmba ya mũndũ ũrĩa mwĩtĩĩi,
no nĩamenyagĩrĩra mĩhaka ya mũtumia wa ndigwa.
26Meciiria ma mũndũ mwaganu nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,
no meciiria ma andũ arĩa atheru nĩmamũkenagia.
2715:27 Thaam 23:8; Isa 1:23; 33:15Mũndũ mũkoroku arehagĩra nyũmba yake thĩĩna,
no ũrĩa ũthũire mahaki nĩagatũũra muoyo.
28Ngoro ya mũndũ mũthingu nĩĩthimaga macookio mayo,
no kanua ka mũndũ mwaganu gathothokaga ũũru.
2915:29 Thab 145:18-19Jehova aikaraga haraaya na andũ arĩa aaganu,
no nĩaiguaga mahooya ma andũ arĩa athingu.
30Gũtheria gĩthiithi nĩkũrehagĩra ngoro gĩkeno,
naguo ũhoro ũrĩa mwega nĩwĩkĩraga mahĩndĩ hinya.
31Mũndũ ũrĩa ũthikagĩrĩria ikaanania rĩrĩa rĩrehaga muoyo
nĩagatũũrania na andũ arĩa oogĩ.
32Mũndũ ũrĩa ũregaga kũigua agĩkaanio nĩ kwĩnyarara enyararaga we mwene,
no mũndũ ũrĩa wothe wĩtĩkagĩra kũrũngwo agĩĩaga na ũtaũku.
3315:33 Thim 1:7; Isa 66:2Gwĩtigĩra Jehova nĩkuo kũheaga mũndũ ũũgĩ,
nakuo kwĩnyiihia gũtongoragia gĩtĩĩo.
1جواب ملايم خشم را فرو می‌نشاند، اما جواب تند آن را بر می‌انگيزاند.
2از زبان مرد دانا حكمت می‌چكد، اما از دهان آدم نادان حماقت بيرون می‌آيد.
3خدا همه جا را زير نظر دارد و ناظر اعمال نيكان و بدان است.
4سخنان آرامش‌بخش حيات می‌بخشند، اما حرفهای تند باعث دلشكستگی می‌شوند.
5شخص نادان نصيحت پدر خود را خوار می‌شمارد، ولی فرزند عاقل تأديب پدرش را می‌پذيرد.
6خانهٔ شخص درستكار از ثروت مملو است، اما دسترنج آدمهای بدكار برای ايشان تلخكامی به بار می‌آورد.
7حكمت توسط دانايان منتشر می‌شود نه بوسيلهٔ احمقانی كه در آنها راستی نيست.
8خداوند از قربانیهای بدكاران نفرت دارد، اما از دعای درستكاران خشنود است.
9خداوند از اعمال بدكاران متنفر است، اما پيروان راستی را دوست می‌دارد.
10كسانی كه راه راست را ترک گفته‌اند تنبيه سختی در انتظارشان است و اگر نخواهند تنبيه و اصلاح شوند خواهند مرد.
11حتی دنيای مردگان از نظر خداوند پنهان نيست، پس آيا انسان می‌تواند افكارش را از او پنهان كند؟
12كسی كه كارش مسخره كردن است از نزديک شدن به افراد دانا خودداری می‌كند چون دوست ندارد سرزنش آنها را بشنود.
13دل شاد، چهره را شاداب می‌سازد، اما تلخی دل، روح را افسرده می‌كند.
14شخص دانا تشنهٔ دانايی است، اما نادان خود را با حماقت سير می‌كند.
15انسان وقتی غمگين است همه چيز به نظرش بد می‌آيد، اما وقتی دلش شاد است هر چيزی او را خوشحال می‌كند.
16دارايی كم همراه با خداترسی بهتر است از ثروت هنگفت با اضطراب.
17نان خشک خوردن در جايی كه محبت هست، بهتر است از غذای شاهانه خوردن در جايی كه نفرت وجود دارد.
18آدم تندخو نزاع به پا می‌كند، ولی شخص صبور دعوا را فرو می‌نشاند.
19راه آدم تنبل با خارها پوشيده است، اما راه شخص درستكار هموار است.
20فرزند دانا پدرش را خوشحال می‌كند، اما فرزند احمق مادرش را تحقير می‌نمايد.
21آدم احمق از كارهای ابلهانه لذت می‌برد، اما شخص فهميده از راه راست منحرف نمی‌شود.
22نقشه‌ای كه بدون مشورت كشيده شود، با شكست مواجه می‌گردد، اما مشورت بسيار، باعث موفقيت می‌شود.
23انسان وقتی جواب درست می‌دهد از آن لذت می‌برد. چه عالی است سخنی كه بجا گفته شود!
24راه دانايان به سوی حيات بالا می‌رود و آنها را از فرو رفتن به جهنم باز می‌دارد.
25خداوند خانه متكبران را از بين می‌برد، اما ملک بيوه‌زنان را حفظ می‌كند.
26خداوند از نقشه‌های پليد متنفر است، ولی افكار پاک مورد پسند او می‌باشند.
27كسی كه دنبال سود نامشروع می‌رود به خانواده‌اش لطمه می‌زند، اما شخصی كه از رشوه نفرت دارد زندگی خوبی خواهد داشت.
28آدم خوب قبل از جواب دادن فكر می‌كند، اما آدم بد زود جواب می‌دهد و مشكلات به بار می‌آورد.
29خداوند از بدكاران دور است، ولی دعای نيكان را می‌شنود.
30ديدن صورت شاد و شنيدن خبر خوش به انسان شادی و سلامتی می‌بخشد.
31كسی كه انتقادهای سازنده را بپذيرد، جزو دانايان به حساب خواهد آمد.
32كسی كه تأديب را نپذيرد به خودش لطمه می‌زند، ولی هر كه آن را بپذيرد دانايی كسب می‌كند.
33خداترسی به انسان حكمت می‌آموزد و فروتنی برای او عزت و احترام به بار می‌آورد.
