1美好的名声胜过珍贵的膏油，
人死之日胜过出生之时。
2探望丧家胜过参加宴席，
因为死亡是每个人的结局，
活着的人要把这事铭记在心。
3哀伤胜过欢笑，
因为哀伤磨炼人的心灵。
4智者的心思考生死大事，
愚人的心只顾作乐。
5听智者的责备，
胜过听愚人的颂歌。
6愚人的笑声像锅底下烧荆棘的劈啪声。
这也是虚空。
7欺压使智者变愚昧，
贿赂败坏人心。
8事情的结局胜过事情的开端；
恒久忍耐胜过心骄气傲。
9不要轻易发怒，
因为愚人心怀怒气。
10不要问为什么过去比现在好，
因为这样问不明智。
11智慧如同产业一样美好，
有益于得见日光的世人。
12智慧如同金钱，
是一种保障，
能保全智者的生命。
这就是知识的好处。
13你应当思想上帝的作为，
因为上帝弄弯的，
谁能使它变直呢？
14顺境时要快乐，
逆境时要思想：
两者都是上帝的安排，
好叫人不能预知将来。
15在我虚空的一生中，我见过义人行义，反而灭亡；恶人行恶，却享长寿。 16为人不要过分正直，也不要过于聪明，何必自取毁灭呢？ 17不要过分邪恶，也不要做愚人，何必时候未到就死呢？ 18最好是持守这个教训也不放松那个教训，因为敬畏上帝的人必避免两个极端。 19智慧使一个智者比城里十个官长更有能力。 20诚然，在地上无法找到一个一生行善、从未犯罪的义人。 21你不要斤斤计较别人所说的每一句话，免得听见你的仆人咒诅你， 22因为你心里知道自己也曾多次咒诅别人。 23我用智慧试验过这一切。我说：“我要做智者”，谁知智慧却离我甚远。 24智慧如此遥不可及、深不可测，谁能找得到呢？ 25我用心去认识、探究、追寻智慧和事物的原委，并去认识邪恶带来的愚昧和无知带来的狂妄。 26我发现有的妇人比死亡更苦毒，她是个陷阱，心如网罗，手像锁链。敬畏上帝的人避开她，罪人却被她俘虏。 27-28传道者说：“看啊，我事事反复探索，要查明万事之理，却没有寻获。但我发现在一千个男子中还可以找到一位正直人，在众女子中却未找到一位。 29我只发现一件事，上帝造的人本来正直，人却找出各种诡计。”
Ang mga Paalala sa Buhay
1Ang malinis na pangalan ay mas mabuti kaysa sa mamahaling pabango; at ang araw ng kamatayan ay mas mabuti kaysa sa araw ng kapanganakan. 2Mas mabuting pumunta sa namatayan kaysa sa isang handaan, dahil ang lahat ay mamamatay. Dapat ay lagi itong isipin ng mga buhay pa. 3Ang kalungkutan ay mas mabuti kaysa sa kaligayahan dahil ang kalungkutan ay nakakatuwid ng buhay ng tao. 4Laging iniisip ng marunong ang kamatayan; pero ang hangal, ang laging iniisip ay kasiyahan. 5Mas mabuting makinig sa pagsaway ng marunong kaysa makinig sa papuri ng hangal. 6Ang tawa ng hangal ay parang tinik na pag-iginatong ay nagsasaltikan ang apoy. Ito ay walang kabuluhan. 7Ang marunong kapag nandaya ay para na ring hangal. Kung tumatanggap ka ng suhol, sinisira mo ang sarili mong dangal. 8Mas mabuti ang pagtatapos kaysa sa pagsisimula. Ang pagiging matiisin ay mas mabuti kaysa sa pagiging mapagmataas. 9Huwag maging magagalitin dahil ang pagiging magagalitin ay ugali ng mga hangal. 10Huwag mong sabihin, “Bakit mas mabuti pa noon kaysa ngayon?” Dahil ang tanong na iyan ay walang katuturan. 11-12Ang karunungan ay mabuti gaya ng isang pamana, pareho itong nakakatulong sa mga namumuhay dito sa mundo. Nagbibigay din ito ng proteksyon gaya ng pera. Pero higit pa roon, iniingatan nito ang buhay ng nagtataglay nito. 13Pag-isipan mo ang ginawa ng Dios. Sino ang makapagtutuwid ng kanyang binaluktot? 14Magalak ka kung mabuti ang kalagayan mo. Pero kung naghihirap ka, isipin mong ang Dios ang gumawa sa dalawang bagay na ito. Para hindi natin malaman kung ano ang mangyayari sa araw ng bukas. 15Sa buhay kong walang saysay, nakita ko ang lahat ng bagay. Ang matuwid ay maagang namamatay sa kabila ng kanilang matuwid na pamumuhay, at ang mga masasama sa kabila ng kanilang kasamaan ay nabubuhay nang matagal. 16Huwag mong ituring ang iyong sarili na sobrang matuwid at marunong, dahil kung gagawin mo iyon, sinisira mo lang ang iyong sarili. 17At huwag ka rin namang magpakasama o magpakamangmang, dahil baka mamatay ka naman nang wala sa oras. 18Huwag kang pasobra sa mga bagay na iyon; dapat balanse lang, dahil ang taong may takot sa Dios ay hindi nagpapasobra sa anumang bagay. 19Higit na malaki ang magagawa ng karunungan sa isang tao, kaysa sa sampung pinuno ng isang bayan. 20Wala ni isang tao rito sa mundo ang laging gumagawa ng mabuti at hindi nagkakasala. 21Huwag mong pakikinggan ang lahat ng sinasabi ng tao at baka mismong alipin mo ang marinig mong nagsasalita laban sa iyo. 22Dahil alam mo sa sarili mo na marami ka ring pinagsalitaan ng masama.
23Sinubukan kong intindihin ang lahat ng nangyayari rito sa mundo sa pamamagitan ng aking karunungan. Akala koʼy maiintindihan ko pero hindi pala. 24Hindi ko kayang intindihin ang mga nangyayari dahil mahirap talagang maintindihan. At walang sinuman ang makakaintindi nito. 25Pero patuloy akong nag-aral at nag-usisa, para makamit ko ang karunungan at masagot ang aking mga katanungan, at para malaman ko kung gaano kahangal ang taong gumagawa ng masama at kung gaano kasama ang isipan ng taong gumagawa ng kahangalan.
26Napag-alaman kong ang babaeng nanunukso ay mas mapait kaysa sa kamatayan. Ang pag-ibig niyaʼy parang bitag, at ang mga kamay niya na yumayakap sa iyo ay parang kadena. Ang taong nakalulugod sa Dios ay makakatakas sa kanya, pero ang taong masama ay mabibitag niya. 27-28Sinasabi ko bilang isang mangangaral, “Iniisip kong mabuti ang bawat bagay sa paghahanap ko ng kasagutan sa aking mga katanungan. Pero hindi ko pa rin natagpuan ang mga kasagutan. Ngunit ito ang aking natuklasan, sa 1,000 lalaki isa lang ang matuwid,7:27-28 matuwid: o, marunong. pero sa 1,000 babae wala ni isang matuwid. 29Higit sa lahat, ito ang nalaman ko: Ginawa ng Dios ang tao na matuwid, pero nag-iisip ang tao ng maraming paraan para maging masama.”
