1Mieux vaut un pauvre qui se conduit de façon intègre
qu’un homme aux paroles tordues, car celui-ci est un insensé.
2Dans un désir irréfléchi, il n’y a rien de bon
et précipiter ses pas fait commettre une faute.
3La sottise d’un homme cause son naufrage,
alors il s’en prend à l’Eternel.
4Si vous êtes riche, vos amis se multiplient,
mais le pauvre est abandonné par son compagnon.
5Le faux témoin ne restera pas impuni,
qui répand le mensonge n’échappera pas au châtiment.
6Beaucoup briguent la faveur d’un homme important,
et tous sont amis de qui fait des cadeaux.
7Le pauvre est détesté par tous ses frères,
à plus forte raison ses compagnons s’écartent-ils de lui.
En vain il les poursuit de ses paroles : ils ne sont déjà plus là.
8Acquérir du bon sens, c’est s’aimer soi-même,
cultiver le discernement fera trouver le bonheur.
9Le faux témoin ne restera pas impuni,
qui profère le mensonge périra.
10Il ne convient pas qu’un insensé mène une vie de plaisirs,
et moins encore qu’un esclave commande aux princes.
11La raison de l’homme lui fait retenir sa colère,
et sa gloire c’est de passer par-dessus l’offense.
12La colère du roi est pareille au rugissement d’un jeune lion,
mais sa faveur est comme la rosée sur l’herbe.
13Un fils insensé fait le malheur de son père,
et les récriminations d’une femme sont comme une gouttière qui ne cesse de couler.
14Un homme peut hériter maison et richesse de ses pères,
mais seul l’Eternel peut lui donner une femme intelligente.
15La paresse plonge dans la torpeur,
et l’indolent souffrira de la faim.
16Suivre les préceptes, c’est veiller sur sa propre vie ;
ne pas veiller sur sa conduite, conduit à la mort.
17Qui a pitié du pauvre, prête à l’Eternel
qui le lui revaudra.
18Corrige ton fils tant qu’il y a encore19.18 Autre traduction : ton fils car il y a… de l’espoir,
mais ne va pas jusqu’à désirer sa mort.
19L’homme qui se met dans une grande colère paiera une amende,
si tu l’en exemptes, tu l’incites à recommencer19.19 Autres traductions : tu pourras recommencer ou tu aggraves encore son cas..
20Ecoute les conseils et accepte d’être repris et, finalement, tu deviendras sage.
21Un homme forme de nombreux projets,
mais c’est le dessein de l’Eternel qui se réalise.
22Ce qu’on apprécie chez un homme, c’est sa bonté,
et mieux vaut un pauvre qu’un menteur.
23Craindre l’Eternel mène à la vie19.23 Voir 10.27.,
et, comblé, on passe même la nuit à l’abri du malheur.
24Le paresseux plonge sa main dans le plat19.24 On portait sa main dans le plat commun pour y prendre le morceau qu’on désirait (Rt 2.14 ; Mt 26.23).,
mais il ne la ramène pas à sa bouche.
25Punis le moqueur, et celui qui est inexpérimenté acquerra de l’intelligence,
mais reprends simplement l’homme intelligent : il comprendra la leçon.
26Qui maltraite son père et chasse sa mère
est un fils qui se couvre de honte et d’opprobre.
27Mon fils, si tu cesses d’écouter l’instruction,
tu te détourneras des paroles de la connaissance.
28Qui se moque du droit est un témoin qui ne vaut rien ;
la bouche des méchants avale le mal.
29Les condamnations sont prêtes pour les moqueurs,
et les coups de bâton pour l’échine des insensés.
1Mas mabuti pa ang mahirap na namumuhay nang matuwid kaysa sa hangal na sinungaling.
2Maging masigasig ka man ngunit walang nalalaman, wala rin itong kabuluhan. Kapag ikaw naman ay pabigla-bigla madali kang magkakasala.
3Kamangmangan ng tao ang nagpapahamak sa kanyang sarili, at pagkatapos sa Panginoon ibinabaling ang sisi.
4Ang mayaman ay maraming kaibigan, ngunit ang mahirap namaʼy iniiwanan ng kaibigan.
5Ang saksing sinungaling ay parurusahan, at ang nagsisinungaling ay hindi makakatakas sa kaparusahan.
6Marami ang lumalapit sa pinunong mabait, at sa mapagbigay ang lahat ay nakikipagkaibigan.
7Ang mahihirap ay iniiwasan ng mga kamag-anak, at lalo na ng mga kaibigan. Kapag sila ay kailangan hindi sila matagpuan.
8Ang taong nagsisikap na magkaroon ng karunungan ay nagmamahal sa sarili, at ang nagpapahalaga sa pang-unawa ay uunlad.
9Ang hindi tapat na saksi ay parurusahan, at ang sinumang nagsisinungaling ay mapapahamak.
10Hindi bagay sa taong mangmang ang mamuhay sa karangyaan, at mas lalong hindi bagay sa isang alipin ang mamuno sa mga pinuno.
11Kung ikaw ay mahinahon, nagpapakita lang na marunong ka. At kung pinapatawad mo ang nagkasala sa iyo, makapagdudulot ito ng karangalan sa iyo.
12Ang galit ng hari ay parang atungal ng leon, ngunit ang kanyang kabutihan ay tulad ng hamog na bumabasa sa mga halaman.
13Ang anak na hangal ay nagdudulot ng kapahamakan sa kanyang ama. Ang bungangerang asawa ay nakakainis tulad ng tulo sa bubungan.
14Bahay at kayamanan sa magulang ay namamana, ngunit ang Panginoon lang ang nagbibigay ng matalinong asawa.
15Kung ikaw ay tamad at tulog lang nang tulog, magugutom ka.
16Mabubuhay nang matagal ang taong sumusunod sa utos ng Dios, ngunit ang hindi sumusunod ay mamamatay.
17Kapag tumutulong ka sa mahirap, para kang nagpapautang sa Panginoon, dahil ang Panginoon ang magbabayad sa iyo.
18Ituwid mo ang iyong anak habang may panahon pa. Kung hindi mo siya itutuwid, ikaw na rin ang nagpahamak sa kanya.
19Hayaan mong maparusahan ang taong magagalitin, dahil kapag tinulungan mo siya, uulit-ulitin lang niya ang kanyang ginagawa.
20Dinggin mo at sundin ang mga payo at pagtutuwid sa iyong pag-uugali, at sa bandang huli ay magiging marunong ka.
21Marami tayong mga pinaplano, ngunit ang kalooban pa rin ng Panginoon ang masusunod.
22Ang gusto natin sa isang tao ay matapat.19:22 Ang gusto natin … matapat: o, Ang pagiging sakim ng tao ay nakakahiya. Mas mabuti pang maging mahirap kaysa maging sinungaling.
23Ang pagkatakot sa Panginoon ay magdudulot ng mahabang buhay, kasapatan, at kaligtasan sa kapahamakan.
24May mga taong sobrang batugan kahit ang kumain ay kinatatamaran.
25Ang mapanuya ay dapat parusahan para ang mga katulad niya ay matuto na maging marunong. Ang nakakaunawa ay lalong magiging marunong kapag pinagsasabihan.
26Kahiya-hiya ang anak na malupit sa kanyang ama at pinapalayas ang kanyang ina.
27Anak, kung hindi ka makikinig sa mga pangaral para maituwid ang iyong pag-uugali, tinatanggihan mo ang mga turo na nagbibigay ng karunungan.
28Ang sinungaling na saksi ay pinapawalang-kabuluhan ang katarungan, at ang bibig ng masama ay nalulugod sa pagpapahayag ng kasamaan.
29Sa mga mapanuya ay may hatol na nakalaan, at hagupit naman ang nakahanda para sa mga hangal.
