Lời của A-gu-ra
1Lời của A-gu-ra, con trai Gia-kê, nói với Y-thi-ên và U-can:
2Tôi là người ngu dốt nhất,
và cũng không hiểu biết như người thường.
3Tôi chưa được học sự khôn ngoan,
cũng không có sự hiểu biết về Đấng Thánh.
4Ai đã lên trời, rồi xuống đất?
Ai đã góp gió trong tay, bọc biển trong áo, tạo nên vũ trụ?
Đấng ấy là Ai? Và Con Trai Ngài tên gì?
Xin nói giúp tôi, nếu ngươi biết!
5Mọi lời của Đức Chúa Trời đều tinh luyện;
Ngài là tấm khiên bảo vệ người nương cậy Ngài.
6Đừng thêm gì vào lời của Ngài, kẻo Ngài bắt tội,
vì người thêm thắt là người nói dối.
7Đức Chúa Trời ôi, trước khi con chết,
xin cho con hai điều:
8Giúp con khỏi dối trá, giả hình.
Đừng để con nghèo khổ, cũng đừng cho con giàu có.
Xin cho con lương thực vừa đủ cần dùng.
9Nếu giàu có dư dật, con sẽ khước từ Chúa và hỏi: “Chúa Hằng Hữu là ai?”
Nếu nghèo khổ, con sẽ trộm cắp, làm ô nhơ Danh Đức Chúa Trời.
10Chớ vu khống người đầy tớ với chủ,
người sẽ nguyền rủa con vì lỗi con tạo lấy.
11Có người rủa cha,
và không chúc phước cho mẹ.
12Có người tự thấy mình trong trắng,
nhưng chưa được rửa sạch ô uế.
13Có người đôi mắt kiêu căng,
với cái nhìn khinh người.
14Có người răng sắc như gươm,
hàm răng như dao cạo.
Họ nhai ngấu nghiến người nghèo,
ăn nuốt người thiếu thốn.
15Con đỉa có hai miệng hút,
chúng kêu gào “Hãy cho, Hãy cho!”
Có ba vật chẳng hề thỏa mãn,
và bốn loài không biết nói “Đủ rồi!”
16Âm phủ,
lòng dạ son sẻ,
đất không bao giờ đủ nước,
và ngọn lửa hừng.
17Mắt của người chế nhạo cha, khinh bỉ mẹ,
sẽ bị quạ móc đi và phụng hoàng nuốt sống.
18Có ba điều quá lạ lùng—
không, bốn việc dị kỳ tôi không hiểu thấu:
19Đường đại bàng bay trên không,
lối rắn bò trên đá,
đường tàu chạy trên biển,
và đường tình ái giữa nam nữ.
20Còn thêm một điều nữa: Người đàn bà ngoại tình,
phạm tội xong, chùi miệng nói: “Tôi có làm gì đâu.”
21Có ba điều làm đất rung chuyển—
không, bốn việc khiến đất không chịu nổi:
22Người nô lệ làm vua,
người ngu xuẩn no đầy, thịnh vượng,
23người đàn bà ghen ghét lấy được chồng,
đứa tớ gái lên làm bà chủ.
24Có bốn loài vật tuy nhỏ bé
nhưng lại khôn ngoan lạ đời:
25Con kiến là loài yếu ớt,
dự trữ thực phẩm suốt mùa hạ.
26Con chồn ít năng lực,
nhưng lại biết ẩn mình trong hốc đá.
27Con châu chấu tuy không có vua,
nhưng chúng bay thành đội ngũ.
28Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được,
lại ở trong cung vua.
29Có ba dã thú dáng đi hùng dũng đẹp đẽ—
không, bốn loài có nước bước oai phong lẫm liệt:
30Con sư tử, chúa sơn lâm, chẳng lùi bước trước loài nào cả,
31con công,
con dê đực,
và vị vua khi đi duyệt binh.
32Nếu con vì ngu dại mà tự kiêu hoặc mưu đồ việc ác,
phải biết xấu hổ, lấy tay che miệng lại.
33Đánh sữa ra bơ
và đấm mũi gây chảy máu,
cũng vậy, chọc giận sinh cãi nhau.
Ang mga Panultihon ni Agur
1Mao kini ang mga panultihon ni Agur nga anak ni Jakeh nga taga-Masa. Iya kining gisulti ngadto kang Itiel ug kang Ucal:30:1 nga taga-Masa… Ucal: Dili klaro ang buot ipasabot niini sa Hebreo nga teksto.
2“Akoy pinakawalay alamag sa tanang mga tawo.
Ang akong panghunahuna daw dili iya sa tawo.
3Wala gayod ako magtuon nga magmaalamon,
ug wala akoy nahibaloan bahin sa Dios.
4May tawo bang nakasaka sa langit ug nanaog?
May tawo bang nakakumkom sa hangin o nakaputos ug tubig sa iyang bisti?
May tawo bang nagpahimutang sa mga utlanan sa kalibotan?
Kon anaa, sultihi ako kon kinsay iyang ngalan ug unsay ngalan sa iyang mga anak.
5Ang matag pulong sa Dios kasaligan gayod.
Sama siya sa usa ka taming ngadto sa mga nagadangop sa iyang pagpanalipod.
6Ayaw dugangi ang iyang mga pulong,
kay kon himuon mo kini, iya kang badlongon ug ipakita niya nga bakakon ka.”
7Ginoo, may duha ako ka butang nga pangayoon kanimo. Kon mahimo ihatag kini kanako sa dili pa ako mamatay. 8Una, tabangi ako nga dili makapamakak. Ikaduha, ayaw ako himoang adunahan o kabos, hatagi lang hinuon ako sa akong kinahanglanon. 9Kay kon maadunahan ako, basig dili ko na ikaw ilhon; ug kon kabos ako, basig mangawat ako ug maulawan ka tungod kanako.
Dugang nga mga Panultihon
10Ayaw pakaulawi ang usa ka sulugoon ngadto sa iyang agalon, kay panghimaraoton ka niya ug mahayan mo kini.
11May mga anak nga wala mag-ampo nga panalanginan sa Dios ang ilang mga ginikanan, ug makaako pa sa pagpanghimaraot kanila.
12May mga tawo nga nagtuo nga sila perpekto, apan ang tinuod hugaw ang ilang kasingkasing ug hunahuna.
13May mga tawo nga labihan gayod ka mapahitas-on, nga kon motan-aw morag nakamenos.
14May mga tawo usab nga morag buaya; labihan kaayo makapamintaha sa mga kabos.
15Ang tawong hakog morag alimatok nga manupsop. Magsige lag ingon, “Hatagi ko! Hatagi ko!”30:15 Sa literal, Ang alimatok may duha ka anak nga babaye nga parehas nga ginganlan ug, “Hatagi ako!”
Adunay upat30:15 upat: sa literal, tulo o upat. Mao usab sa bersikulo 18, 21, 29. ka butang nga walay katagbawan:
16ang dapit sa mga patay,30:16 dapit sa mga patay: o, lubnganan, o, kamatayon.
ang babayeng baog,
ang nagauga nga yuta,
ug ang kalayo.
17Ang tawong tampalasan ug dili motahod sa ginikanan tuhakon sa mga uwak ang iyang mga mata, ug ang iyang patayng lawas kan-on sa mga agila.
18Adunay upat ka butang nga katingalahan alang kanako ug dili ko masabtan:
19Kon nganong makalupad ang agila sa kawanangan,
kon nganong makahimo pagkamang ang bitin sa kabatoan,
kon nganong makalutaw ang barko sa dagat,
ug kon nganong maibog ang lalaki sa babaye.
20Mao kini ang ginahimo sa babayeng mananapaw: Makighilawas siya sa ubang lalaki, ug unya moingon siya nga wala siyay nahimong daotan.
21May upat ka butang nga lisod dawaton sa mga tawo sa kalibotan:
22-23Ang ulipon nga nahimong hari,
ang buang-buang nga abunda sa pagkaon,
ang babayeng badlongon nga naminyo,
ug ang ulipong babaye nga nakapuli sa iyang agalong babaye.
24May upat ka mananap dinhi sa kalibotan nga gagmay apan maalamon kaayo:
25Ang mga lamigas, nga bisan huyang, nagatigom silag pagkaon panahon sa ting-init,
26ang mga “badger,” bisan dili sila kusgan, sa mga bato sila nagahimog puloy-anan,
27ang mga dulon, bisan ug wala silay pangulo, mag-usa sila paglupad,
28ang mga tiki mahimo mo lang dakpon sa imong kamot, apan makita sila diha sa mga palasyo.
29May upat ka mga binuhat nga daw si kinsag barog:
30ang liyon, nga labing kusgan sa tanang mga mananap ug walay gikahadlokan,
31ang sunoy nga manok,
ang laki nga kanding,
ug ang hari nga gipalibotan sa iyang mga sundalo.
32Kon ang imong pagkabuang-buang imong gipasigarbo ug nagplanog daotan, undanga na kana! 33Kon ang pagsigeg kutaw sa gatas makahimo niining keso ug kon ang pagsumbag sa ilong makasunggo, mao usab ang kasuko, makasugod kini ug kagubot.
