1Uma pessoa íntegra, ainda que pobre, é sempre alguém de valor;
é melhor que o perverso de lábios e o insensato.
2Uma intenção expressa sem conhecimento, não é coisa boa;
quem é precipitado nos seus atos, peca.
3Uma pessoa pode dar cabo da sua vida, por causa da sua insensatez,
mas, no fim, acaba por culpar Deus pelo que lhe acontece.
4As riquezas arranjam sempre muitos amigos;
quando alguém empobrece, até o seu melhor amigo é capaz de o deixar.
5Não será impunemente que alguém serve de falsa testemunha;
quem diz mentiras não escapará.
6Muitos procuram lisonjear os poderosos;
muita gente se torna amiga de quem lhe sabe dar presentes.
7Se até os irmãos do pobre o aborrecem e se afastam envergonhados,
quanto mais os que se dizem apenas seus amigos!
Por muito que se explique e que fale, não lhe ligam.
8Quem procura a sabedoria, ama-se a si mesmo;
quem mantém a sua razão esclarecida, prosperará.
9Uma falsa testemunha não ficará sem castigo;
o mentiroso virá a ser apanhado.
10Não parece certo a ninguém que um louco venha a ser bem sucedido na vida;
também é errado que um servo dê ordens a quem foi investido de autoridade.
11Um indivíduo sensato procura controlar a sua irritação e não valorizar as ofensas;
afinal, isso só vem contribuir para o seu prestígio.
12A ira daquele que governa um povo é tão perigosa como a do leão,
mas a sua simpatia refresca e renova, como o orvalho sobre a erva.
13Um filho insensato é uma grande calamidade para os pais;
uma mulher sempre a ralhar tem o mesmo efeito de gotas caindo continuamente.
14Casa e riquezas são coisas que se podem receber como simples herança,
mas uma esposa sensata é verdadeiramente um dom de Deus.
15A preguiça faz mergulhar num profundo torpor;
o estômago do negligente acaba por sofrer de fome.
16Quem guarda os mandamentos de Deus, guarda-se a si próprio,
mas o que despreza os seus caminhos morrerá.
17Quem dá aos pobres, empresta a Deus,
o qual virá a pagar com juros largamente vantajosos.
18Corrige o teu filho, enquanto é novo, enquanto ainda há esperança;
se não o fizeres arruinarás a sua vida.
19Uma pessoa que se irrita facilmente, virá a sofrer as consequências da sua atitude;
se outros vierem a desculpá-la, estarão a incitar os seus excessos.
20Ouve os conselhos que te derem e aceita as correções,
para que sejas sábio o resto da tua vida.
21Muitos são os projetos que se formam no espírito dos homens,
mas só os planos de Deus perduram.
22Uma pessoa bondosa torna-se naturalmente atraente;
vale mais ser-se pobre do que desonesto.
23O temor ao Senhor produz a verdadeira vida,
dá felicidade e protege do mal.
24Há gente tão preguiçosa
que até lhes custa levar a mão à boca para comer!
25Se castigares o escarnecedor, outros como ele procurarão corrigir-se;
as pessoas sensatas são capazes, através das críticas, de ficar ainda mais sabedoras.
26Um filho que maltrata ou que aflige os seus pais,
torna-se uma vergonha social.
27Quando te estiverem a ensinar alguma coisa,
nunca deixes que te desviem do conhecimento que já verificaste ser correto.
28A falsa testemunha não quer saber da justiça para nada;
a boca da gente malvada ingere iniquidade.
29Há castigo já preparado para os que desprezam a sabedoria
e açoites para as costas dos insensatos.
1Mas maayo pa ang kabos nga nagakinabuhi ug matarong kaysa buang-buang nga bakakon.
2Dili maayo nga kugihan ka apan walay nahibaloan. Dili usab maayo nga magdali-dali kay basig masayop ka.
3May mga tawo nga nagadaot sa ilang kaugalingon pinaagi sa ilang kabuang, ug unya ang Ginoo pa ang ilang basolon.
4Ang adunahan daghag higala, apan ang kabos biyaan sa iyang mga higala.
5Ang bakakon nga saksi silotan, ug si bisan kinsa nga nagabakak dili makalingkawas sa silot.
6Daghan ang makighigala sa mga iladong tawo aron paboran sila, ug ang tanang mga tawo makighigala sa manggihatagon.
7Kon kabos ka, dili ka tagdon sa imong mga paryente, ug labaw na gayod sa imong mga higala. Kon kinahanglanon mo sila, dili mo sila madangpan.
8Ang tawo nga nagatinguha nga magmaalamon nahigugma sa iyang kaugalingon, ug siya magmauswagon.
9Ang bakakon nga saksi silotan, ug si bisan kinsa nga nagabakak malaglag.
10Dili angayan nga magkinabuhi sa kaharuhay ang tawong buang-buang, ug labi nang dili angayan nga mogahom sa mga tigdumala ang usa ka ulipon.
11Kon mapailubon ka, nagpadayag kana nga maalamon ka. Ug kon magpasaylo ka sa mga nakasala kanimo, maghatod kinig kadungganan kanimo.
12Ang kasuko sa hari sama sa ngulob sa liyon, apan ang iyang kaayo sama sa yamog sa tanaman.
13Ang buang-buang nga anak makadala ug kalaglagan sa iyang amahan. Ang asawa nga tagawtawan perwisyo sama sa nagtulo nga atop.
14Mapanunod gikan sa ginikanan ang balay ug ang uban pang kabtangan, apan ang Ginoo lang ang makahatag ug maalamon nga asawa.
15Kon tapolan ka ug sige rag katulog, magutman ka gayod.
16Ang tawo nga nagatuman sa mga sugo sa Dios magkinabuhi sa dayon, apan ang wala nagatuman mamatay.
17Kon mohatag ka sa mga kabos, sama lang nga nagpahulam ka sa Ginoo, kay ang Ginoo mobayad kanimo.
18Disiplinaha ang imong mga anak samtang may panahon pa. Kon dili mo sila disiplinahon, giguba mo ang ilang kinabuhi.
19Pasagdi nga manubag sa iyang binuhatan ang tawong daling masuko, kay kon tabangan mo siya, utrohon ra gihapon na niya.
20Pamatia ang mga tambag ug pagtul-id sa imong pamatasan aron magmaalamon ka sa umaabot.
21Daghan kitag mga plano, apan ang kabubut-on sa Ginoo maoy matuman.
22Ganahan kitag tawo nga maayo. Mas maayo pa ang tawong kabos kaysa bakakon.
23Tahora ang Ginoo ug mabuhi kag dugay, kontento, ug layo sa katalagman.
24May mga tawo nga labihan gayod katapolan nga bisan sa pagkaon kapuyan pa.
25Angay kastigohon ang mga bugalbugalon aron ang sama nilang walay alamag makat-on nga magmaalamon. Badlonga ang tawong maalamon ug mosamot siya kamaalamon.
26Makauulaw ug talamayon ang anak nga modagmal sa iyang amahan ug mopalayas sa iyang inahan.
27Anak, kon dili ka mamati sa mga pagtul-id sa imong pamatasan, ginasalikway mo ang mga pagtulon-an nga nagahatag ug kaalam.
28Ang bakakon nga saksi nagpakawalay-bili sa hustisya, ug ang tawong daotan ganahan gayod nga mohimog daotan.
29Sigurado gayod nga silotan ang mga bugalbugalon ug mga buang-buang.
