1A resposta calma desvia a fúria,
mas a palavra ríspida desperta a ira.
2A língua dos sábios torna atraente o conhecimento,
mas a boca dos tolos derrama insensatez.
3Os olhos do Senhor estão em toda parte,
observando atentamente os maus e os bons.
4O falar amável é árvore de vida,
mas o falar enganoso esmaga o espírito.
5O insensato faz pouco caso da disciplina de seu pai,
mas quem acolhe a repreensão revela prudência.
6A casa do justo contém grande tesouro,
mas os rendimentos dos ímpios lhes trazem inquietação.
7As palavras dos sábios espalham conhecimento;
mas o coração dos tolos não é assim.
8O Senhor detesta o sacrifício dos ímpios,
mas a oração do justo o agrada.
9O Senhor detesta o caminho dos ímpios,
mas ama quem busca a justiça.
10Há uma severa lição para quem abandona o seu caminho;
quem despreza a repreensão morrerá.
11A Sepultura e a Destruição15.11 Hebraico: Sheol e Abadom. Sheol também pode ser traduzido por profundezas, pó ou morte; também no versículo 24. estão abertas diante do Senhor;
quanto mais os corações dos homens!
12O zombador não gosta de quem o corrige,
nem procura a ajuda do sábio.
13A alegria do coração transparece no rosto,
mas o coração angustiado oprime o espírito.
14O coração que sabe discernir busca o conhecimento,
mas a boca dos tolos alimenta-se de insensatez.
15Todos os dias do oprimido são infelizes,
mas o coração bem-disposto está sempre em festa.
16É melhor ter pouco com o temor do Senhor
do que grande riqueza com inquietação.
17É melhor ter verduras na refeição onde há amor
do que um boi gordo acompanhado de ódio.
18O homem irritável provoca dissensão,
mas quem é paciente acalma a discussão.
19O caminho do preguiçoso é cheio de espinhos,
mas o caminho do justo é uma estrada plana.
20O filho sábio dá alegria a seu pai,
mas o tolo despreza a sua mãe.
21A insensatez alegra quem não tem bom senso,
mas o homem de entendimento procede com retidão.
22Os planos fracassam por falta de conselho,
mas são bem-sucedidos quando há muitos conselheiros.
23Dar resposta apropriada15.23 Ou Expressar a própria opinião é motivo de alegria;
e como é bom um conselho na hora certa!
24O caminho da vida conduz para cima quem é sensato,
para que ele não desça à sepultura.
25O Senhor derruba a casa do orgulhoso,
mas mantém intactos os limites da propriedade da viúva.
26O Senhor detesta os pensamentos dos maus,
mas se agrada de palavras ditas sem maldade.
27O avarento põe sua família em apuros,
mas quem repudia o suborno viverá.
28O justo pensa bem antes de responder,
mas a boca dos ímpios jorra o mal.
29O Senhor está longe dos ímpios,
mas ouve a oração dos justos.
30Um olhar animador dá alegria ao coração,
e as boas notícias revigoram os ossos.
31Quem ouve a repreensão construtiva
terá lugar permanente entre os sábios.
32Quem recusa a disciplina faz pouco caso de si mesmo,
mas quem ouve a repreensão obtém entendimento.
33O temor do Senhor ensina a sabedoria,15.33 Ou A sabedoria ensina o temor do Senhor,
e a humildade antecede a honra.
1Ang malumanay nga tubag makahupay sa kasuko, apan ang singhag makapaalsa sa dugo.
2Ang mga pulong sa maalamon nga tawo makahatag ug kaalam, apan puro lang kabuang ang mogawas sa baba sa tawong buang-buang.
3Makita sa Ginoo ang tanan, bisan asang dapita. Nagatan-aw siya sa mga binuhatan sa mga daotan ug sa mga matarong.
4Ang malumo nga mga pulong makaayo sa kinabuhi sa tawo,15:4 makaayo… tawo: sa literal, kahoy nga nagahatag sa kinabuhi. apan ang sakit nga mga pulong makapasakit sa dughan.
5Ang buang-buang nga tawo dili manumbaling kon badlongon sa iyang amahan ang iyang pamatasan, apan ang maalamon mopatuo.
6Modaghan ang bahandi sa mga matarong, apan ang iya sa mga daotan mahanaw.
7Imantala sa mga maalamon ang kaalam; dili kini mahimo sa mga buang-buang.
8Ngil-aran ang Ginoo sa halad sa mga daotan, apan gikalipay niya ang pag-ampo sa mga matarong.
9Ngil-aran ang Ginoo sa paggawi sa tawong daotan, apan ginahigugma niya ang tawong nagatinguha sa paghimog matarong.
10Ang pagtul-id sa pamatasan isipong daotan sa tawo nga mitipas sa hustong dalan. Ang tawo nga dili gusto badlongon mamatay.
11Kon nahibalo ang Ginoo kon unsay nangahitabo sa dapit sa mga patay, mas labaw pa siyang nahibalo kon unsay anaa sa kasingkasing sa tawo.
12Ang tawong bugalbugalon dili gustong badlongon; dili siya magpatambag sa mga maalamon.
13Kon malipayon ang tawo, mapahiyomon siya, apan kon anaa siya sa kasubo, maminghoy ang iyang nawong.
14Ang tawo nga may pagsabot gusto gayod nga makakat-on, apan ang tawong buang-buang mas gusto pa gayod ug kabuang.
15Pait ang kinabuhi sa mga kabos, apan kon kontento lang sila, magmalipayon sila sa kanunay.
16Mas maayo pa ang kabos nga may pagtahod sa Ginoo kaysa adunahan nga puno sa kagubot ang kinabuhi.
17Mas maayo pang magsud-an lang ug utan nga may paghigugmaay kaysa magsud-an ug karne nga may pagdinumtanay.
18Ang pagkamainiton ug ulo makasugod ug kasamok, apan ang pagkamapailubon makapaundang sa panag-away.
19Kon tapolan ka mahimong lisod ang imong kinabuhi, apan kon magkugi ka maharuhay imong kinabuhi.
20Ang maalamon nga anak nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan. Buang-buang ang anak nga nagapakadaotan sa iyang ginikanan.
21Ang tawo nga walay pagsabot malipay sa mga binuang, apan ang tawong may pagsabot nagakinabuhi nga matarong.
22Kon dili ka maminaw ug tambag kabahin sa imong mga plano, dili ka molampos, apan kon maminaw kag daghang tambag molampos gayod kini.
23Malipay ang tawo kon makahatag siya sa tukma nga tubag. Samot na gayod kaanindot kon makahatag siya sa tukmang tubag sa tukmang higayon.
24Nagasubay ang maalamon nga tawo sa dalan paingon sa kinabuhi aron malikayan niya ang kamatayon.
25Gub-on sa Ginoo ang balay sa mga mapahitas-on,15:25 mga mapahitas-on nga buot moilog sa yuta sa mga biyuda. apan panalipdan niya ang mga yuta sa mga biyuda.
26Ngil-aran ang Ginoo sa ginahunahuna sa mga daotan, apan kalipay niya ang mga ginahunahuna15:26 ginahunahuna: o, ginasulti. sa mga hinlo ug kasingkasing.
27Ang tawo nga nagaangkon ug bahandi sa daotang paagi nagadala ug kalisod sa iyang panimalay. Ang tawo nga dili modawat ug suborno padayon nga magkinabuhi.
28Ang matarong nga tawo maghunahuna una sa dili pa siya mosulti, apan ang daotan magpataka lag sulti.
29Layo ang Ginoo sa mga daotan, apan mamati siya sa mga pag-ampo sa mga matarong.
30Makahatag ug kalipay ang mapahiyomon nga panagway, ug makapabaskog ang maayong balita.
31Ang maminaw ug pagbadlong nga makahatag kaayohan sa kinabuhi mahimong maalamon.
32Peligro ang tawo nga dili mamatig pagbadlong nga motul-id sa iyang pamatasan, apan kon iya kining tuohan, makaangkon siyag pagsabot.
33Ang pagtahod sa Ginoo magtudlo sa tawo nga magmaalamon, ug ang pagpaubos makahatag kaniyag dungog.
