1“Escutem, ó céus, e eu falarei;
ouça, ó terra, as palavras da minha boca.
2Que o meu ensino caia como chuva
e as minhas palavras desçam como orvalho,
como chuva branda sobre o pasto novo,
como garoa sobre tenras plantas.
3“Proclamarei o nome do Senhor.
Louvem a grandeza do nosso Deus!
4Ele é a Rocha, as suas obras são perfeitas,
e todos os seus caminhos são justos.
É Deus fiel, que não comete erros;
justo e reto ele é.
5“Seus filhos têm agido corruptamente para com ele,
e não como filhos; que vergonha!
São geração corrompida e depravada.32.5 Ou Corruptos são eles e não os seus filhos, uma geração corrompida e depravada para a sua vergonha.
6É assim que retribuem ao Senhor,
povo insensato e ignorante?
Não é ele o Pai de vocês, o seu Criador32.6 Ou que os comprou,
que os fez e os formou?
7“Lembrem-se dos dias do passado;
considerem as gerações há muito passadas.
Perguntem aos seus pais,
e estes contarão a vocês,
aos seus líderes, e eles explicarão a vocês.
8Quando o Altíssimo deu às nações a sua herança,
quando dividiu toda a humanidade,
estabeleceu fronteiras para os povos
de acordo com o número dos filhos de Israel32.8 Os manuscritos do mar Morto dizem filhos de Deus..
9Pois o povo preferido do Senhor é este povo,
Jacó é a herança que lhe coube.
10“Numa terra deserta ele o encontrou,
numa região árida e de ventos uivantes.
Ele o protegeu e dele cuidou;
guardou-o como a menina dos seus olhos,
11como a águia que desperta a sua ninhada,
paira sobre os seus filhotes,
e depois estende as asas para apanhá-los,
levando-os sobre elas.
12O Senhor sozinho o levou;
nenhum deus estrangeiro o ajudou.
13“Ele o fez cavalgar nos lugares altos da terra
e o alimentou com o fruto dos campos.
Ele o nutriu com mel tirado da rocha,
e com óleo extraído do penhasco pedregoso,
14com coalhada e leite do gado e do rebanho,
e com cordeiros e bodes cevados;
com os melhores carneiros de Basã
e com as mais excelentes sementes de trigo.
Você bebeu o espumoso sangue das uvas.
15“Jesurum32.15 Jesurum (nome poético de Israel) significa o íntegro; também em 33.5 e 26. engordou e deu pontapés;
você engordou, tornou-se pesado e farto de comida.
Abandonou o Deus que o fez
e rejeitou a Rocha, que é o seu Salvador.
16Eles o deixaram com ciúmes por causa dos deuses estrangeiros,
e o provocaram com os seus ídolos abomináveis.
17Sacrificaram a demônios que não são Deus,
a deuses que não conheceram,
a deuses que surgiram recentemente,
a deuses que os seus antepassados não adoraram.
18Vocês abandonaram a Rocha, que os gerou;
vocês se esqueceram do Deus que os fez nascer.
19“O Senhor viu isso e os rejeitou,
porque foi provocado pelos seus filhos e suas filhas.
20‘Esconderei o meu rosto deles’, disse,
‘e verei qual o fim que terão;
pois são geração perversa, filhos infiéis.
21Provocaram-me os ciúmes com aquilo que nem deus é
e irritaram-me com seus ídolos inúteis.
Farei que tenham ciúmes de quem não é meu povo;
eu os provocarei à ira por meio de uma nação insensata.
22Pois um fogo foi aceso pela minha ira,
fogo que queimará até as profundezas do Sheol32.22 Essa palavra pode ser traduzida por sepultura, profundezas, pó ou morte..
Ele devorará a terra e as suas colheitas
e consumirá os alicerces dos montes.
23“ ‘Amontoarei desgraças sobre eles
e contra eles gastarei as minhas flechas.
24Enviarei dentes de feras,
uma fome devastadora,
uma peste avassaladora
e uma praga mortal;
enviarei contra eles dentes de animais selvagens,
e veneno de víboras que se arrastam no pó.
25Nas ruas a espada os deixará sem filhos;
em seus lares reinará o terror.
Morrerão moços e moças,
crianças e homens já grisalhos.
26Eu disse que os dispersaria
e que apagaria da humanidade a lembrança deles.
27Mas temi a provocação do inimigo,
que o adversário entendesse mal
e dissesse: “A nossa mão triunfou;
o Senhor nada fez”.’
28“É uma nação sem juízo
e sem discernimento.
29Quem dera fossem sábios e entendessem;
e compreendessem qual será o seu fim!
30Como poderia um só homem perseguir mil,
ou dois porem em fuga dez mil,
a não ser que a sua Rocha os tivesse vendido,
a não ser que o Senhor os tivesse abandonado?
31Pois a rocha deles não é como a nossa Rocha,
com o que até mesmo os nossos inimigos concordam.
32A vinha deles é de Sodoma
e das lavouras de Gomorra.
Suas uvas estão cheias de veneno,
e seus cachos, de amargura.
33O vinho deles é a peçonha das serpentes,
o veneno mortal das cobras.
34“ ‘Acaso não guardei isto em segredo?
Não o selei em meus tesouros?
35A mim pertence a vingança e a retribuição.
No devido tempo os pés deles escorregarão;
o dia da sua desgraça está chegando
e o seu próprio destino se apressa sobre eles.’
36“O Senhor defenderá o seu povo
e terá compaixão dos seus servos,
quando vir que a força deles se esvaiu
e que ninguém sobrou, nem escravo nem livre.
37Ele dirá: ‘Agora, onde estão os seus deuses,
a rocha em que se refugiaram,
38os deuses que comeram a gordura dos seus sacrifícios
e beberam o vinho das suas ofertas derramadas?
Que eles se levantem para ajudá-los!
Que eles ofereçam abrigo a vocês!
39“ ‘Vejam agora que eu sou o único, eu mesmo.
Não há Deus além de mim.
Faço morrer e faço viver, feri e curarei,
e ninguém é capaz de livrar-se da minha mão.
40Ergo a minha mão para os céus
e declaro: Juro pelo meu nome que,
41quando eu afiar a minha espada refulgente
e a minha mão empunhá-la para julgar,
eu me vingarei dos meus adversários
e retribuirei àqueles que me odeiam.
42Embeberei as minhas flechas em sangue,
enquanto a minha espada devorar carne:
o sangue dos mortos e dos cativos,
as cabeças dos líderes inimigos’.
43“Cantem de alegria, ó nações, com o povo dele,32.43 Ou Façam o povo dele cantar de alegria, ó nações,, 32.43 Os manuscritos do mar Morto dizem povo dele, e todos os anjos o adorem,
pois ele vingará o sangue dos seus servos;
retribuirá com vingança aos seus adversários
e fará propiciação por sua terra e por seu povo”.
44Moisés veio com Josué32.44 Hebraico: Oseias, variante de Josué., filho de Num, e recitou todas as palavras dessa canção na presença do povo. 45Quando Moisés terminou de recitar todas essas palavras a todo o Israel, 46disse-lhes: “Guardem no coração todas as palavras que hoje declarei a vocês solenemente, para que ordenem aos seus filhos que obedeçam fielmente a todas as palavras desta lei. 47Elas não são palavras inúteis. São a sua vida. Por meio delas vocês viverão muito tempo na terra da qual tomarão posse do outro lado do Jordão”.
A Morte de Moisés no Monte Nebo
48Naquele mesmo dia, o Senhor disse a Moisés: 49“Suba as montanhas de Abarim, até o monte Nebo, em Moabe, em frente de Jericó, e contemple Canaã, a terra que dou aos israelitas como propriedade. 50Ali, na montanha que você tiver subido, você morrerá e será reunido aos seus antepassados, assim como o seu irmão Arão morreu no monte Hor e foi reunido aos seus antepassados. 51Assim será porque vocês dois foram infiéis para comigo na presença dos israelitas, junto às águas de Meribá, em Cades, no deserto de Zim, e porque vocês não sustentaram a minha santidade no meio dos israelitas. 52Portanto, você verá a terra somente a distância, mas não entrará na terra que estou dando ao povo de Israel”.
1O langit, pamati kay mahambal ako!
O duta, pamatii ang akon mga pulong.
2Ang akon mga pagpanudlo magatupa pareho sa ulan ukon tun-og.
Ang akon mga pulong pareho sa dabodabo sa mga hilamon ukon talithi sa mga tanom.
3Ibantala ko ang ngalan sang Ginoo.
Dayawon ko ang pagkagamhanan sang aton Dios!
4Siya ang akon palalipdan nga bato;
husto gid ang iya mga binuhatan, kag matarong ang tanan niya nga mga pamaagi.
Matutom siya nga Dios kag wala nagakasala; matarong siya kag husto ang iya mga ginahimo.
5Pero kamo nagpakasala sa iya kag wala na niya kamo pagkabiga nga iya mga anak tungod sa inyo kalautan.
Mga makasasala kag balingag nga henerasyon!
6Amo bala ini ang inyo ibalos sa Ginoo?
Mga buang-buang gid kamo kag kulang sang pag-intiendi.
Indi bala nga siya ang inyo Amay nga nagtuga sa inyo?
7Dumduma ninyo ang nagligad nga mga tinuig; hunahunaa ninyo ang mga nagligad nga henerasyon.
Pamangkuta ninyo ang inyo mga katigulangan kon ano ang mga natabo kay sugiran nila kamo.
Pamangkuta ninyo ang inyo mga manugdumala kay ipaathag nila ini sa inyo.
8Sang ginhatagan sang Labing Mataas nga Dios ang mga nasyon sang ila duta kag sang ginbahin-bahin niya ang mga katawhan,
ginbutangan niya sila sang mga dulunan suno sa kadamuon sang mga anghel sang Dios.32:8 mga anghel sang Dios: Amo ini sa Septuagint. Sa Dead Sea Scrolls, mga anak sang Dios. Sa Masoretic Text, mga kaliwat ni Israel.
9Pero ang bahin sang Ginoo amo ang iya katawhan; sila nga mga kaliwat ni Jacob amo ang iya palanublion.
10Nakita niya sila sa desierto, sa lugar nga halos wala sing may nagatubo nga tanom.
Gin-atipan niya sila kag ginhalungan pareho sa paghalong sang tawo sa iya mata.
11Ginbantayan niya sila pareho sa agila nga nagabantay sang iya mga buto samtang iya ini ginatudluan sa paglupad.
Ginahumlad niya ang iya mga pakpak sa pagsalo kag pagdala sa ila.
12Ang Ginoo lang gid ang nagtuytoy sa iya katawhan, nga wala ang bulig sang iban nga dios.
13Ginpagahom niya sila sa mga kabukiran, kag ginpakaon sang mga patubas sang duta.
Ginsagod niya sila sang dugos halin sa banglid kag sang lana halin sa mga olibo nga nagatubo sa batuhon nga duta.
14Ginhatagan niya sila sang mga keso kag gatas halin sa mga baka kag karnero,
kag ginhatagan sang matambok nga mga karnero kag mga kanding halin sa Bashan.
Ginhatagan man niya sila sang pinakamaayo nga mga trigo kag ginpainom sang pinakamaayo nga bino halin sa ubas.
15Nagmauswagon ang mga Israelinhon32:15 mga Israelinhon: sa Hebreo, Jeshurun, nga ang buot silingon, matarong. pero nagrebelde sila.
Nagtambok sila kag nagbakod, pero gintalikdan nila ang Dios nga nagtuga sa ila,
kag ginsikway nila ang ila palalipdan nga bato nga amo ang ila Manluluwas.
16Ginpaimon nila kag ginpaakig ang Ginoo sa ila makangilil-ad nga mga dios.
17Naghalad sila sa mga demonyo nga indi matuod nga dios—mga dios nga indi nila kilala kag bag-o lang nagtuhaw, kag wala pagtahura sang ila mga katigulangan.
18Ginkalimtan nila ang Dios nga ila palalipdan nga bato nga nagtuga sa ila.
19Nakita ini sang Ginoo, kag tungod sa iya kaakig ginsikway niya sila nga iya mga anak.
20Nagsiling siya, “Talikdan ko sila, kag tan-awon ko abi kon ano ang ila madangatan,
kay malaot sila nga henerasyon, mga anak nga indi matutom.
21Ginpaimon nila ako sa indi matuod nga dios,
kag ginpaakig nila ako sa ila wala sing pulos nga mga dios-dios.
Gani paimunon ko man sila sa iban nga katawhan.
Paakigon ko sila paagi sa pagpakamaayo sa buang-buang nga nasyon.
22Kay ang akon kaakig nagadabadaba nga daw kalayo.
Magasunog ini sa duta kag sa tanan nga patubas sini,
pati sa kadadalman sang duta,32:22 kadadalman sang duta: ukon, lugar sang mga patay. kag sa mga pundasyon sang mga bukid.
23Padal-an ko sila sang mga kalamidad, kag iguon ko sila sang akon mga pana.
24Pagutuman ko sila; magakalamatay sila sa gutom kag sa balatian.
Padal-an ko sila sang mapintas nga mga sapat sa paghalit sa ila kag mga man-og nga dalitan sa pagkagat sa ila.
25Sa guwa sang ila balay madamo ang magakalamatay sa inaway, kag sa sulod magahari ang kahadlok.
Magakalamatay ang mga tigulang, mga pamatan-on, kag mga kabataan.
26Nagsiling ako nga laptahon ko sila hasta nga indi na sila madumduman sa kalibutan.
27Pero indi ko pagtugutan nga magpabugal ang ila mga kaaway kag magsiling, ‘Napierdi naton sila. Indi ang Ginoo ang naghimo sini.’ ”
28Ang Israel isa ka nasyon nga wala sing kaalam kag pag-intiendi.
29Kon maalamon lang sila, maintiendihan kuntani nila ang ila madangatan.
30Paano bala malagas sang isa ka tawo ang isa ka libo nga mga Israelinhon?
Paano madaog sang duha ka tawo ang napulo ka libo sa ila?
Luwas lang kon gintugyan sila sang Ginoo nga ila palalipdan nga bato.
31Kay ang palalipdan nga bato sang aton mga kaaway indi pareho sang aton palalipdan nga bato, kag bisan sila nakahibalo sini.
32Ang aton mga kaaway, nga pareho kalaot sa mga pumuluyo sang Sodom kag Gomora, kaangay sang ubas nga mapait kag makahililo ang bunga,
33kag kaangay sang bino nga halin sa dalit sang man-og.
34Nakahibalo ang Ginoo sang ila ginahimo;
ginasupot niya lang anay ini kag nagahulat sang husto nga tion sa pagsilot sa ila.
35Nagsiling siya, “Ako ang magatimalos kag magasilot sa ila,
kay magaabot ang tion nga makadalin-as gid sila.
Madali na lang mag-abot ang ila kalaglagan. Indi na ini magdugay.”
36Magahukom ang Ginoo pabor sa iya katawhan;
kaluoyan niya sila nga iya mga alagad, kon makita niya nga wala na sila sang kusog kag diutay na lang ang nabilin sa ila, ulipon man ukon indi ulipon.
37Dayon mamangkot ang Ginoo sa iya katawhan, “Diin na karon ang ila mga dios, ang bato nga ila palalipdan?
38Diin na karon ang ila mga dios nga nagakaon sang tambok kag nagainom sang bino sang ila mga halad?
Pabuliga sila sa inyo, kag himua ninyo sila nga inyo proteksyon!
39Tan-awa ninyo karon; ako amo lang gid ang Dios!
Wala na sing iban nga dios luwas sa akon.
Ako ang nagapatay kag ako man ang nagahatag sang kabuhi; ako ang nagapilas kag ako man ang nagaayo,
kag wala sing may makaluwas sa akon mga kamot.
40Karon, bayawon ko ang akon mga kamot kag magsumpa,
‘Subong nga buhi ako sa wala sing katapusan,
41bairon ko ang nagaidlak ko nga espada kag gamiton ko ini sa pagsilot.
Balusan ko ang akon mga kaaway kag pabayaron ang mga nagasikway sa akon.
42Ang akon pana mabulit sang ila mga dugo, kag ang akon espada magapanglabo sang ila mga lawas.
Magakalamatay pati ang mga madakpan sa ila kag ang ila mga pangulo.’ ”
43Kamo nga mga nasyon, dayawa ninyo ang katawhan sang Ginoo,32:43 Kamo… Ginoo: ukon, Kamo nga mga nasyon, magkalipay kamo kaupod sa katawhan sang Ginoo. Sa Dead Sea Scrolls kag Griego nga teksto, Magkalipay kamo upod sa iya, O kalangitan, kag ang tanan nga anghel sang Dios dapat magsimba sa iya. kay balusan sang Ginoo ang nagpatay sa ila nga iya mga alagad.
Balusan niya ang iya mga kaaway, kag tinluan niya ang iya duta kag ang iya katawhan.
44Ginhambal ni Moises kaupod ni Josue32:44 Josue: sa Hebreo, Hoseas. nga anak ni Nun ang mensahi sang sini nga kanta sa mga tawo. 45Pagkatapos hambal ni Moises sini, 46nagsiling siya sa mga tawo, “Itanom gid ninyo sa inyo mga tagipusuon ang tanan nga ginhambal ko sa inyo subong. Itudlo man ninyo ini sa inyo mga anak agod matuman nila sing maayo ang tanan nga ginasiling sa sini nga mga sugo. 47Ini nga mga sugo indi ordinaryo lang nga mga pulong; ini magahatag sa inyo sang kabuhi. Kon tumanon ninyo ini magakabuhi kamo sing malawig sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan.”
Ginsugid ang Kamatayon ni Moises
48Sa sina mismo nga adlaw nagsiling ang Ginoo kay Moises, 49“Magkadto ka sa Moab, sa kabukiran sang Abarim kag magsaka ka sa Bukid sang Nebo nga nagaatubang sa Jerico. Tan-awa didto ang Canaan, ang duta nga ginahatag ko sa mga Israelinhon nga ila panag-iyahan. 50Kag dira sa sina nga bukid mapatay ka, kag isimpon ka sa imo mga paryente nga nagkalamatay na, subong nga si Aaron nga imo utod napatay sa Bukid sang Hor kag ginsimpon man sa iya mga paryente. 51Kay duha kamo nadulaan sang pagsalig sa akon sa atubangan sang mga Israelinhon sang didto kamo sa tuburan sang Meriba Kadesh,32:51 Meriba Kadesh: ukon, Meriba sa Kadesh. sa kamingawan sang Zin. Wala ninyo pagpadunggi ang akon pagkabalaan sa ila atubangan. 52Gani makita mo lang sa malayo ang duta nga ginahatag ko sa mga Israelinhon, pero indi ka makasulod didto.”
