That Which Defiles
1The Pharisees and some of the teachers of the law who had come from Jerusalem gathered around Jesus 2and saw some of his disciples eating food with hands that were defiled, that is, unwashed. 3(The Pharisees and all the Jews do not eat unless they give their hands a ceremonial washing, holding to the tradition of the elders. 4When they come from the marketplace they do not eat unless they wash. And they observe many other traditions, such as the washing of cups, pitchers and kettles.7:4 Some early manuscripts pitchers, kettles and dining couches)
5So the Pharisees and teachers of the law asked Jesus, “Why don’t your disciples live according to the tradition of the elders instead of eating their food with defiled hands?”
6He replied, “Isaiah was right when he prophesied about you hypocrites; as it is written:
“ ‘These people honor me with their lips,
but their hearts are far from me.
7They worship me in vain;
their teachings are merely human rules.’7:7 Isaiah 29:13
8You have let go of the commands of God and are holding on to human traditions.”
9And he continued, “You have a fine way of setting aside the commands of God in order to observe7:9 Some manuscripts set up your own traditions! 10For Moses said, ‘Honor your father and mother,’7:10 Exodus 20:12; Deut. 5:16 and, ‘Anyone who curses their father or mother is to be put to death.’7:10 Exodus 21:17; Lev. 20:9 11But you say that if anyone declares that what might have been used to help their father or mother is Corban (that is, devoted to God)— 12then you no longer let them do anything for their father or mother. 13Thus you nullify the word of God by your tradition that you have handed down. And you do many things like that.”
14Again Jesus called the crowd to him and said, “Listen to me, everyone, and understand this. 15Nothing outside a person can defile them by going into them. Rather, it is what comes out of a person that defiles them.” 167:16 Some manuscripts include here the words of 4:23.
17After he had left the crowd and entered the house, his disciples asked him about this parable. 18“Are you so dull?” he asked. “Don’t you see that nothing that enters a person from the outside can defile them? 19For it doesn’t go into their heart but into their stomach, and then out of the body.” (In saying this, Jesus declared all foods clean.)
20He went on: “What comes out of a person is what defiles them. 21For it is from within, out of a person’s heart, that evil thoughts come—sexual immorality, theft, murder, 22adultery, greed, malice, deceit, lewdness, envy, slander, arrogance and folly. 23All these evils come from inside and defile a person.”
Jesus Honors a Syrophoenician Woman’s Faith
24Jesus left that place and went to the vicinity of Tyre.7:24 Many early manuscripts Tyre and Sidon He entered a house and did not want anyone to know it; yet he could not keep his presence secret. 25In fact, as soon as she heard about him, a woman whose little daughter was possessed by an impure spirit came and fell at his feet. 26The woman was a Greek, born in Syrian Phoenicia. She begged Jesus to drive the demon out of her daughter.
27“First let the children eat all they want,” he told her, “for it is not right to take the children’s bread and toss it to the dogs.”
28“Lord,” she replied, “even the dogs under the table eat the children’s crumbs.”
29Then he told her, “For such a reply, you may go; the demon has left your daughter.”
30She went home and found her child lying on the bed, and the demon gone.
Jesus Heals a Deaf and Mute Man
31Then Jesus left the vicinity of Tyre and went through Sidon, down to the Sea of Galilee and into the region of the Decapolis.7:31 That is, the Ten Cities 32There some people brought to him a man who was deaf and could hardly talk, and they begged Jesus to place his hand on him.
33After he took him aside, away from the crowd, Jesus put his fingers into the man’s ears. Then he spit and touched the man’s tongue. 34He looked up to heaven and with a deep sigh said to him, “Ephphatha!” (which means “Be opened!”). 35At this, the man’s ears were opened, his tongue was loosened and he began to speak plainly.
36Jesus commanded them not to tell anyone. But the more he did so, the more they kept talking about it. 37People were overwhelmed with amazement. “He has done everything well,” they said. “He even makes the deaf hear and the mute speak.”
Mga Tradisyon sang mga Katigulangan
(Mat. 15:1-9)
1May mga Pariseo kag pila ka mga manunudlo sang Kasuguan nga nag-abot halin sa Jerusalem nga nagtipon sa palibot ni Jesus. 2Nakita nila nga ang iban sang mga sumulunod ni Jesus nagakaon nga wala nila ginhimo ang ritual sang pagpanghinaw sang kamot.
3Ang mga Judio, labi na ang mga Pariseo, indi magkaon kon indi anay sila makapanghinaw sang ila mga kamot suno sa tradisyon sang ila mga katigulangan. 4Indi man sila magkaon sang bisan ano nga naghalin sa tindahan kon indi anay sila makapanghinaw. Madamo pa gid ang ila mga pagsulundan pareho sang pagpanghugas sang mga tasa, kolon, kag mga saway nga mga lulutuan.
5Gani nagpamangkot kay Jesus ang mga Pariseo kag ang mga manunudlo sang Kasuguan, “Ngaa ang imo mga sumulunod wala nagasunod sa tradisyon sang aton mga katigulangan? Nagakaon sila nga wala nila ginhimo ang ritual sang pagpanghinaw sang kamot.” 6Ginsabat sila ni Jesus, “Matuod gid ang ginsiling ni Propeta Isaias parte sa inyo nga mga hipokrito. Suno sa ginsulat ni Isaias, nagsiling ang Dios,
‘Ang mga tawo nga ini nagapadungog sa akon sa baba lang,
pero ang ila tagipusuon malayo sa akon.
7Wala sing pulos ang ila pagsimba sa akon,
kay ang ila mga ginatudlo mga pagsulundan nga ginhimo lang sang tawo.’7:7 Isa. 29:13.
8Ginasikway ninyo ang sugo sang Dios, kag ang mga tradisyon sang tawo amo ang inyo ginatuman.”
9Nagsiling pa gid si Jesus, “Maayo gid kamo magpahito sa pagsikway sang ginapatuman sang Dios para masunod ninyo ang inyo mga tradisyon. 10Pareho abi sini: nagsiling si Moises, ‘Tahura ang imo amay kag iloy,’7:10 Exo. 20:12; Deu. 5:16. kag ‘Ang bisan sin-o nga magpakamalaot sa iya amay ukon iloy dapat patyon.’7:10 Exo. 21:17; Lev. 20:9. 11Pero kamo iya nagatudlo nga kon ang tawo maghambal sa iya ginikanan nga ang bulig nga ihatag kuntani niya sa ila Korban (buot silingon, inughatag sa Dios), 12wala na ninyo siya ginaobligar nga magbulig sa ila. 13Ginapakawalay pulos ninyo ang pulong sang Dios tungod sa inyo tradisyon nga ginpanubli ninyo sa inyo mga katigulangan. Kag madamo pa gid nga pareho sini ang inyo ginahimo.”
Ang Nagapahigko sa Tawo
(Mat. 15:10-20)
14Gintawag liwat ni Jesus ang mga tawo kag ginsilingan, “Pamati kamo tanan sa akon, kag intiendiha ninyo ang akon ihambal. 15Wala sing butang nga nagasulod sa tawo nga nagapahigko sa iya, kundi ang mga nagaguwa sa iya. [16Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian!]”
17Pagkatapos ginbayaan niya ang mga tawo kag nagsulod siya sa balay. Sang sa sulod na siya, ang iya mga sumulunod nagpamangkot sa iya kon ano ang kahulugan sadtong paanggid. 18Nagsiling si Jesus sa ila, “Ngaa, wala man bala kamo makaintiendi? Wala bala ninyo mahibalui nga ang bisan ano nga ginakaon indi makapahigko sa tawo?7:18 bisan ano nga ginakaon indi makapahigko sa tawo: May mga pagkaon nga ginadilian sang mga Judio nga kaunon agod indi sila makabig nga mahigko. 19Kay wala man ina nagasulod sa iya tagipusuon kundi sa iya tiyan kag nagaguwa man sa iya lawas.” Sa sining ginhambal ni Jesus ginapahayag niya nga puwede kaunon ang tanan nga pagkaon. 20Nagsiling pa gid siya, “Ang nagaguwa sa tawo amo ang nagapahigko sa iya. 21Kay sa tagipusuon sang tawo nagahalin ang malain nga mga panghunahuna nga amo ang nagatulod sa iya sa pagpakigrelasyon nga imoral, pagpangawat, pagpatay, 22pagpanginlalaki ukon pagpanginbabayi, pagkaibog, paghimo sang tanan nga kalainan, pagpangdaya, pagpagusto himo sang kalautan, pagkamahisaon, paghambal sing malain kontra sa iya isigkatawo, pagpabugal, kag paghimo sang mga kabuangan. 23Ini tanan nga kalainan nagahalin sa sulod sang tagipusuon sang tawo, kag amo ini ang nagapahigko sa iya.”
Ang Pagtuo sang Isa ka Babayi
(Mat. 15:21-28)
24Dayon naghalin si Jesus sa Galilea kag nagkadto sa mga lugar nga malapit sa Tyre.7:24 Tyre: sa iban nga mga dumaan nga kopya sang Griego, Tyre kag Sidon. Pag-abot niya didto nagdayon siya sa isa ka balay, kag indi niya gusto nga mahibaluan sang mga tawo nga didto siya; pero indi gid ini matago. 25-26Karon, may babayi nga indi Judio nga nakabati nga didto si Jesus. Ini nga babayi taga-Fenicia nga sakop sang Syria, kag ang iya lingguahe Griego. May anak siya nga babayi nga gin-gamhan sang malaot nga espiritu. Gani nagkadto siya kay Jesus kag nagluhod, kag nagpakitluoy nga kon mahimo tabugon niya ang malaot nga espiritu sa iya anak. 27Pero nagsiling si Jesus sa iya sa paanggid, “Kinahanglan nga pakaunon anay ang mga anak, kay indi maayo nga kuhaon ang pagkaon sang mga anak kag ihaboy sa mga ido.”7:27 Ang buot silingon ni Jesus, nga buligan niya anay ang mga Judio kag indi lang anay ang mga indi Judio. 28Gani nagsiling ang babayi sa iya, “Husto ina Ginoo, pero bisan pa ang mga ido sa idalom sang lamisa nagakaon sang mga usik sang mga anak.” 29Dayon nagsiling si Jesus sa iya, “Tungod sa imo sabat, sarang ka na makapauli. Ang malaot nga espiritu nagguwa na sa imo anak.” 30Nagpauli ang babayi kag naabtan niya ang iya anak nga nagahigda sa katre, kag ang malaot nga espiritu nakaguwa na sa iya.
Gin-ayo ni Jesus ang Bungol kag Apa
31Paghalin ni Jesus sa mga lugar nga sakop sang Tyre, nag-agi siya sa Sidon kag sa mga lugar nga sakop sang Decapolis. Pagkatapos nagderetso siya sa Dagat sang Galilea. 32May tawo didto nga bungol kag apa nga gindala sang mga tawo kay Jesus. Nagpakitluoy sila sa iya nga itungtong niya ang iya kamot sa sini nga tawo. 33Ginpain siya ni Jesus sa kadam-an, kag gin-gulo ni Jesus ang iya mga tudlo sa mga dulunggan sang tawo. Pagkatapos nagdupla siya kag gintandog ang dila sadtong lalaki. 34Dayon nagtangla si Jesus sa langit kag nagginhawa sing madalom, kag nagsiling sa iya, “Effata!” Kon sa aton pa, “Magbukas ka!” 35Pagkatapos sadto nakabati na siya kag maathag na ang iya paghambal. 36Dayon ginbilinan niya ang mga tawo nga indi sila magpanugid bisan kay sin-o parte sa natabo. Pero bisan ginadilian sila, nagdugang pa gani ang ila pagpalapnag sang balita sa mga tawo. 37Dako gid ang katingala sang mga tawo. Siling nila, “Daw ano kaayo sang iya mga ginahimo! Bisan ang mga bungol napabati niya kag ang mga apa napahambal niya!”
