Mithali 24 – NEN & KSS

Kiswahili Contemporary Version (Neno: Bibilia Takatifu)

Mithali 24:1-34

124:1 Mit 3:31-32; 23:17-18Usiwaonee wivu watu waovu,

usitamani ushirika nao;

224:2 Za 2:1; 10:7; Isa 32:6; 55:7-8; 59:7; 65:2; Hos 4:1kwa maana mioyo yao hupanga mambo ya jeuri,

nayo midomo yao husema juu ya kuleta madhara.

324:3 Mit 14:1Kwa hekima nyumba hujengwa,

nayo kwa njia ya ufahamu huimarishwa

424:4 Mit 8:21kwa njia ya maarifa vyumba vyake hujazwa

vitu vya thamani na vya kupendeza.

524:5 Mit 21:22Mtu mwenye hekima ana uwezo mkubwa,

naye mtu mwenye maarifa huongeza nguvu,

624:6 Mit 11:14; Lk 14:31kwa kufanya vita unahitaji uongozi

na kwa ushindi washauri wengi.

724:7 Za 10:5; Mit 14:6Hekima i juu mno kwa mpumbavu,

katika kusanyiko langoni

hana lolote la kusema.

824:8 Rum 1:30Yeye apangaye mabaya

atajulikana kama mtu wa hila.

924:9 Mwa 6:5; Za 119:113; Mt 9:4; Mdo 8:22; 2Kor 10:524:9 Mwa 6:5; Mdo 8:22; 2Kor 10:5Mipango ya upumbavu ni dhambi,

watu huchukizwa na mwenye dhihaka.

1024:10 Yer 51:46; Ebr 12:3Ukikata tamaa wakati wa taabu,

jinsi gani nguvu zako ni kidogo!

1124:11 Isa 58:6-7; 1Yn 3:16; Za 82:4Okoa wale wanaoongozwa kwenye kifo;

wazuie wote wanaojikokota

kuelekea machinjoni.

1224:12 Za 139:2; Mit 16:24; 21:2; Yer 32:19; Mt 16:24Kama mkisema, “Lakini hatukujua lolote kuhusu hili,”

je, yule apimaye mioyo halitambui hili?

Je, yule awalindaye maisha yenu halijui hili?

Je, hatamlipa kila mtu kulingana na aliyotenda?

1324:13 Wim 5:1Ule asali mwanangu, kwa kuwa ni nzuri;

asali kutoka kwenye sega ni tamu kwa kuonja.

1424:14 Za 119:103; Mit 16:24; 23:18Ujue pia kwamba hekima ni tamu kwa nafsi yako,

kama ukiipata, kuna matumaini kwako ya siku zijazo,

nalo tumaini lako halitakatiliwa mbali.

1524:15 Za 10:9, 10Usivizie kama haramia afanyavyo ili kuyashambulia

makao ya mwenye haki,

wala usiyavamie makazi yake,

1624:16 Ay 5:19; Mik 7:8; Za 34:19Kwa maana ingawa mtu mwenye haki huanguka mara saba, huinuka tena,

lakini waovu huangushwa chini na maafa.

1724:17 Oba 1:12; Ay 31:29Usitazame kwa kufurahia adui yako aangukapo;

wakati ajikwaapo,

usiruhusu moyo wako ushangilie.

1824:18 Ay 31:29Bwana asije akaona na kuchukia

akaiondoa ghadhabu yake mbali naye.

1924:19 Za 37:1Usikasirike kwa sababu ya watu wabaya

wala usiwaonee wivu waovu,

2024:20 Ay 18:5; Mit 13:9; Isa 3:11kwa maana mtu mbaya hana tumaini la siku zijazo,

nayo taa ya waovu itazimwa.

2124:21 Rum 13:1-7; 1Pet 2:17Mwanangu, mche Bwana na mfalme,

wala usijiunge na waasi,

2224:22 Za 73:19kwa maana hao wawili watatuma maangamizi ya ghafula juu yao,

naye ni nani ajuaye maafa wawezayo kuleta?

Misemo Zaidi Ya Wenye Hekima

2324:23 Kut 18:16; Law 19:15; 2Nya 19:7; Za 72:2; Yer 22:16; Yn 7:24Hii pia ni misemo ya wenye hekima:

Kuonyesha upendeleo katika hukumu si vyema:

2424:24 Isa 5:23; Mit 17:15Yeyote amwambiaye mwenye hatia,

“Wewe huna hatia,”

Kabila zitamlaani

na mataifa yatamkana.

25Bali itakuwa vyema kwa wale watakaowatia hatiani wenye hatia,

nazo baraka tele zitawajilia juu yao.

26Jawabu la uaminifu

ni kama busu la midomoni.

2724:27 1Fal 5:17, 18; Lk 14:28Maliza kazi zako za nje,

nawe uweke mashamba yako tayari,

baada ya hayo, jenga nyumba yako.

2824:28 Za 7:4; Efe 4:25Usishuhudie dhidi ya jirani yako bila sababu,

au kutumia midomo yako kudanganya.

2924:29 Mit 20:22; Rum 12:17; Mt 5:39Usiseme, “Nitamtenda kama alivyonitenda mimi;

nitamlipiza mtu yule kwa kile alichonitendea.”

3024:30 Mit 6:6-11; 26:13-16Nilipita karibu na shamba la mvivu,

karibu na shamba la mizabibu la mtu asiye na akili,

3124:31 Yer 4:3; Ebr 6:8miiba ilikuwa imeota kila mahali,

ardhi ilikuwa imefunikwa na magugu, na

ukuta wa mawe ulikuwa umebomoka.

32Nikatafakari moyoni mwangu lile nililoliona,

nami nikajifunza somo kutokana na niliyoyaona:

3324:33 Mit 6:10Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo,

bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:

3424:34 Mit 10:4; Mhu 10:18hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi,

na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.

Kurdi Sorani Standard

پەندەکانی سلێمان 24:1-34

1ئیرەیی بە پیاوخراپان مەبە،

ئارەزوو مەکە لەگەڵیاندا بیت،

2چونکە دڵیان پیلانی زۆرداری دەکێشێت و

لێوەکانیان باسی گرفتنانەوە دەکەن.

3بە دانایی ماڵ بنیاد دەنرێت،

بە تێگەیشتنیش دەچەسپێت،

4بە زانیاریش ژوورەکان پڕ دەبن

لە هەموو گەنجینەیەکی بە نرخ و جوان.

5پیاوی دانا بەتوانایە،

کەسی زانا هێزی زیاد دەبێت.

6بێگومان بە ڕاوێژەوە شەڕ دەکەیت،

سەرکەوتنیش بە زۆری ئامۆژگارانە.

7دانایی بەرزە بۆ گێل،

لە کۆڕی ناو دەروازەدا24‏:7 مەبەست لە کۆڕی خەڵکی شارە بۆ گفتوگۆ سەبارەت بە پرسە گرنگەکان.‏ دەمی لێک ناکاتەوە.

8ئەوەی بیر لە خراپە بکاتەوە،

بە تەڵەکەباز ناودەبردرێت.

9پیلانی گێلایەتی گوناهە،

خەڵک قێزیان لە گاڵتەجاڕە.

10ئەگەر ورە بەردەیت لە ڕۆژی تەنگانە،

بێ هێزیت!

11ئەوانە دەرباز بکە کە بۆ مردن دەبردرێن و

لەوانەی بۆ سەربڕین پاڵخراون، کەمتەرخەم مەبە.

12ئەگەر بڵێی: «ئەوەتا ئەمەم نەزانیوە،»

ئایا هەڵسەنگێنەری دڵەکان تێناگات؟

ئەوەی گیانت دەپارێزێت ئایا نازانێت؟

ئایا سزای مرۆڤ بەپێی کردەوەکانی ناداتەوە؟

13ڕۆڵە، هەنگوین بخۆ، چونکە باشە و

شیلەی هەنگوین لە گەرووت شیرینە،

14هەروەها بزانە دانایی بۆ گیانت بەم جۆرەیە.

ئەگەر دانایی بدۆزیتەوە دواڕۆژت دەبێت و

ئومێدبڕ نابیت.

15وەک خراپەکار خۆت مەڵاس مەدە بۆ ماڵی کەسی ڕاستودروست،

هەڵمەکوتە سەر جێی حەسانەوەی،

16چونکە کەسی ڕاستودروست حەوت جار دەکەوێت و هەڵدەستێتەوە،

بەڵام کارەسات بەدکاران تێکدەشکێنێت.

17بە ساتمەکردنی دوژمنت شاد مەبە،

بە کەوتنیشی دڵت خۆش نەبێت،

18نەوەک یەزدان ببینێت و بەلایەوە خراپ بێت،

جا تووڕەیی خۆی لێ بگێڕێتەوە.

19مەراق لە خراپەکاران مەخۆ،

ئیرەیی بە بەدکاران مەبە،

20چونکە خراپەکار دواڕۆژی نابێت و

چرای بەدکاران دەکوژێتەوە.

21ڕۆڵە، لە یەزدان و پاشا بترسە،

تێکەڵی یاخیبووەکان مەبە،

22چونکە بەڵایان لەپڕ دێت،

بەڵای هەردووکیان کێ دەیزانێت؟

قسەی دیکەی دانایان

23هەروەها ئەمەش قسەی دانایانە:

لایەنگریکردن لە دادوەری باش نییە.

24ئەوەی بە بەدکار بڵێت: «تۆ بێتاوانی،»

گەلان نەفرەتی لێ دەکەن و نەتەوەکان تاوانباری دەکەن.

25بەڵام ئەوانەی بەدکار تاوانبار دەکەن دەکەونە خۆشی و

بەرەکەتی باشیان بەسەردا دەڕژێت.

26وەڵامی ڕاست

وەک ماچی لێوە.

27کاروباری خۆت لە دەرەوە ڕاپەڕێنە و

لە کێڵگەکەت ئامادەی بکە،

دوای ئەمە ماڵی خۆت بنیاد بنێ.

28بەبێ هۆ لە دژی دراوسێکەت شایەتی مەدە،

بە لێوەکانت فێڵ مەکە.

29مەڵێ: «چی لێکردووم، ئاوای لێ دەکەم،

سزای ئەو پیاوە بەپێی کردەوەکەی دەدەمەوە.»

30بەلای کێڵگەی پیاوی تەمبەڵ تێپەڕیم،

بەلای ڕەزەمێوی کەسی تێنەگەیشتووش.

31چقڵ هەمووی داگرتبوو،

گەزگەزکە هەمووی داپۆشی بوو،

کەڵەکە بەردەکانی ڕووخابوو.

32تەماشام کرد و لە دڵی خۆمدا لێکم دایەوە،

بینیم و وانەم لێ وەرگرت:

33کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون،

کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

34ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت،

نەبوونیشت وەک چەکدار.