Mithali 23 – NEN & KSS

Kiswahili Contemporary Version (Neno: Bibilia Takatifu)

Mithali 23:1-35

1Uketipo kula chakula na mtawala,

angalia vyema kile kilicho mbele yako,

2na utie kisu kooni mwako

kama ukiwa mlafi.

323:3 Za 141:4Usitamani vyakula vyake vitamu

kwa kuwa chakula hicho ni cha hila.

423:4 Yn 6:27; 1Tim 6:9; Rum 12:16Usijitaabishe ili kuupata utajiri,

uwe na hekima kuonyesha kujizuia.

523:5 Mt 6:19; Mit 27:24Kufumba na kufumbua utajiri hutoweka,

huwa kama umepata mabawa ghafula,

ukaruka na kutoweka angani kama tai.

623:6 Za 141:4; Kum 15:9Usile chakula cha mtu mchoyo,

usitamani vyakula vyake vitamu,

723:7 Za 12:2kwa maana yeye ni aina ya mtu

ambaye kila mara anafikiri juu ya gharama.

Anakuambia, “Kula na kunywa,”

lakini moyo wake hauko pamoja nawe.

8Utatapika kile kidogo ulichokula,

nawe utakuwa umepoteza bure

maneno yako ya kumsifu.

923:9 Mit 9:7Usizungumze na mpumbavu,

kwa maana atadhihaki hekima ya maneno yako.

1023:10 Kum 19:14; Mit 22:28Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani

wala kunyemelea kwenye mashamba ya yatima,

1123:11 Ay 19:25; Kut 22:22-24; Yer 50:34; Mit 15:25kwa kuwa Mtetezi wao ni mwenye nguvu,

atalichukua shauri lao dhidi yako.

1223:12 Mit 2:2Elekeza moyo wako kwenye mafundisho

na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.

1323:13 Mit 13:24; 19:18; 22:18; 22:15; 29:15, 16Usimnyime mtoto adhabu,

ukimwadhibu kwa fimbo, hatakufa.

1423:14 Mit 13:24; 19:18Mwadhibu kwa fimbo

na kuiokoa nafsi yake kutoka mautini.23:14 Mautini maana yake ni Kuzimu.

1523:15 Mit 23:24, 25; 29:3Mwanangu, kama moyo wako una hekima,

basi moyo wangu utafurahi,

1623:16 Mit 23:24utu wangu wa ndani utafurahi,

wakati midomo yako

itakapozungumza lililo sawa.

1723:17 Za 73:3; Mit 28:14Usiuruhusu moyo wako kuwaonea wivu wenye dhambi,

bali kila mara uwe na bidii katika kumcha Bwana.

1823:18 Za 37:1-4; Mit 24:14-20Hakika kuna tumaini la baadaye kwa ajili yako,

nalo tarajio lako halitakatiliwa mbali.

1923:19 Kum 4:9; Mit 28:7Sikiliza, mwanangu na uwe na hekima,

weka moyo wako kwenye njia iliyo sawa.

2023:20 Hab 2:15; Rum 13:13; Isa 5:22Usiwe miongoni mwa wanywao mvinyo,

au wale walao nyama kwa pupa,

2123:21 Mit 21:17; 19:23; 19:15kwa maana walevi na walafi huwa maskini,

nako kusinzia huwavika matambara.

2223:22 Law 19:32; Efe 6:1-2Msikilize baba yako, aliyekuzaa,

wala usimdharau mama yako atakapokuwa mzee.

2323:23 Mit 4:7; 17:16; Mt 13:44Nunua kweli wala usiiuze,

pata hekima, adabu na ufahamu.

2423:24 Mit 23:15-16; 10:1; 15:20Baba wa mwenye haki ana furaha kubwa,

naye aliye na mwana mwenye hekima humfurahia.

2523:25 Mit 10:1Baba yako na mama yako na wafurahi,

mama aliyekuzaa na ashangilie!

2623:26 Mit 5:1-6; Za 18:21Mwanangu, nipe moyo wako,

macho yako na yafuate njia zangu,

2723:27 Mit 22:14kwa maana kahaba ni shimo refu

na mwanamke mpotovu ni kisima chembamba.

2823:28 Mit 7:11-12; Mhu 7:26Kama mnyangʼanyi, hungojea akivizia,

naye huzidisha wasio waaminifu miongoni mwa wanaume.

2923:29 1Fal 20:16; Mit 20:1; Isa 5:11; Nah 1:10; Mt 24:49, 50; Efe 5:18Ni nani mwenye ole?

Ni nani mwenye huzuni?

Ni nani mwenye ugomvi?

Ni nani mwenye malalamiko?

Ni nani aliye na majeraha yasiyo na sababu?

Ni nani mwenye macho mekundu?

3023:30 Za 75:8; Efe 5:18; Mit 20:1; Efe 5:18; Za 75:8; Mit 9:2Ni hao wakaao sana kwenye mvinyo,

hao waendao kuonja mabakuli ya mvinyo uliochanganywa.

31Usiukodolee macho mvinyo wakati ukiwa mwekundu,

wakati unapometameta kwenye bilauri,

wakati ushukapo taratibu!

32Mwishowe huuma kama nyoka

na kutia sumu yake kama nyoka mwenye sumu.

33Macho yako yataona mambo mageni

na moyo wako kuwazia mambo yaliyopotoka.

34Utakuwa kama alalaye katikati ya bahari,

alalaye juu ya kamba ya merikebu.

3523:35 Mit 27:22; Yer 5:3; Kum 29:19; Isa 56:12; 2Pet 2:22Utasema, “Wamenipiga lakini sikuumia!

Wamenichapa, lakini sisikii!

Nitaamka lini

ili nikanywe tena?”

Kurdi Sorani Standard

پەندەکانی سلێمان 23:1-35

1کە دانیشتی لەگەڵ فەرمانڕەوایەک نان بخۆیت،

باش وردبەرەوە لەوەی لەپێشتە،

2چەقۆیەکیش لەناو گەرووت دابنێ،

ئەگەر تۆ نەوسنی.

3ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە،

چونکە ئەم نانە بە مەبەستی هەڵخەڵەتاندنە.

4خۆت ماندوو مەکە بۆ ئەوەی دەوڵەمەند بیت،

بە تێگەیشتنەوە وازی لێ بهێنە.

5چاو لە دەوڵەمەندی دەبڕیت و نییە،

چونکە بێگومان باڵ دەگرێت،

وەک هەڵۆ بەرەو ئاسمان دەفڕێت.

6نانی کەسی بەرچاوتەنگ مەخۆ،

ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە.

7لەبەر ئەوەی جۆرە کەسێکە

هەردەم بیری لەلای تێچوونەکانە،

پێت دەڵێت: «بخۆ و بنۆشە.»

بەڵام دڵی لەگەڵت نییە.

8ئەو پارووەی خواردووتە دەیڕشێنیتەوە و

قسە شیرینەکانت بە با دەدەیت.

9قسە بۆ گێل مەکە،

چونکە گاڵتەی بە دانایی قسەکانت دێت.

10سنوورە کۆنەکان مەگوازەوە،

هەروەها مەچووە ناو کێڵگەی هەتیوان،

11چونکە ئەوەی دەیانپارێزێت بە توانایە،

ئەو بەرگری لە کێشەکەیان دەکات لە دژی تۆ.

12دڵت ئاراستەی فێربوون بکە و

گوێشت بەرەو قسەی زانیاری.

13ڕێگری لە تەمبێکردنی منداڵ مەکە،

ئەگەر بە گۆچان لێی بدەیت نامرێت.

14تۆ بە گۆچان لێی بدەیت،

گیانی لە مردن دەرباز دەبێت.

15ڕۆڵە، ئەگەر دڵت دانایە،

منیش دڵم خۆش دەبێت.

16ناخم شادمان دەبێت،

کە لێوەکانت ڕاستییەکان دەڵێن.

17دڵت ئیرەیی بە گوناهباران نەبات،

بەڵکو بە درێژایی ڕۆژ بە پەرۆش بە بۆ لەخواترسی.

18بێگومان دواڕۆژت دەبێت،

ئومێدی تۆ نابڕێت.

19ڕۆڵە، تۆ گوێ بگرە و دانا بە،

دڵت بەرەو ڕێگای ڕاستی ئاراستە بکە.

20لەوانە مەبە کە شەراب زۆر دەخۆنەوە،

یان ئەوانەی گۆشت زۆر دەخۆن،

21چونکە مەیخۆر و زۆر خۆر هەژار دەبن،

ئەوەی زۆر بخەوێت پینەوپەڕۆ لەبەر دەکات.

22گوێ لە باوکت بگرە کە تۆی خستووەتەوە،

دایکت کە پیر بوو گاڵتەی پێ مەکە.

23ڕاستی بکڕە و مەیفرۆشە،

هەروەها دانایی و تەمبێکردن و تێگەیشتن.

24باوکی کەسی ڕاستودروست زۆر دڵخۆش دەبێت،

ئەوەی کوڕێکی دانای ببێت پێی شادمان دەبێت.

25با دایک و باوکت شادمان بن،

ئەوەی تۆی بووە دڵخۆش بێت.

26ڕۆڵە، دڵی خۆتم بدەرێ،

با چاوەکانت لەسەر ڕێگاکانم بێت،

27چونکە لەشفرۆش چاڵێکی قووڵە و

ژنی داوێنپیس بیرێکی تەنگە.

28تەنانەت ئەویش وەک چەتە لە بۆسەدا دەبێت،

ناپاک23‏:28 ناپاکی هاوسەریێتی.‏ لەنێو خەڵک زۆر دەکات.

29واوەیلا بۆ کێیە؟ پەژارەیی بۆ کێیە؟

ناکۆکی بۆ کێیە؟ سکاڵاکردن بۆ کێیە؟

برینی بەخۆڕایی بۆ کێیە؟ چاو سووربوونەوە بۆ کێیە؟

30بۆ ئەوانەی بە دیار شەرابەوە لەنگەر دەگرن،

ئەوانەی شەرابی تێکەڵاو تاقی دەکەنەوە.

31تەماشای شەراب مەکە بە ڕەنگی سووری،

کە لەناو جام پڕشنگی داوە،

بە سووکی دەچێتە خوارەوە!

32لە کۆتاییەکەی وەک مار دەتگەزێت و

وەک توولەمار پێتەوەدەدات.

33چاوەکانت شتی نامۆ دەبینن و

وڕێنەی سەیر و سەمەرە دەکەیت.

34وەک یەکێک دەبیت لەناو دڵی دەریا پاڵکەوتبێت،

یان وەک یەکێک بەسەر دارئاڵای کەشتییەوە پاڵکەوتبێت.

35دەڵێی: «لێیان دام، ئازارم نەبوو!

کوتامیان، نەمزانی!

کەی بە هۆش خۆم دێمەوە،

هەتا بەردەوام بم و بخۆمەوە؟»