122:1 Mhu 7:1Heri kuchagua jina jema kuliko utajiri mwingi,
kuheshimiwa ni bora kuliko fedha au dhahabu.
222:2 Ay 31:15; Mt 5:45; Za 49:1-2Tajiri na maskini wanafanana kwa hili:
Bwana ni Muumba wao wote.
322:3 Mit 14:16; 27:12; Isa 26:20Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha,
bali mjinga huendelea mbele kama kipofu nayo ikamtesa.
422:4 Mit 15:33; 10:27; Dan 4:36Unyenyekevu na kumcha Bwana
huleta utajiri, heshima na uzima.
522:5 Mit 15:19; 1Yn 5:18Katika mapito ya waovu kuna miiba na mitego,
bali yeye ailindaye nafsi yake hukaa mbali nayo.
622:6 Efe 6:4Mfundishe mtoto njia impasayo kuiendea,
naye hataiacha hata akiwa mzee.
722:7 Yak 2:6Matajiri huwatawala maskini
naye akopaye ni mtumwa wa akopeshaye.
822:8 Hos 10:13; 8:7; Kut 1:20; Gal 6:7-8; Za 125:3Yeye aupandaye uovu huvuna taabu,
nayo fimbo ya ghadhabu yake itaangamizwa.
922:9 Kum 14:29; 2Kor 9:6; Mit 11:25; 28:27Mtu mkarimu yeye mwenyewe atabarikiwa
kwa kuwa hushiriki chakula chake na maskini.
1022:10 Mit 26:20; Mwa 21:9, 10; Za 101:5Mfukuze mwenye dhihaka,
na mvutano utatoweka;
ugomvi na matukano vitakoma.
1122:11 Mit 16:13; Mt 5:8Yeye apendaye moyo safi na yeye ambaye maneno yake ni ya neema,
mfalme atakuwa rafiki yake.
12Macho ya Bwana hulinda maarifa,
bali huyapinga maneno ya asiye mwaminifu.
1322:13 Mit 26:13Mvivu husema, “Yuko simba nje!”
au, “Nitauawa katika mitaa!”
1422:14 Mit 6:12; Mhu 7:26Kinywa cha mwanamke kahaba ni shimo refu;
yeye aliye chini ya ghadhabu ya Bwana
atatumbukia ndani yake.
1522:15 Mit 13:24; 20:30Upumbavu umefungwa ndani ya moyo wa mtoto,
bali fimbo ya adhabu itaufukuzia mbali naye.
1622:16 Ay 20:19-23; Amo 2:6-8; Isa 3:14-15; Yak 2:13Yeye amwoneaye maskini ili kujiongezea mali,
naye ampaye tajiri zawadi, wote huwa maskini.
Misemo Ya Wenye Hekima
1722:17 Mit 1:8; 1:6; 30:1; 31:1; 2:2Tega sikio na usikie misemo ya wenye hekima,
elekeza moyo wako kwenye yale nifundishayo,
18kwa maana inapendeza unapoyahifadhi moyoni mwako
na kuwa nayo yote tayari midomoni mwako.
19Ili tumaini lako liwe katika Bwana,
hata wewe, ninakufundisha leo.
2022:20 Mit 8:6Je, sijakuandikia misemo thelathini,
misemo ya mashauri na maarifa,
2122:21 1Pet 3:15; Mhu 12:10kukufundisha maneno ya kweli na ya kuaminika,
ili uweze kutoa majibu sahihi
kwake yeye aliyekutuma?
2222:22 Law 25:17; Zek 7:10; Kut 23:6; Mal 3:5Usiwadhulumu maskini kwa sababu ni maskini,
wala kumdhulumu mhitaji mahakamani,
2322:23 Ay 29:16; Za 12:5; 1Sam 25:39kwa sababu Bwana atalichukua shauri lao
naye atawateka wao waliowateka.
24Usifanye urafiki na mtu mwenye hasira ya haraka,
usishirikiane na yule aliye mwepesi kukasirika,
2522:25 1Kor 15:33la sivyo utajifunza njia zake
na kujiingiza mwenyewe kwenye mtego.
2622:26 Kum 19:14; Mit 23:10Usiwe mwenye kupana mikono katika rehani,
au kuweka dhamana kwa ajili ya madeni.
2722:27 Mit 11:15; 17:18Kama ukikosa njia ya kulipa,
kitanda chako
kitachukuliwa ukiwa umekilalia.
2822:28 Kum 19:14Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani
lililowekwa na baba zako.
2922:29 1Fal 11:28; Mwa 41:46; Mhu 9:10Je, unamwona mtu stadi katika kazi yake?
Atahudumu mbele ya wafalme;
hatahudumu mbele ya watu duni.
1Din pa ye sen ahonya bebrebe;
sɛ wobedi wo ni ye sen dwetɛ anaa sikakɔkɔɔ.
2Ɔdefo ne ohiani wɔ ade baako,
Awurade ne wɔn nyinaa Yɛfo.
3Onitefo hu amanehunu a ɛreba na ohintaw ne ho,
nanso atetekwaa kɔ nʼanim konya amane.
4Ahobrɛase ne Awuradesuro
ɛma ahonya ne anuonyam ne nkwa.
5Nsɔe ne mfiri wɔ amumɔyɛfo akwan so,
nanso nea ɔbɔ ne kra ho ban no mmɛn ho.
6Kyerɛ abofra ɔkwan a ɔmfa so,
na sɛ onyin a ɔremfi so.
7Adefo di ahiafo so,
na boseagyefo yɛ nea ɔde fɛm somfo.
8Nea odua amumɔyɛsɛm no twa ɔhaw
na wɔbɛsɛe nʼabufuwhyew abaa.
9Ɔyamyefo benya nhyira
efisɛ ɔne ahiafo kyɛ nʼaduan.
10Pam ɔfɛwdifo na basabasayɛ nso bɛkɔ;
ntɔkwaw ne animka to atwa.
11Obi a ɔdɔ koma a mu tew na ne kasa ho yɛ nyam no,
benya ɔhene afa no adamfo.
12Awurade ani wɛn nimdeɛ,
na ɔsɛe ɔtorofo nsɛm.
13Ɔkwadwofo ka se, “Gyata bi wɔ mfikyiri hɔ!”
anaasɛ, “Wobekum me wɔ mmɔnten so.”
14Ɔbea waresɛefo anom yɛ amoa donkudonku;
nea ɔhyɛ Awurade abufuw ase no bɛtɔ mu.
15Agyimisɛm kyekyere abofra koma ho,
nanso nteɛso abaa bɛpam no akɔ akyiri.
16Obi besisi ohiani de apɛ ahonya,
anaa ɔbɛkyɛ ɔdefo ade, ne nyinaa de no kɔ ohia mu.
Anyansasɛm
17Yɛ aso na tie anyansasɛm yi;
fa wo koma di me nkyerɛkyerɛ akyi,
18efisɛ eye sɛ wokora saa nsɛm yi wɔ wo koma mu,
na ne nyinaa ada wʼano.
19Sɛ ɛbɛyɛ a wode wo ho bɛto Awurade so,
merekyerɛkyerɛ wo nnɛ, yiw ɛyɛ wo.
20Menkyerɛw mmɛ aduasa mmaa wo,
nea ɛyɛ afotusɛm ne nimdeɛ,
21a ɛkyerɛkyerɛ wo nokware ne nea akyinnye nni ho,
sɛnea wubenya mmuae pa ama nea ɔsomaa wo no ana?
22Mmɔ ahiafo korɔn, sɛ wɔyɛ ahiafo nti,
na nsisi wɔn a wonni bi wɔ asennii,
23efisɛ Awurade bedi wɔn asɛm ama wɔn,
na wafom afa wɔn a wɔfom ahiafo fa.
24Mfa obi a ne koma yɛ den no adamfo,
na mfa wo ho mmɔ nea ne bo nkyɛ fuw,
25anyɛ saa a, wubesua nʼakwan
na woakɔtɔ afiri mu.
26Nyɛ nea ɔde ne nsa hyɛ krataa ase di akagyinamu
anaasɛ odi akagyinamu;
27na sɛ wunni nea wɔde tua a
wobehuam wo mpa mpo afi wʼase.
28Ntutu tete abo a wɔde ato hye,
nea wo nenanom de sisii hɔ no.
29Wuhu obi a ne nsa akokwaw nʼadwuma ho ana?
Ahemfo anim na ɔbɛsom,
na ɔrensom wɔ mpapahwekwa anim.
