121:1 Es 5:1; Yer 39:11-12Moyo wa mfalme uko katika mkono wa Bwana;
huuongoza kama mkondo wa maji, popote apendapo.
221:2 Mit 24:12; Lk 16:15; Yer 17:10; 1Sam 16:7Njia zote za mwanadamu huonekana sawa kwake,
bali Bwana huupima moyo.
321:3 Hos 6:6; Mik 6:6-8Kufanya yaliyo sawa na haki inakubalika
zaidi kwa Bwana kuliko dhabihu.
421:4 Ay 41:34; Mit 6:17Macho ya kudharau na moyo wa kiburi,
ambavyo ni taa ya waovu, vyote ni dhambi!
521:5 Mit 10:4Mipango ya mwenye bidii huelekeza kwenye faida,
kama vile kwa hakika pupa huelekeza kwenye umaskini.
621:6 Mit 10:2; 2Pet 2:3Mali iliyopatikana kwa ulimi wa uongo
ni mvuke upitao upesi na mtego wa kufisha.
721:7 Mit 11:5Jeuri ya waovu itawaburuta mbali,
kwa kuwa wanakataa kufanya yaliyo sawa.
821:8 Mit 2:15Njia ya mwenye hatia ni ya upotovu,
bali tabia ya mtu asiye na hatia ni nyofu.
921:9 Mit 21:19; 19:13; 25:24Ni afadhali kuishi pembeni mwa paa la nyumba,
kuliko kuishi nyumba moja na mke mgomvi.
1021:10 Yak 4:5Mtu mwovu hutamani sana ubaya,
jirani yake hapati huruma kutoka kwake.
1121:11 Mit 19:25Wakati mwenye mzaha ameadhibiwa,
mjinga hupata hekima;
wakati mtu mwenye hekima afundishwapo,
hupata maarifa.
1221:12 1Kor 10:10; Rum 2:8; Mit 14:11Mwenye Haki huyajua yanayotendeka katika nyumba za waovu,
naye atawaangamiza waovu.
1321:13 Ay 29:12; Zek 7:11; Mdo 7:57; Yak 2:13Mtu akiziba masikio asisikie kilio cha maskini,
yeye pia atalia, wala hatajibiwa.
1421:14 Mwa 32:20; Mit 18:16Zawadi itolewayo kwa siri hutuliza hasira
na rushwa iliyofichwa kwenye nguo hutuliza ghadhabu kali.
1521:15 Mit 21:9Wakati haki imetendeka, huleta furaha kwa wenye haki,
bali kitisho kwa watenda mabaya.
1621:16 Za 49:14; Eze 18:24Mtu anayepotea kutoka mapito ya ufahamu,
hupumzika katika kundi la waliokufa.
1721:17 Mit 23:20-21, 29-35Mtu apendaye anasa atakuwa maskini,
yeyote apendaye mvinyo na mafuta kamwe hatakuwa tajiri.
1821:18 Isa 43:3-4; Mit 11:8Waovu huwa fidia kwa ajili ya wenye haki,
nao wasio waaminifu kwa ajili ya wanyofu.
1921:19 Mit 21:9Ni afadhali kuishi jangwani
kuliko kuishi na mke mgomvi na mkorofi.
2021:20 Za 112:3; Mit 10:22; Mt 25:3Katika nyumba ya mwenye hekima
kuna akiba ya vyakula vizuri na mafuta,
lakini mtu mpumbavu
hutafuna vyote alivyo navyo.
2121:21 1Kor 15:58; Za 25:13; Mt 5:6Yeye afuatiaye haki na upendo
hupata uzima, mafanikio na heshima.
2221:22 Mit 8:14; Mhu 9:15-16Mtu mwenye hekima huushambulia mji wa wenye nguvu,
na kuangusha ngome wanazozitegemea.
2321:23 Za 34:13; Yak 3:2; Mit 12:13Yeye alindaye kinywa chake na ulimi wake
hujilinda na maafa.
2421:24 Yer 43:2Mtu mwenye kiburi na majivuno, “Mdhihaki” ndilo jina lake;
hutenda mambo kwa kiburi kilichozidi.
2521:25 Mit 13:4Kutamani sana kwa mvivu kutakuwa kifo chake,
kwa sababu mikono yake haitaki kufanya kazi.
2621:26 Law 25:35; Mt 5:42Mchana kutwa hutamani zaidi,
lakini mnyofu hutoa pasipo kuzuia.
2721:27 1Fal 14:24; Amo 5:22; Mit 15:8Dhabihu ya mtu mwovu ni chukizo,
si zaidi sana itolewapo kwa nia mbaya!
2821:28 Isa 29:21; Mit 19:5Shahidi wa uongo ataangamia,
bali maneno ya mwenye kusikia yatadumu.
2921:29 Mit 14:8Mtu mwovu ana uso wa ushupavu,
bali mtu mnyofu huzifikiria njia zake.
3021:30 Ay 12:13; Yer 9:23; 2Nya 13:12; Mdo 5:39Hakuna hekima, wala akili, wala mpango
unaoweza kufaulu dhidi ya Bwana.
3121:31 Isa 31:1; Za 3:8Farasi huandaliwa kwa ajili ya siku ya vita,
bali ushindi huwa kwa Bwana.
1Ɔhene koma da Awurade nsam;
ɔkyerɛ no ɔkwan te sɛ asuten ma ɔkɔ baabiara a ɔpɛ.
2Onipa akwan nyinaa teɛ wɔ nʼani so,
nanso Awurade na ɔkari koma.
3Sɛ woyɛ ade pa ne ade a ɛteɛ a,
ɛsɔ Awurade ani sen afɔrebɔ.
4Ani a ɛtra ntɔn ne ahomaso koma,
ne amumɔyɛfo asetena nyinaa yɛ bɔne!
5Nsiyɛfo nhyehyɛe de mfaso ba,
sɛnea ntɛmpɛ kowie ohia no.
6Ahonya a nkontompo tɛkrɛma de ba no,
ɛyɛ omununkum a etwa mu kɔ, na ɛsan yɛ owu afiri.
7Amumɔyɛfo basabasayɛ bɛtwe wɔn akɔ,
efisɛ wɔmpɛ sɛ wɔyɛ nea ɛteɛ.
8Onipa a odi fɔ no akwan yɛ kɔntɔnkye,
na nea ne ho nni asɛm no nneyɛe teɛ.
9Suhyɛ twɔtwɔw ase baabi tena
ye sen sɛ wo ne ɔyere tɔkwapɛfo bɛtena fie.
10Omumɔyɛfo kɔn dɔ bɔne;
onni ahummɔbɔ mma ne yɔnko.
11Sɛ wɔtwe ɔfɛwdifo aso a, ntetekwaafo hu nyansa,
sɛ wɔkyerɛkyerɛ onyansafo a, onya nimdeɛ.
12Ɔtreneeni no hu nea ɛrekɔ so wɔ omumɔyɛfo fi,
na ɔde omumɔyɛfo no kɔ ɔsɛe mu.
13Sɛ onipa sisiw nʼaso wɔ mmɔborɔni su ho a,
ɔno nso besu afrɛ, na wɔrennye no so.
14Kokoa mu adekyɛ dwudwo koma,
kɛtɛasehyɛ nso pata abufuwhyew.
15Sɛ wubu atɛntrenee a, atreneefo ani gye,
nanso ɛyɛ ahunahuna ma abɔnefo.
16Onipa a ɔman fi nhumu kwan so no
bɛhome wɔ awufo fekuw mu.
17Nea odi ahosɛpɛw akyi no bɛyɛ ohiani;
nea ɔpɛ nsa ne ngo no rennya ne ho da.
18Amumɔyɛfo de wɔn nkwa to hɔ ma atreneefo,
na atorofo yɛ saa ma wɔn a wɔyɛ pɛ.
19Eye sɛ wobɛtena sare so,
sen sɛ wo ne ɔyere tɔkwapɛfo a ne koma haw no no bɛtena.
20Nnuan pa ne ngo ayɛ onyansafo fi ma,
nanso ɔkwasea di nea ɔwɔ nyinaa.
21Nea otiw trenee ne ɔdɔ no
nya nkwa, yiyedi ne anuonyam.
22Onyansafo tow hyɛ ahoɔdenfo kuropɔn so,
na odwiriw abandennen a wɔn werɛ hyɛ mu no gu fam.
23Nea ɔkora nʼano ne ne tɛkrɛma no
twe ne ho fi amanenya ho.
24Ɔhantanni a ɔma ne ho so no, ne din ne “Ɔfɛwdifo”
ɔde ahantan ntraso yɛ ade.
25Nea ɔkwadwofo kɔn dɔ no bɛyɛ owu ama no,
efisɛ ne nsa mpɛ adwumayɛ.
26Da mu nyinaa ɔpere sɛ obenya bebree,
nanso ɔtreneeni de, ɔma a ɔnnodow ho.
27Omumɔyɛfo afɔrebɔ yɛ akyiwade,
ne titiriw ne sɛ ɔde adwemmɔne bata ho.
28Ɔdansekurumni bɛyera,
na wɔbɛsɛe obiara a otie no no nso.
29Amumɔyɛfo di akakabensɛm,
na ɔtreneeni de, osusuw nʼakwan ho.
30Nyansa, nhumu ne nhyehyɛe biara nni hɔ a
ebetumi ayɛ yiye atia Awurade.
31Wosiesie apɔnkɔ ma ɔko da,
nanso nkonimdi yɛ Awurade dea.
