Deuteronomio 4 – NVI & HLGN

Nueva Versión Internacional

Deuteronomio 4:1-49

Exhortación a la obediencia

1Ahora, israelitas, escuchen los estatutos y las leyes que enseñé, para que los pongan en práctica. Así vivirán y podrán entrar a la tierra que el Señor, el Dios de sus antepasados, les da en posesión. 2No añadan ni quiten palabra alguna a esto que yo les ordeno. Más bien, cumplan los mandamientos del Señor su Dios.

3Ustedes vieron con sus propios ojos lo que el Señor hizo en Baal Peor, y cómo el Señor su Dios destruyó de entre ustedes a todos los que siguieron al dios de ese lugar. 4Pero ustedes, los que se mantuvieron fieles al Señor su Dios, hoy todavía están vivos.

5Miren, yo les he enseñado los estatutos y leyes que me ordenó el Señor mi Dios, para que ustedes los pongan en práctica en la tierra de la que ahora van a tomar posesión. 6Obedézcanlos y pónganlos en práctica; así demostrarán su sabiduría e inteligencia ante las naciones. Ellas oirán todos estos estatutos y dirán: «¡En verdad, este es un pueblo sabio e inteligente; esta es una gran nación!». 7Porque ¿qué nación grande hay que tenga dioses tan cerca de ella como lo está de nosotros el Señor nuestro Dios, cada vez que lo invocamos? 8¿Y qué nación hay tan grande que tenga estatutos y ordenanzas tan justas como todas estas leyes que hoy les expongo?

9Pero ¡tengan cuidado! Presten atención y no olviden las cosas que han visto sus ojos ni las aparten de sus corazones mientras vivan. Cuéntenselas a sus hijos y a sus nietos. 10El día que ustedes estuvieron ante el Señor su Dios en Horeb, él me dijo: «Convoca al pueblo para que se presente ante mí y oiga mis palabras, para que aprenda a temerme todo el tiempo que viva en la tierra y para que enseñe esto mismo a sus hijos». 11Ustedes se acercaron al pie de la montaña y allí permanecieron, mientras la montaña ardía en llamas que llegaban hasta el cielo mismo, entre negras nubes y densa oscuridad. 12Entonces el Señor les habló desde el fuego y ustedes oyeron el sonido de las palabras, pero no vieron forma alguna; solo se oía una voz. 13Él les dio a conocer su pacto, los diez mandamientos, los cuales escribió en dos tablas de piedra y ordenó que los pusieran en práctica. 14En aquel tiempo, el Señor me ordenó que les enseñara los estatutos y las leyes que ustedes deberán poner en práctica en la tierra que van a poseer al cruzar el Jordán.

Prohibición de la idolatría

15El día que el Señor habló en Horeb, en medio del fuego, ustedes no vieron ninguna figura. Por lo tanto, tengan mucho cuidado 16de no corromperse haciendo imágenes o figuras que tengan forma o imagen de hombre o de mujer, 17o de animales que caminan sobre la tierra, o de aves que vuelan por el aire, 18o de criaturas que se arrastran, o de peces que viven en las aguas debajo de la tierra. 19De lo contrario, cuando levanten los ojos y vean todo el ejército del cielo —es decir, el sol, la luna y las estrellas—, pueden sentirse tentados a postrarse ante ellos y adorarlos. Esos astros se los ha dado el Señor, el Dios de ustedes, a todas las naciones que están debajo del cielo. 20Pero a ustedes el Señor los tomó y los sacó de Egipto, de ese horno donde se funde el hierro, para que fueran el pueblo de su propiedad, como lo son ahora.

21Sin embargo, por culpa de ustedes el Señor se enojó conmigo y juró que yo no cruzaría el Jordán ni entraría en la buena tierra que el Señor su Dios les da en posesión. 22Yo moriré en esta tierra sin haber cruzado el Jordán, pero ustedes sí lo cruzarán y tomarán posesión de esa buena tierra. 23Tengan, pues, cuidado de no olvidar el pacto que el Señor su Dios ha hecho con ustedes. No se fabriquen imágenes de ninguna figura que el Señor su Dios les haya prohibido, 24porque el Señor su Dios es fuego consumidor y Dios celoso.

25Si después de haber tenido hijos y nietos, y de haber vivido en la tierra mucho tiempo, ustedes se corrompen y se fabrican imágenes y toda clase de figuras, haciendo así lo malo ante el Señor su Dios y provocándolo a ira, 26hoy pongo al cielo y a la tierra por testigos contra ustedes de que muy pronto desaparecerán de la tierra que van a poseer al cruzar el Jordán. No vivirán allí mucho tiempo, sino que serán destruidos por completo. 27El Señor los dispersará entre las naciones y entre todas ellas solo quedarán esparcidos unos pocos. 28Allí ustedes adorarán a dioses de madera y de piedra, hechos por seres humanos: dioses que no pueden ver ni oír, ni comer ni oler. 29Pero si desde allí buscan al Señor su Dios con todo su corazón y con toda su alma, lo encontrarán. 30Y al cabo del tiempo, cuando hayan vivido en medio de todas esas angustias y dolores, volverán al Señor su Dios y escucharán su voz. 31Porque el Señor su Dios es un Dios compasivo que no los abandonará ni los destruirá; tampoco se olvidará del pacto que mediante juramento hizo con sus antepasados.

El Señor es Dios

32Investiguen los tiempos pasados, desde el día que Dios creó al ser humano en la tierra, y examinen el cielo de un extremo a otro. ¿Ha sucedido algo así de grandioso o se ha sabido alguna vez de algo semejante? 33¿Qué pueblo ha oído a Dios hablarle en medio del fuego como lo has oído tú y ha vivido para contarlo? 34¿Acaso hay un dios que haya intentado entrar en una nación y tomarla para sí mediante pruebas, señales, milagros, guerras, actos portentosos y gran despliegue de fuerza y de poder,4:34 gran … poder. Lit. mano fuerte y brazo extendido; también en otros pasajes similares. como lo hizo por ti el Señor tu Dios en Egipto, ante tus propios ojos?

35A ustedes se les ha mostrado todo esto para que sepan que el Señor es Dios y que no hay otro fuera de él. 36Desde el cielo les permitió escuchar su voz para instruirles. Y en la tierra les permitió ver su gran fuego desde el cual les habló. 37El Señor amó a sus antepasados y escogió la descendencia de ellos. Por eso él mismo, personalmente, con gran poder los sacó de Egipto 38y ante sus propios ojos desalojó a naciones más grandes y más fuertes que ustedes para hacerles entrar en su tierra y dársela en posesión, como sucede hoy.

39Reconozcan y consideren seriamente hoy que el Señor es Dios arriba en el cielo y abajo en la tierra; no hay otro. 40Obedezcan sus estatutos y mandamientos que hoy te mando cumplir. De este modo, a ustedes y a sus descendientes les irá bien y permanecerán mucho tiempo en la tierra que el Señor tu Dios te da para siempre.

Ciudades de refugio

41Entonces Moisés reservó tres ciudades al este del Jordán, 42para que en alguna de ellas pudiera refugiarse el que, sin premeditación ni rencor alguno, hubiera matado a su prójimo. De este modo, tendría a dónde huir para ponerse a salvo. 43Para los rubenitas designó Béser en el desierto, en la planicie; para los gaditas, Ramot de Galaad; y para los manasesitas, Golán de Basán.

Introducción a la ley

44Esta es la ley que Moisés expuso a los israelitas. 45Estos son los mandatos, estatutos y leyes que Moisés dictó después de que salieron de Egipto, 46cuando todavía estaban al este del Jordán, en el valle cercano a Bet Peor. Era la tierra de Sijón, rey de los amorreos, que vivía en Hesbón y que había sido derrotado por Moisés y los israelitas cuando salieron de Egipto. 47Los israelitas tomaron posesión de su tierra y de la tierra de Og, rey de Basán, es decir, de los dos reyes amorreos cuyos territorios estaban al este del Jordán. 48Este territorio se extendía desde Aroer, a la orilla del arroyo Arnón, hasta el monte Siyón,4:48 Siyón. Según Siríaca: Sirión; véase 3:9. o sea, el monte Hermón. 49Incluía además todo el Arabá al este del Jordán, hasta el mar del Arabá,4:49 mar del Arabá. Es decir, el mar Muerto. en las laderas del monte Pisgá.

Ang Pulong Sang Dios

Deuteronomio 4:1-49

Ginlaygayan ni Moises ang mga Israelinhon nga Magmatinumanon

1Dayon nagsiling si Moises, “Mga Israelinhon, pamatii ninyo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginatudlo ko sa inyo. Tumana ninyo ini agod magkabuhi kamo kag makaestar sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo, ang Dios sang inyo mga katigulangan. 2Indi ninyo pagdugangan ukon pagbuhinan ang mga sugo nga ginahatag ko sa inyo halin sa Ginoo nga inyo Dios. Dapat tumanon gid ninyo ini. 3Nakita ninyo mismo ang ginhimo sang Ginoo sa Baal Peor. Ginpamatay sang Ginoo nga inyo Dios ang inyo kapareho nga mga Israelinhon nga nagsimba kay Baal. 4Pero kamo iya nga matutom sa Ginoo nga inyo Dios buhi pa hasta subong.

5“Ginatudlo ko sa inyo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginhatag sa akon sang Ginoo nga akon Dios agod sundon ninyo ini pag-abot ninyo sa duta nga inyo kadtuan kag panag-iyahan. 6Sundon ninyo ini sing maayo, kay paagi sini mapakita ninyo ang inyo kaalam kag pag-intiendi sa iban nga mga nasyon. Kon mabatian nila ining tanan nga pagsulundan magasiling sila, ‘Matuod gid nga may kaalam kag pag-intiendi ang mga tawo sang sining gamhanan nga nasyon.’ 7Wala na sing iban nga gamhanan nga nasyon nga may dios nga malapit sa ila pareho sa Ginoo nga aton Dios nga malapit sa aton sa tagsa ka tion nga magpanawag kita sa iya. 8Kag wala man sing iban nga gamhanan nga nasyon nga may mga sugo kag mga pagsulundan nga pareho sang akon ginatudlo sa inyo subong. 9Pero mag-andam gid kamo! Indi ninyo pagkalimti ang mga butang nga inyo nakita nga ginpanghimo sang Ginoo. Kinahanglan nga magpabilin ini sa inyo mga tagipusuon samtang buhi kamo. Isugid ninyo ini sa inyo kabataan kag kaapuhan. 10Dumduma ninyo ang adlaw nga nagtindog kamo sa atubangan sang Ginoo nga inyo Dios sa Bukid sang Sinai4:10 Sinai: sa Hebreo, Horeb. Amo man sa bersikulo 15. nga sa diin nagsiling siya sa akon, ‘Tipuna ang mga tawo sa akon presensya sa pagpamati sang akon mga pulong agod makahibalo sila sa pagtahod sa akon samtang nagakabuhi sila, kag agod matudlo nila ini sa ila kabataan.’ 11Dayon nagpalapit kamo kag nagtindog sa ubos sang bukid samtang nagadabadaba ang bukid nga ang kalayo sini daw sa nagalambot sa langit, kag nalikupan ini sing puwerte kadamol nga gal-om. 12Dayon naghambal ang Ginoo halin sa tunga sang kalayo. Nabatian ninyo ang iya tingog, pero wala kamo sing may nakita. 13Ginsugid niya sa inyo ang mga butang nga inyo himuon sa pagtuman sang iya kasugtanan sa inyo. Ini amo ang Napulo ka Sugo, nga iya ginmando nga tumanon ninyo. Kag ginpasulat niya ini sa duha ka malapad nga bato. 14Sadto nga tion, ginsugo ako sang Ginoo sa pagtudlo sa inyo sang mga sugo kag mga pagsulundan nga inyo tumanon didto sa duta nga inyo panag-iyahan.

15“Sang nagpakighambal ang Ginoo sa inyo sa Bukid sang Sinai halin sa tunga sang kalayo, wala kamo sing may nakita nga porma sang Ginoo. Gani mag-andam gid kamo sa inyo kaugalingon 16nga indi ninyo paghigkuan ang inyo kaugalingon paagi sa paghimo sang mga dios-dios sa bisan ano nga porma ukon dagway—lalaki man ukon babayi, 17sapat man nga nagalakat ukon nagalupad, 18ukon nagakamang ukon nagalangoy. 19Indi kamo magpadala-dala sa pagsimba sa mga butang sa langit—sa adlaw, bulan, kag mga bituon. Ginbutang ini sang Ginoo nga inyo Dios para sa tanan nga katawhan sa bug-os nga kalibutan. 20Dumduma nga ginkuha kamo sang Ginoo sa Egipto, ang lugar nga pareho sa nagadabadaba nga hurnohan nga tunawan sang salsalon, agod mangin iya katawhan, kag amo ina kamo subong.

21“Naakig ang Ginoo sa akon tungod sa inyo, kag nagsumpa gid siya nga indi ako makatabok sa Jordan kag makasulod sa maayo nga duta nga ginahatag sang Ginoo nga inyo Dios bilang palanublion ninyo. 22Mapatay ako sa sini nga duta nga indi makatabok sa Jordan, pero kamo inyo magatabok sa pagpanag-iya sang maayo nga duta. 23Pero mag-andam gid kamo nga indi ninyo malimtan ang kasugtanan nga ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. Indi kamo maghimo sang mga dios-dios sa dagway sang bisan ano nga butang, kay ginadilian ini sang Ginoo nga inyo Dios. 24Indi gid siya gusto nga may ginasimba kamo nga iban nga dios. Kay kon magsilot ang Ginoo nga inyo Dios, daw sa kalayo nga nagapang-upos.

25“Sa ulihi, kon makapamata na kamo kag makapangapo, kag makaestar na sa amo nga duta sang malawig nga tion, indi ninyo paghigkui ang inyo kaugalingon paagi sa paghimo sang mga dios-dios sa bisan ano nga porma. Malaot ini sa panulok sang Ginoo nga inyo Dios kag makapaakig sa iya.

26“Subong nga adlaw ginakabig ko ang langit kag ang duta nga saksi kontra sa inyo. Kon maghimo kamo sang mga dios-dios, dali lang kamo magkalawala sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan. Magaestar kamo didto sa malip-ot lang nga tion, dayon malaglag kamo sing bug-os. 27Palaptahon kamo sang Ginoo sa iban nga mga nasyon, kag gamay lang ang mabilin sa inyo didto sa mga nasyon nga sa diin kamo tabugon sang Ginoo. 28Kag didto magasimba kamo sa mga dios nga ginhimo sang tawo halin sa kahoy kag bato, nga indi makakita, makabati, makakaon, ukon makapanimaho. 29Pero kon magpangita kamo didto sa Ginoo nga inyo Dios, makita ninyo siya kon pangitaon ninyo siya sa bug-os ninyo nga tagipusuon. 30Kon mag-abot ini nga kalisod sa inyo sa ulihi, magabalik kamo sa Ginoo nga inyo Dios kag magatuman sa iya. 31Kay maluluy-on ang Ginoo nga inyo Dios. Indi niya kamo pagpabay-an ukon paglaglagon. Indi niya pagkalimtan ang kasugtanan nga iya ginsumpaan sa inyo mga katigulangan.

May Isa lang ka Dios

32“Usisaa ang mga hitabo halin sang adlaw nga gintuga sang Dios ang tawo sa kalibutan hasta subong. Dayon usisaa ang bug-os nga kalibutan kon bala may makatilingala nga butang nga natabo pareho sini. 33May ara bala sang iban nga mga tawo nga nabuhi pa pagkatapos nga nakabati sila sang tingog sang Dios halin sa kalayo, pareho sang inyo nabatian? 34May ara bala sang iban nga dios nga nangahas sa pagkuha sang isa ka grupo sang katawhan halin sa isa ka nasyon agod mangin iya paagi sa mga pagtilaw, milagro, makatilingala nga mga butang, inaway, puwerte nga gahom, kag grabe nga mga binuhatan? Pero amo ina ang ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios didto sa Egipto, kag nakita ninyo mismo. 35Ginpakita ato nga mga butang sa inyo agod mahibaluan ninyo nga ang Ginoo amo ang Dios, kag wala na sing iban pa. 36Ginpabati niya kamo sang iya tingog halin sa langit sa pagtudlo sa inyo. Ginpakita niya sa inyo diri sa duta ang iya gamhanan nga kalayo kag naghambal siya sa inyo halin sa sini nga kalayo. 37Kag tungod kay ginhigugma niya ang inyo mga katigulangan, ginpili niya kamo kag ginpaguwa sa Egipto paagi sa iya presensya kag puwerte nga gahom. 38Ginpatabog niya sa inyo ang mga nasyon nga mas gamhanan pa sang sa inyo sa pagdala sa inyo sa ila duta agod ihatag ini sa inyo bilang palanublion ninyo, pareho subong.

39“Gani dumduma ninyo subong kag itanom sa inyo tagipusuon nga ang Ginoo Dios sa langit kag sa duta, kag wala na sing iban pa nga dios. 40Tumana ninyo ang iya mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong, agod wala sing may malain nga matabo sa inyo kag sa inyo mga kaliwat, kag agod magkabuhi kamo sing malawig sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios agod panag-iyahan ninyo hasta san-o.”

Ang mga Banwa nga Dalangpan

41Dayon nagpili si Moises sing tatlo ka banwa sa sidlangan sang Jordan 42agod makapalagyo didto ang tawo nga nakapatay sang iya isigkatawo nga indi hungod kag wala niya ginplano. Makapalagyo siya sa isa sa sini nga mga banwa agod indi siya maano. 43Amo ini ang mga banwa: Bezer sa mataas nga patag sang kamingawan para sa tribo ni Reuben; Ramot sa Gilead para sa tribo ni Gad; kag Golan sa Bashan para sa tribo ni Manase.

44Ginhatag ni Moises sa mga Israelinhon ini nga mga sugo, 45pagpanudlo, kag pagsulundan sang nagguwa sila sa Egipto 46kag samtang nagakampo sila sa pulopatag nga malapit sa Bet Peor sa sidlangan sang Jordan. Ini nga duta sakop sadto ni Sihon nga hari sang mga Amornon, nga nagaestar sa Heshbon. Siya kag ang iya mga tinawo ginpierdi ni Moises kag sang mga Israelinhon sang pagguwa nila sa Egipto. 47Gin-agaw nila ni Moises ang iya duta kag ang duta ni Haring Og sang Bashan. Sila ang duha ka Amornon nga mga hari sa sidlangan sang Jordan. 48Ang ila mga duta nga naagaw sang mga Israelinhon nagaumpisa sa Aroer, sa ibabaw sang Arnon nga ililigan sang tubig pakadto sa Bukid sang Sirion 4:48 Sirion: Amo ini sa Syriac. Sa Hebreo, Zion. nga ginatawag man nga Hermon, 49kag pati ang bug-os nga Kapatagan sang Jordan4:49 Kapatagan sang Jordan: sa Hebreo, Araba. sa sidlangan sang Suba sang Jordan hasta sa Patay nga Dagat,4:49 Patay nga Dagat: sa Hebreo, Dagat sang Araba. sa ubos nga bahin sang Pisga.