መግቢያ፤ የምሳሌዎቹ ዐላማና ጭብጥ
1የእስራኤል ንጉሥ፣ የዳዊት ልጅ የሰሎሞን ምሳሌዎች፤
2ጥበብንና ተግሣጽን ለመቀበል፤
ጥልቅ ሐሳብ የሚገልጡ ቃላትን ለማስተዋል፤
3ጽድቅን፣ ፍትሕንና ሚዛናዊ ብያኔን በማድረግ፣
የተገራ ጠቢብ ልቦናን ለማግኘት፤
4ብስለት ለሌላቸው አስተዋይነትን፣
በዕድሜ ለጋ ለሆኑት ዕውቀትንና ልባምነትን ለመስጠት፤
5ጥበበኞች ያድምጡ፤ ትምህርታቸውንም ያዳብሩ፤
አስተዋዮችም መመሪያ ያግኙበት፤
6ይህም የጠቢባንን ምሳሌዎችና ተምሳሌቶች፣
አባባሎችና ዕንቈቅልሾች ይረዱ ዘንድ ነው።
7እግዚአብሔርን መፍራት የዕውቀት መጀመሪያ ነው፤
ተላሎች1፥7 በመጽሐፈ ምሳሌና በብሉይ ኪዳን ሌሎች መጻሕፍት ውስጥ ተላላ የሚለው በተደጋጋሚ ተጽፏል፤ ይህም የሞራል ጕድለትን ያመለክታል። ግን ጥበብንና ተግሣጽን ይንቃሉ።
ጥበብን ገንዘብ ለማድረግ የተሰጠ ምክር
8ልጄ ሆይ፤ የአባትህን ምክር አድምጥ፤
የእናትህንም ትምህርት አትተው።
9ለራስህ ሞገስን የሚያጐናጽፍ አክሊል፣
ዐንገትህን የሚያስውብ ድሪ ይሆንልሃል።
10ልጄ ሆይ፤ ኀጢአተኞች ቢያባብሉህ፣
እሺ አትበላቸው፤
11“ከእኛ ጋር ናና፣ ደም ለማፍሰስ እናድባ፤
በደል በሌለበት ሰው ላይ እንሸምቅ፤
12እንደ መቃብር፣ ወደ ጕድጓድ1፥12 በዕብራይስጡ ሲኦል ይላል። እንደሚወርዱ፣
ከነሕይወታቸው እንዳሉ እንዋጣቸው፤
13ውድ የሆኑ ነገሮችን ሁሉ በየዐይነቱ እናገኛለን፤
ቤቶቻችንንም በዝርፊያ እንሞላለን፤
14ከእኛ ጋር ዕጣህን ጣል፤
የጋራ ቦርሳ ይኖረናል” ቢሉህ፣
15ልጄ ሆይ፤ አብረሃቸው አትሂድ፤
በሚሄዱበትም መንገድ እግርህን አታንሣ፤
16እግራቸው ወደ ኀጢአት ይቸኵላል፤
ደም ለማፍሰስም ፈጣኖች ናቸው።
17ወፎች ፊት እያዩ ወጥመድ መዘርጋት፣
ምንኛ ከንቱ ነው!
18እነዚህ ሰዎች የሚያደቡት በገዛ ደማቸው ላይ ነው፤
የሚሸምቁትም በራሳቸው ላይ ብቻ ነው።
19ያላግባብ ለጥቅም የሚሯሯጡ ሁሉ መጨረሻቸው እንዲህ ነው፤
የሕይወታቸው መጥፊያም ይኸው ነው።
ጥበብን ለሚያናንቁ የተሰጠ ማስጠንቀቂያ
20ጥበብ በጐዳና ላይ ጮኻ ትጣራለች፤
በየአደባባዩ ድምፅዋን ከፍ ታደርጋለች፤
21ዉካታ በበዛባቸው ጐዳናዎች ላይ1፥21 በዕብራይስጡና በሰብዓ ሊቃናት ትርጕሞች በቅጥሮች ጫፍ ላይ ይላሉ። ትጮኻለች፤
በከተማዪቱም መግቢያ በር ላይ እንዲህ ትላለች፤
22“እናንት ብስለት የሌላችሁ1፥22 በዕብራይስጡ ብስለት የሌለው የሚለው ቃል በዚህ መጽሐፍ በአጠቃላይ መልካም ምግባር የሌለውንና ክፋትን ለማድረግ ልቡ ያዘነበለ ሰውን ያመለክታል። ማስተዋል የሌለበት መንገዳችሁን እስከ መቼ ትወዱታላችሁ?
ፌዘኞች በፌዝ ደስ የሚሰኙት፣
ሞኞችስ ዕውቀትን የሚጠሉት እስከ መቼ ነው?
23ዘለፋዬን ብትሰሙኝ ኖሮ፣
ልቤን ባፈሰስሁላችሁ፣
ሐሳቤንም ባሳወቅኋችሁ ነበር።
24ነገር ግን በተጣራሁ ጊዜ እንቢ ስላላችሁኝ፣
እጄንም ስዘረጋ ማንም ግድ ስላልነበረው፣
25ምክሬን ሁሉ ስለ ናቃችሁ፣
ዘለፋዬንም ስላልተቀበላችሁ፣
26እኔ ደግሞ በመከራችሁ እሥቅባችኋለሁ፤
መዓት በሚወርድባችሁም ጊዜ አፌዝባችኋለሁ፤
27መዓት እንደ ማዕበል ሲያናውጣችሁ፣
መከራም እንደ ዐውሎ ነፋስ ሲጠራርጋችሁ፣
ሥቃይና ችግር ሲያጥለቀልቃችሁ አፌዝባችኋለሁ።
28“በዚያን ጊዜ ይጠሩኛል፤ እኔ ግን አልመልስላቸውም፤
አጥብቀው ይፈልጉኛል፤ ነገር ግን አያገኙኝም።
29ዕውቀትን ስለ ጠሉ፣
እግዚአብሔርንም መፍራት ስላልመረጡ፣
30ምክሬን ለመቀበል ስላልፈለጉ፣
ዘለፋዬን ስለ ናቁ፣
31የመንገዳቸውን ፍሬ ይበላሉ፤
የዕቅዳቸውንም ውጤት ይጠግባሉ።
32ብስለት የሌላቸውን ስድነታቸው ይገድላቸዋል፤
ተላሎችንም ቸልተኝነታቸው ያጠፋቸዋል፤
33የሚያዳምጠኝ ሁሉ ግን በሰላም ይኖራል፤
ክፉን ሳይፈራ ያለ ሥጋት ይቀመጣል።”
Mục Đích của Châm Ngôn
1Đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, vua Ít-ra-ên.
2Để người ta tìm đến khôn ngoan và tiếp thu lời khuyên dạy,
cùng phân biện được tri thức.
3Để đạt đến một đời sống kỷ luật và cẩn trọng,
hành động phải lẽ, công bằng, và ngay thẳng.
4Để giúp người đơn sơ được sáng suốt,
và người trẻ tuổi hiểu biết và thận trọng.
5Người khôn học hỏi châm ngôn để thêm khôn.
Người hiểu biết thấy được đường đi nước bước
6nếu biết ứng dụng châm ngôn, ngụ ngôn
dùng những lời khôn ngoan và những câu đố thâm trầm của hiền nhân.
7Kính sợ Chúa Hằng Hữu là khởi đầu của mọi tri thức,
chỉ có người dại mới coi thường khôn ngoan và huấn thị.
Lời Khuyên của Người Cha: Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan
8Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy.
Đừng bỏ khuôn phép của mẹ con.
9Đó là trang sức duyên dáng trên đầu con
và dây chuyền xinh đẹp nơi cổ con.
10Con ơi, khi người tội lỗi quyến rũ,
con đừng nghe theo!
11Khi họ bảo: “Hãy đến với chúng ta.
Rình rập và giết người!
Lén hại người lương thiện vô tội!
12Ta sẽ nuốt sống nó như âm phủ;
nuốt trọn như người xuống huyệt sâu.
13Ta sẽ lấy đủ mọi của báu.
Chất của cướp đầy nhà.
14Bạn sẽ cùng chúng ta rút thăm chia của;
rồi tất cả đều chung một túi tiền.”
15Thì con ơi, đừng nghe theo họ!
Chân con phải tránh xa đường họ đi.
16Vì họ nhanh chân theo điều ác.
Vội vàng ra tay đổ máu.
17Khi người giăng lưới bắt chim,
chim khôn bay thoát.
18Nhưng bọn người này tự giăng bẫy;
rồi sa vào bẫy do chính mình giăng ra.
19Đó là số phận người ham lợi bất nghĩa;
lợi ấy sẽ tiêu diệt mạng sống họ.
Sự Khôn Ngoan Kêu Lên Ngoài Đường
20Khôn ngoan lên tiếng ngoài đường.
Loan truyền khắp phố phường.
21Kêu gọi nơi công cộng,
tại cổng thành, trong đô thị:
22“Hỡi người khờ dại, đến bao giờ
ngươi mới thôi chìm đắm u mê?
Đến khi nào người chế nhạo mới bỏ thói khinh khi?
Và người dại thù ghét tri thức đến chừng nào?
23Hãy đến và nghe ta sửa dạy.
Ta sẽ ban thần trí khôn ngoan
để con thông suốt lời ta.
24Nhưng, dù ta kêu gọi, các ngươi vẫn từ nan.
Ta đưa tay chờ đợi, cũng không ai quan tâm.
25Không ai để ý lời ta khuyên răn
hay chịu nghe lời ta quở trách.
26Nên khi các người lâm nạn, ta sẽ cười!
Và chế giễu khi các người kinh hãi—
27khi kinh hoàng vụt đến tựa phong ba,
khi tai ương xâm nhập như bão tố,
và nguy nan cùng khổ ngập tràn.
28Họ sẽ kêu cầu ta, nhưng ta chẳng đáp lời.
Họ sẽ tìm kiếm ta, nhưng không sao gặp được.
29Chính vì họ thù ghét tri thức
và không chịu kính sợ Chúa Hằng Hữu.
30Họ không muốn nghe ta khuyên dạy
và khinh bỉ mọi lời quở trách.
31Vì thế, họ sẽ hứng chịu kết quả công việc mình,
lãnh trọn quả báo mưu mô mình.
32Người ngây thơ chết vì lầm đường lạc lối.
Người dại dột bị diệt vì tự thị tự mãn.
33Nhưng ai nghe ta sẽ sống bình an,
không lo tai họa.”
