بەنرختر لە چۆلەکە
1لەو کاتەدا کە هەزاران کەس کۆببوونەوە، بە جۆرێک یەکتریان پێشێل دەکرد، لە سەرەتادا عیسا ڕووی کردە قوتابییەکانی و فەرمووی: «ئاگاداری هەویرترشی فەریسییەکان بن، کە دووڕووییە. 2هیچ شتێکی شاردراوە نییە ئاشکرا نەبێت و نهێنی نییە دەرنەکەوێت. 3لەبەر ئەوە هەرچی لە تاریکیدا گوتووتانە، لە ڕووناکیدا دەبیسترێت، ئەوەش کە لە ژوورەوە بە چرپە گوتووتانە، بە دەنگی بەرز لە سەربانان ڕادەگەیەنرێت.
4«دۆستانم پێتان دەڵێم، لەوانە مەترسن کە جەستە دەکوژن و پاش ئەوە هیچی دیکەیان پێ ناکرێت. 5بەڵام ئەوەتان پیشان دەدەم کە دەبێ لێی بترسن، لەوە بترسن کە دەسەڵاتی هەیە پاش کوشتن فڕێتانبداتە ناو دۆزەخ. بەڵێ پێتان دەڵێم، لەمە بترسن. 6ئایا پێنج چۆلەکە بە دوو فلس نافرۆشرێت؟ خودا هیچ یەکێک لەوانی لەبیر ناچێت. 7تەنانەت مووی سەریشتان هەمووی ژمێردراوە. کەواتە مەترسن ئێوە زۆر لە چۆلەکە بەنرخترن.
8«پێشتان دەڵێم: ئەوەی لەبەردەم خەڵک دانم پێدا بنێت، کوڕی مرۆڤیش لەبەردەم فریشتەکانی خودا دانی پێدا دەنێت. 9بەڵام ئەوەی لەلای خەڵک نکۆڵی لە ناسینی من بکات، لەبەردەم فریشتەکانی خودا نکۆڵی لێ دەکرێت. 10ئەوەی قسە بە کوڕی مرۆڤ بڵێت، دەبەخشرێت. بەڵام ئەوەی سەبارەت بە ڕۆحی پیرۆز کفر بکات، نابەخشرێت.
11«کاتێک دەتانهێننە بەردەم کەنیشت و فەرمانڕەوا و دەسەڵاتداران، نیگەران مەبن لەوەی کە چۆن بەرگری لە خۆتان بکەن و چی بڵێن، 12چونکە ڕۆحی پیرۆز هەر لەو کاتەدا فێرتان دەکات پێویستە چی بڵێن.»
نموونەی دەوڵەمەندی بێ مێشک
13یەکێکی ناو خەڵکەکە پێی گوت: «مامۆستا، بە براکەم بفەرموو میراتم لەگەڵ بەش بکات.»
14بەڵام ئەو پێی فەرموو: «کابرا، کێ منی کردووە بە دادوەر یان بەشکەر بەسەرتانەوە؟» 15بە خەڵکەکەی فەرموو: «ئاگاداربن و خۆتان لە هەموو جۆرە چاوچنۆکییەک بپارێزن، چونکە ژیانی مرۆڤ بە زۆری سامانەکەی نییە.»
16ئینجا نموونەیەکی بۆ هێنانەوە: «مرۆڤێکی دەوڵەمەند، زەوییەکەی بەرهەمێکی زۆری دا. 17لە دڵی خۆیدا گوتی: ”چی بکەم کە شوێنم نەبێ بەرهەمەکەمی لێ کۆبکەمەوە؟“
18«جا گوتی: ”وا دەکەم، ئەمبارەکانم تێکدەدەم و گەورەتری دەکەم، لەوێدا هەموو دانەوێڵە و ماڵەکەم کۆدەکەمەوە. 19بە خۆشم دەڵێم: ’ئەی گیانم، ئەوەتا ماڵێکی زۆرت هەڵگرتووە کە بەشی چەندین ساڵ دەکات. بحەسێوە و بخۆ و بخۆوە و دڵشادبە.‘ “
20«بەڵام خودا پێی فەرموو: ”ئەی گێلە، هەر ئەمشەو گیانت دەردەچێت. باشە ئەوەی کۆت کردووەتەوە، بۆ کێ دەبێت؟“
21«بە هەمان شێوە دەبێ ئەو کەسەی گەنجینە بۆ خۆی کۆدەکاتەوە بەڵام لەلای خودا دەوڵەمەند نییە.»
خودا خەممان دەخوات
22بە قوتابییەکانی فەرموو: «خەم بۆ ژیانتان مەخۆن کە چی بخۆن، هەروەها بۆ جەستەتان کە چی بپۆشن. 23ژیان لە خواردن گرنگترە و جەستەش لە جلوبەرگ. 24سەیری قەلەڕەش بکەن کە نە تۆو دەکات و نە دروێنە، نە ئەمباری هەیە و نە کۆگا، بەڵام خودا بەخێوی دەکات. باشە ئێوە چەند لە باڵندە بەنرخترن! 25کێ لە ئێوە ئەگەر خەم بخوات، دەتوانێت یەک کاتژمێر لە تەمەنی خۆی زیاد بکات؟ 26ئەگەر ئەو شتە بچووکانە لە توانای ئێوەدا نەبێت، بۆچی بۆ شتەکانی دیکە خەم دەخۆن؟
27«سەیری گوڵی سەوسەن بکەن چۆن گەشە دەکات، نە خۆی ماندوو دەکات و نە دەڕێسێت. بەڵام پێتان دەڵێم: تەنانەت سلێمانیش لەوپەڕی شکۆمەندیدا وەک یەکێک لەوانەی نەپۆشیوە. 28ئەی کەم باوەڕینە، ئەگەر خودا ئەو گیایەی کە ئەمڕۆ لە کێڵگەیە و بەیانی دەخرێتە تەنوورەوە بەو شێوەیە بپۆشێت، ئیتر چەند زیاتر ئێوە پۆشتە دەکات؟ 29جا گرنگی بەوە مەدەن کە چی بخۆن و چی بخۆنەوە، خەم مەخۆن. 30هەموو ئەمانە بێباوەڕانی جیهان هەوڵی بۆ دەدەن، باوکیشتان دەزانێت پێویستتان بەمانە هەیە. 31بەڵکو داوای پاشایەتی ئەو بکەن، هەموو ئەمانەتان بۆ دابین دەکرێت.
32«مەترسە ئەی مێگەلی بچووک، چونکە باوکتان خۆشحاڵە شانشینەکەتان بداتێ. 33ئەوەی هەتانە بیفرۆشن و بە خێر بیبەخشن. بۆ خۆتان جزدانێک دابین بکەن کە نەفەوتێت، سامانێک لە ئاسمان کە لەبن نایەت. لەوێ نە دز لێی نزیک دەبێتەوە و نە مۆرانە لێی دەدات، 34چونکە سامانت لەکوێ بێت، دڵیشت لەوێ دەبێت.
نموونەی کۆیلە دەستپاکەکان
35«با پشتێنتان بەستراو و چراتان هەڵکراو بێت، 36وەک ئەوانە بن کە چاوەڕێی گەورەکەیان دەکەن تاکو لە شایی بگەڕێتەوە، کە هاتەوە و لە دەرگای دا، دەستبەجێ لێی بکەنەوە. 37خۆزگە بەو کۆیلانە دەخوازرێت کە گەورە دێتەوە دەبینێت ئێشکیان گرتووە. ڕاستیتان پێ دەڵێم، گەورەکە ناوقەدی خۆی دەبەستێت و کۆیلەکان دادەنیشێنێت، دێت و خزمەتیان دەکات. 38جا ئەگەر لە نیوەی شەودا یان نزیکی بەرەبەیان بێتەوە و ئەوان بەو شێوەیە ببینێت، خۆزگە بەو کۆیلانە دەخوازرێت. 39بەڵام ئەوەش بزانن: ئەگەر گەورەی ماڵ بزانێت لە چ کاتژمێرێک دز دێتە سەری، نایەڵێت ماڵەکەی ببڕدرێت. 40ئێوەش ئامادەبن، چونکە کوڕی مرۆڤ لە کاتێکدا دێتەوە کە بیری لێ ناکەنەوە.»
41پەترۆس گوتی: «گەورەم، ئەم نموونەیە بە ئێمە دەڵێی یان بە هەمووان؟»
42مەسیح فەرمووی: «ئەو سەرکارە دڵسۆز و ژیرە کێیە کە گەورەکەی دەیکاتە چاودێری کۆیلەکانی تاکو لە کاتی خۆیدا بەشە خۆراکیان بداتێ؟ 43خۆزگە دەخوازرێت بەو کۆیلەیە، ئەوەی کاتێک گەورەکەی دێتەوە دەبینێت ئاوا دەکات. 44ڕاستیتان پێ دەڵێم: بەسەر هەموو ماڵەکەیەوە دایدەنێت. 45بەڵام وای دابنێ کە ئەو کۆیلەیە لە دڵی خۆیدا دەڵێ: ”گەورەکەم دوادەکەوێت،“ ئیتر دەست دەکات بە لێدانی کۆیلە و کارەکەرەکانی دیکە، هەروەها دەخوات و دەخواتەوە و سەرخۆش دەبێت. 46ئیتر گەورەی ئەو کۆیلەیە لە ڕۆژێکدا دێتەوە کە چاوەڕێی ناکات و لە کاتژمێرێک کە نایزانێت، ئەوسا پارچەپارچەی دەکات و بەشی لەگەڵ بێباوەڕان دەبێت.
47«ئەو کۆیلەیەش کە خواستی گەورەکەی دەزانێت، ئامادە نابێت و بە خواستی ئەو ناکات، زۆری لێ دەدرێت. 48بەڵام ئەوەی نازانێت و کردەوەکەی شایانی لێدانە، ئەوا کەمی لێ دەدرێ. ئەوەی زۆری دراوەتێ داوای زۆری لێ دەکرێت، ئەوەش زۆری لەلا دانراوە داوای زیاتری لێ دەکرێت.
ئاشتی نا بەڵکو دووبەرەکی
49«هاتووم تاکو ئاگر هەڵدەمە سەر زەوی، چەندە خوازیارم پێشوەخت گڕی گرتبێت! 50بەڵام ئازارێکم12:50 پێشبینییە بۆ ئازارکێشان لەسەر خاچ. لە ڕێگایە و دەبێت پێیدا تێبپەڕم، چەند ناڕەحەتم هەتا تەواو دەبێت. 51وا دەزانن من هاتووم ئاشتی بهێنمە سەر زەوی؟ پێتان دەڵێم: نەخێر، بەڵکو دووبەرەکی. 52لەمەودوا لە ماڵێکدا پێنجی تێدا دەبێت جیا دەبنەوە، سێ لە دوو و دوو لە سێ. 53باوک لە کوڕ و کوڕ لە باوک، دایک لە کچ و کچ لە دایک، خەسوو لە بووک و بووک لە خەسوو جیا دەبنەوە.»
54دیسان بە خەڵکەکەی فەرموو: «کاتێک هەورێک دەبینن لە ڕۆژئاواوە بەدەردەکەوێت، خێرا دەڵێن: ”بارانی بەدەمەوەیە،“ هەر بەو شێوەیەش دەبێت. 55کاتێکیش بای باشوور هەڵدەکات، دەڵێن: ”گەرم دەبێت،“ ئاواش دەبێت. 56ئەی دووڕووان، دەزانن ڕووی زەوی و ئاسمان بخوێننەوە، چۆن نازانن ئەم سەردەمە بخوێننەوە؟
57«هەروەها بۆچی بۆ خۆتان بە ڕاستی حوکم نادەن؟ 58کاتێک لەگەڵ ڕکابەرەکەت بە ڕێگاوەی بۆ لای دادوەر، لە ڕێگا هەوڵ بدە کێشەکەت لەگەڵی ببڕێنیتەوە، ئەگینا ڕاتدەکێشێتە لای دادوەر و دادوەریش دەتداتە دەست پۆلیس، پۆلیسیش فڕێتدەداتە بەندیخانە. 59پێت دەڵێم: لەوێ دەرناچی هەتا دوایین فلس نەدەیتەوە.»
警戒门徒
1这时，成千上万的人聚集在一起，甚至互相践踏。耶稣先对门徒说：“你们要提防法利赛人的酵，就是他们的伪善。 2掩盖的事终会暴露出来，隐藏的秘密终会被人知道。 3你们在暗处说的，将在明处被人听见；你们在密室里的私语，将在屋顶上被人宣扬。
4“朋友们，我告诉你们，不要惧怕那些杀害人的身体后再也无计可施的人。 5我告诉你们应该惧怕谁，要惧怕上帝——祂有权终结人的生命，并把人丢在地狱里。是的，我告诉你们，要惧怕祂！
6“五只麻雀不是只卖两个铜钱吗？但上帝连一只麻雀也不会遗忘。 7其实就连你们的头发都被数过了。不要害怕，你们比许多麻雀要贵重！
8“我告诉你们，凡在人面前承认我的，人子在上帝的天使面前也必承认他。 9凡在人面前否认我的，人子在上帝的天使面前也要否认他。 10说话得罪人子的，还可以得到赦免，但亵渎圣灵的，必得不到赦免！ 11当人押你们到会堂，或到官员和当权者面前时，不要顾虑如何辩解，或说什么话， 12因为到时候圣灵必指示你们当说的话。”
无知富翁的比喻
13这时，人群中有人对耶稣说：“老师，请你劝劝我的兄长跟我分家产吧。”
14耶稣答道：“朋友，谁派我做你们的审判官或仲裁，为你们分家产呢？” 15接着，祂对众人说：“你们要小心防范一切的贪心，因为人的生命并不在于家道富足。”
16耶稣又讲了一个比喻，说：“有一个富翁，他的田里大丰收， 17于是心里盘算，‘我储藏农产的地方不够了，怎么办呢？’ 18于是他说，‘不如把原有的仓库拆掉，建几座更大的，好储藏我所有的粮食和财物！ 19那时，我就可以对自己说，“你积存这么多财产，一生享用不尽，现在大可高枕无忧、尽情地吃喝玩乐吧！”’ 20但上帝对他说，‘无知的人啊，今晚就要取走你的命！你所预备的一切留给谁享用呢？’”
21耶稣说：“这就是那些只顾为自己积财、在上帝面前却不富足之人的写照。”
不要为衣食忧虑
22耶稣继续对门徒说：“所以，我告诉你们，不要为生活忧虑，如吃什么，也不要为身体忧虑，如穿什么。 23因为生命比饮食重要，身体比穿着重要。 24你们看，乌鸦不种也不收，没仓也没库，上帝尚且养活它们，你们比飞鸟不知要贵重多少！
25“你们谁能用忧虑使自己多活片刻呢？ 26既然你们连这样的小事都无能为力，又何必为其余的事忧虑呢？ 27看看百合花如何生长吧，它们既不劳苦，也不纺织，但我告诉你们，就连所罗门王最显赫时的穿戴还不如一朵百合花！
28“野地的草今天还在，明天就要被丢在炉中，上帝还这样装扮它们，何况你们呢？你们的信心太小了！ 29你们不要为吃什么喝什么忧虑， 30因为这些都是外族人的追求，你们的天父知道你们需要这些。 31你们要寻求祂的国，祂必供给你们的需要。
32“你们这一小群人啊，不要怕！因为你们的天父乐意把祂的国赐给你们。 33要变卖你们的家产去周济穷人，要为自己预备永不破损的钱袋，在天上积攒取之不尽的财宝，那里没有贼偷，也没有虫蛀。 34因为你们的财宝在哪里，你们的心也在哪里。
警醒预备
35“你们要束上腰带，准备服侍，要点亮灯， 36像奴仆们等候主人从婚宴回来。主人回来一叩门，奴仆就可以立即给他开门。 37主人回来，看见奴仆警醒等候，奴仆就有福了！我实在告诉你们，主人必束上腰带请他们坐席，并亲自服侍他们。 38无论主人在深夜或黎明回家，若发现奴仆警醒等候，奴仆就有福了。
39“你们都知道，一家的主人若预先知道贼什么时候来，一定不会让贼入屋偷窃。 40同样，你们也要做好准备，因为在你们意想不到的时候，人子就来了。”
忠仆和恶仆
41彼得问：“主啊！你这比喻是讲给我们听的，还是讲给众人听的呢？”
42主说：“谁是那个受主人委托管理家中大小仆役、按时分粮食给他们、又忠心又精明的管家呢？ 43主人回家时，看见他尽忠职守，他就有福了。 44我实在告诉你们，主人一定会把所有产业都交给他管理。 45但如果他以为主人不会那么快回来，就殴打仆婢、吃喝醉酒， 46主人会在他想不到的日子、不知道的时辰回来，严厉地惩罚12:46 “严厉地惩罚”或作“腰斩”。他，使他和不忠不信的人同受严刑。 47明知主人的意思却不准备，也不遵行主人吩咐的仆人，必受更重的责打。 48但因不知道而做了该受惩罚之事的仆人，必少受责打。多给谁，就向谁多取；多托付谁，就向谁多要。
家庭分裂
49“我来是要把火丢在地上，我多么希望这火已经燃烧起来。 50我有要受的‘洗礼’，我何等迫切地想完成这‘洗礼’啊！ 51你们以为我来是要使天下太平吗？不，我告诉你们，我来是要使地上起纷争。 52从今以后，一家五口会彼此相争，三个人反对两个人，或是两个人反对三个人， 53父子相争，母女对立，婆媳反目。”
明辨是非
54然后，祂又对众人说：“你们看见云从西方升起，就说，‘快下雨了！’果然如此。 55南风一起，你们就说，‘天必燥热’，你们也说对了。 56你们这些伪善的人！既然知道观察天色、预测天气，为什么不知道观察这个世代呢？ 57你们为什么不自己明辨是非呢？ 58如果你和控告你的人要去对薄公堂，要尽量在路上跟对方和解，以免被拉到审判官面前，审判官派差役把你关进监牢。 59我告诉你，除非你付清所欠的每一分钱，否则休想出监牢。”
