فێرکردن دەربارەی نوێژ
1جارێک عیسا لە شوێنێکدا نوێژی دەکرد، کاتێک لە نوێژەکەی بووەوە، یەکێک لە قوتابییەکانی پێی گوت: «گەورەم، فێری نوێژمان بکە، هەروەک چۆن یەحیا قوتابییەکانی خۆی فێرکرد.»
2پێی فەرموون: «کاتێک نوێژ دەکەن، بڵێن:
”باوکە،
با ناوت پیرۆز بێت،
با پاشایەتییەکەت بێ،
3نانی ڕۆژانەمان هەموو ڕۆژێک بدەرێ.
4لە گوناهەکانمان خۆشبە،
چونکە ئێمەش لەوانە خۆشدەبین کە خراپەمان بەرامبەر دەکەن.
مەمانخەرە تاقیکردنەوە.“»
5ئینجا پێی فەرموون: «کێ لە ئێوە ئەگەر هاوڕێیەکی هەبێت و لە نیوەشەودا بچێتە لای و پێی بڵێت: ”هاوڕێم، سێ کولێرەم بە قەرز بدەرێ، 6چونکە هاوڕێیەکم لە دوورەوە بۆ لام هاتووە، هیچم نییە لەبەردەمی دابنێم.“ 7ئەمەی ژوورەوە وەڵام دەداتەوە: ”هەراسانم مەکە، دەرگا داخراوە، خۆم و منداڵم لەناو جێگاداین، ناتوانم هەستم و بتدەمێ.“ 8پێتان دەڵێم: ئەگەر لەبەر هاوڕێیەتی هەڵنەستێت و بیداتێ، ئەوا لەبەر پاراستنی ناوبانگی خۆی، هەڵدەستێت و دەیداتێ.
9«لەبەر ئەوە پێتان دەڵێم، داوا بکەن، پێتان دەدرێت، بگەڕێن دەدۆزنەوە، لە دەرگا بدەن، لێتان دەکرێتەوە، 10چونکە هەرکەسێک داوا بکات، وەردەگرێت، ئەوەی بگەڕێت، دەدۆزێتەوە. ئەوەش لە دەرگا دەدات لێی دەکرێتەوە.
11«چ باوکێک لە ئێوە ئەگەر کوڕەکەی داوای ماسی لێ بکات، لە جیاتی ماسی ماری دەداتێ؟ 12یان داوای هێلکە بکات دووپشکی دەداتێ؟ 13جا ئێوە کە خراپن، بزانن شتی باش بدەنە منداڵەکانتان، باوک کە لە ئاسمانە، چەند زیاتر ڕۆحی پیرۆز دەداتە ئەوانەی داوای لێ دەکەن.»
عیسا و سەرۆکی شەیتان
14عیسا ڕۆحێکی پیسی دەردەکرد کە لاڵ بوو، کاتێک ڕۆحە پیسەکە دەرکرا، لاڵەکە قسەی کرد و خەڵکەکە سەرسام بوون. 15بەڵام هەندێکیان گوتیان: «بە بەعل‌زەبولی11:15 بەعل‌زەبول: بڕوانە مەتا 10:25 شای ڕۆحە پیسەکان، ڕۆحی پیس دەردەکات.» 16هەندێکی دیکەش تاقییان دەکردەوە، داوای نیشانەیەکی ئاسمانییان لێی کرد.
17ئەویش بە بیرکردنەوەیانی زانی، پێی فەرموون: «هەر شانشینێک دووبەرەکی تێبکەوێت وێران دەبێت، هەر ماڵێکیش دووبەرەکی تێبکەوێت تێکدەچێت. 18ئەگەر شەیتان دووبەرەکی تێبکەوێت، ئیتر چۆن شانشینەکەی خۆی ڕادەگرێت؟ چونکە دەڵێن: ”من بە بەعل‌زەبول ڕۆحی پیس دەردەکەم.“ 19باشە ئەگەر من بە بەعل‌زەبول ڕۆحی پیس دەربکەم، ئەی شوێنکەوتەکانی ئێوە بە کێ دەریاندەکەن؟ لەبەر ئەوە ئەوان حوکمتان دەدەن. 20بەڵام ئەگەر من بە پەنجەی خودا ڕۆحی پیس دەربکەم، ئەوا پاشایەتی خودا هاتووەتە سەرتان.
21«کاتێک پیاوێکی بەهێز و چەکدار پارێزگاری لە ماڵەکەی دەکات، ماڵەکەی پارێزراوە. 22بەڵام کاتێک یەکێکی لە خۆی بەهێزتر بێتە سەری دەیبەزێنێت، چەکەکانی لێ دەستێنێ کە پشتی پێی بەستبوو، تاڵانییەکەش دابەش دەکات.
23«ئەوەی لەگەڵ من نییە لە دژی منە، ئەوەش لەگەڵ من کۆناکاتەوە، بڵاو دەکاتەوە.
گەڕانەوەی ڕۆحی پیس
24«کاتێک ڕۆحی پیس لە مرۆڤێک دەردەچێت، لە شوێنە وشکەکاندا بەدوای حەوانەوەدا دەگەڕێت و دەستی ناکەوێت. ئینجا دەڵێت: ”دەگەڕێمەوە بۆ ئەو ماڵەی کە بەجێمهێشت.“ 25کاتێک دەگەڕێتەوە، دەبینێت گسکدراوە و ڕێکخراوە. 26ئەوسا دەچێت و حەوت ڕۆحی پیسی دیکە لە خۆی خراپتر دەهێنێت، دەچنەوە نێو مرۆڤەکە و لەناویدا دەژین، ئینجا کۆتایی ئەو مرۆڤە لە جاران خراپتر دەبێت.»
27کاتێک عیسا ئەمانەی دەگوت، ژنێک لەناو خەڵکەکەوە دەنگی بەرز کردەوە و پێی گوت: «خۆزگە دەخوازرێت بەو سکەی هەڵیگرتووی و بەو مەمکەی شیری پێداوی.»
28ئەویش فەرمووی: «بەڵکو خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی کە گوێ لە پەیامی خودا دەگرن و کاری پێدەکەن.»
نیشانەی یونس
29کاتێک خەڵکەکە زیاتر کۆدەبوونەوە، عیسا دەستی کرد بە قسەکردن و فەرمووی: «ئەم نەوەیە نەوەیەکی بەدکارە، داوای نیشانە دەکات، بەڵام نیشانەی نادرێتێ، جگە لە نیشانەی یونس. 30هەروەک چۆن یونس بۆ خەڵکی نەینەوا بوو بە نیشانە، کوڕی مرۆڤیش بۆ ئەم نەوەیە ئاوا دەبێت. 31شاژنی باشوور11:31 شاژنی باشوور: مەبەست شاژنە بەلقیسە کە لە سەردەمی حەزرەتی سلێمان فەرمانڕەوای یەمەن بوو. لە ڕۆژی لێپرسینەوەدا لەگەڵ ئەم نەوەیە لە مردن هەڵدەستێتەوە و تاوانباری دەکات، چونکە لەوپەڕی زەوییەوە هات بۆ گوێگرتن لە دانایی سلێمان. ئەوەتا لە سلێمان مەزنتر لێرەیە. 32خەڵکی نەینەوا لە ڕۆژی لێپرسینەوەدا لەگەڵ ئەم نەوەیە لە مردن هەڵدەستنەوە و تاوانباری دەکەن، چونکە تۆبەیان کرد کاتێک یونس پەیامی خودای ڕاگەیاند. ئەوەتا لە یونس مەزنتر لێرەیە.
چاو چرای لەشە
33«کەس چرا هەڵناکات و لە جێیەکی شاراوە یان لەژێر تەشت دایبنێت، بەڵکو لەسەر چرادان، تاکو ئەوانەی دێنە ژوورەوە ڕووناکییەکە ببینن. 34چاوت چرای جەستەتە. کاتێک چاوت ساغ بێت ئەوا جەستەت هەمووی ڕووناکییە، بەڵام کە نەساغ بێت ئەوا جەستەت هەمووی تاریکییە. 35کەواتە ئاگاداربە ئەو ڕووناکییەی لە تۆدایە نەبێت بە تاریکی. 36لەبەر ئەوە ئەگەر هەموو لەشت پڕبێت لە ڕووناکی و هیچ بەشێکی تاریکی تێدا نەبێت، ئەوا هەمووی پڕدەبێت لە ڕووناکی، وەک چرایەک کە بە تیشکی ڕووناکیت بۆ بدات.»
سەرزەنشتکردنی فەریسییەکان
37کاتێک عیسا قسەی دەکرد، فەریسییەک بۆ نانخواردن داوەتی کرد. ئەویش چووە ژوورەوە و دانیشت. 38فەریسییەکە کە بینی عیسا پێش نانخواردن دەستی نەشوشت، سەری سوڕما.
39ئینجا مەسیحی خاوەن شکۆ پێی فەرموو: «ئێوەی فەریسی دەرەوەی جام و قاپ پاک دەکەنەوە، بەڵام ناختان پڕە لە چاوچنۆکی و بەدکاری. 40گێلینە، ئایا ئەوەی دەرەوەی دروستکردووە ناوەوەشی دروستنەکردووە؟ 41بەڵام ئێوە ئەوەی هەتانە بیدەنە هەژاران، ئیتر هەموو شتێک بۆتان پاک دەبێت.
42«بەڵام قوڕبەسەرتان فەریسییەکان، ئێوە دەیەکی پونگ و ڕازیانە و هەموو سەوزەوات دەدەن، بەڵام دادپەروەری و خۆشەویستی خودا پشتگوێ دەخەن. پێویستە ئەمانە پەیڕەو بکەن و ئەوانەی دیکەش پشتگوێ نەخەن.
43«قوڕبەسەرتان فەریسییەکان، چونکە حەزتان لە ڕیزی پێشەوەی کەنیشت و سڵاو لێکردنتانە لە بازاڕدا.
44«قوڕبەسەرتان، ئێوە لەو گۆڕە نادیارانە دەچن کە خەڵکی بێ ئەوەی بزانن بەسەریاندا دەڕۆن.»
45تەوراتناسێک وەڵامی دایەوە: «مامۆستا، بە گوتنی ئەمانە، ئێمەش سووک دەکەیت.»
46عیسا فەرمووی: «قوڕبەسەر ئێوەی تەوراتناسیش، بارێک دەخەنە سەر شانی خەڵکی کە هەڵگرتنی زەحمەتە، بەڵام خۆتان بە هیچ شێوەیەک لە هەڵگرتنی بارەکاندا یارمەتییان نادەن.
47«قوڕبەسەرتان، چونکە ئێوە گۆڕی پێغەمبەران هەڵدەبەستن، کە باوباپیرانتان کوشتوویانن. 48کەواتە ئێوە شایەتن و بە کردەوەی باوباپیرانتان ڕازین، ئەوان پێغەمبەرانیان کوشت و ئێوەش گۆڕەکانیان بۆ هەڵدەبەستن. 49لەبەر ئەوە دانایی خودا فەرمووی: ”من پێغەمبەر و نێردراویان بۆ دەنێرم، بەڵام لێیان دەکوژن و دەیانچەوسێننەوە،“ 50تاکو خوێنی هەموو پێغەمبەران کە لە دامەزراندنی جیهانەوە ڕژاوە لەم نەوەیە داوا بکرێت، 51لە خوێنی هابیلەوە هەتا خوێنی زەکەریا کە لەنێوان قوربانگا و پیرۆزگادا لەناوبردرا. بەڵێ پێتان دەڵێم، لەم نەوەیە داوا دەکرێت.
52«قوڕبەسەرتان تەوراتناسان، چونکە کلیلی زانیاریتان برد، خۆتان نەچوونە ژوورەوە و ڕێتان لەوانەش گرت کە دەچوونە ژوورە.»
53کاتێک عیسا ئەوێی بەجێهێشت، مامۆستایانی تەورات و فەریسییەکان دەستیان کرد بە تەنگ پێ هەڵچنینی و لە زۆر بابەت پرسیاری لێ بکەن، 54چاوەڕێیان دەکرد بە وشەیەکی دەمی خۆی تووشی بکەن.
教导门徒祷告
1有一天，耶稣在某地祷告完毕，有个门徒对祂说：“主啊，请教导我们祷告，像约翰教他的门徒一样。”
2耶稣对他们说：“你们应该这样祷告，
“‘天父，愿人都尊崇你的圣名，
愿你的国度降临，
愿你的旨意在地上成就，
就像在天上成就一样11:2 有古卷无“愿你的旨意在地上成就，就像在天上成就一样”。。
3愿你天天赐给我们日用的饮食。
4求你饶恕我们的罪，
因为我们也饶恕那些亏欠我们的人。
不要让我们遇见诱惑，
拯救我们脱离那恶者11:4 有古卷无“拯救我们脱离那恶者”。。’”
5耶稣又对他们说：“假设你在半夜跑去朋友家请求说，‘朋友，请借给我三个饼吧， 6因为有一位朋友远道而来，我家没有什么可以招待他。’ 7那个人在屋里应声说，‘请别打搅我，门已经锁上了，我和孩子们也已经上床了，我不能起来给你拿饼。’
8“我告诉你们，那人虽不念朋友之情，但是倘若你不肯罢休，继续请求，他最终会起来满足你的愿望。
9“我告诉你们，祈求，就会给你们；寻找，就会寻见；叩门，就会给你们开门。 10因为凡祈求的，就得到；寻找的，就寻见；叩门的，就给他开门。
11“你们中间做父亲的，如果孩子要饼，你会给他石头吗？11:11 有古卷无“如果孩子要饼，你会给他石头吗？”要鱼，你会给他蛇吗？ 12要鸡蛋，你会给他蝎子吗？ 13你们虽然邪恶，尚且知道把好东西给儿女，天父岂不更要赐圣灵给那些求祂的人吗？”
耶稣和别西卜
14有一次，耶稣赶出一个使人哑巴的鬼。鬼一出去，哑巴就能说话了，大家都很惊奇。 15有人却说：“祂是靠鬼王别西卜赶鬼。” 16还有些人想试探耶稣，要求祂行个神迹证明自己是上帝派来的。
17耶稣知道他们的心思，就说：“一个国内部自相纷争，必然灭亡；一个家内部自相纷争，必然崩溃。 18同样，若撒旦内部自相纷争，它的国怎能维持呢？你们说我是靠别西卜赶鬼， 19若我是靠别西卜赶鬼，你们的子弟又是靠谁赶鬼呢？因此，他们要审判你们。 20但若我是靠上帝的能力赶鬼，就是上帝的国已降临在你们中间了。
21“壮汉全副武装地看守自己的住宅，他的财物会很安全。 22但是，来了一个比他更强壮的人，把他制服后，夺去他所依靠的武装，并把他抢来的东西分给了人。 23谁不与我为友，就是与我为敌；谁不和我一起收聚，就是故意拆散。
24“有个污鬼离开了它以前所附的人，在干旱无水之地四处游荡，寻找安歇之处，却没有找到。于是它说，‘我要回到老地方。’ 25它回去后，看见里面打扫得又干净又整齐， 26就去带来了七个比自己更邪恶的鬼一起住在那里。那人的下场比从前更惨了。”
谁更有福
27耶稣说话的时候，人群中有个妇人高喊：“生你养你的人真有福啊！”
28耶稣回答说：“但那听了上帝的话又去遵行的人更有福。”
可悲的邪恶世代
29这时聚集的人越来越多，耶稣说：“这是一个邪恶的世代，人们只想看神迹，但除了约拿的神迹以外，再没有神迹给他们看。 30正如约拿成了尼尼微人的神迹，人子也要成为这世代的神迹。
31“在审判的日子，南方的女王和这世代的人都要起来11:31 “起来”或作“复活”，下同32节。，她要定这个世代的罪，因为她曾不远千里来听所罗门王的智言慧语。看啊！这里有一位比所罗门王更伟大。
32“在审判的日子，尼尼微人和这世代的人都要起来，尼尼微人要定这个世代的罪，因为他们听到约拿的宣告，就悔改了。看啊！这里有一位比约拿更伟大。
灯的比喻
33“没有人点了灯却将它放在地窖里或斗底下，人总是把灯放在灯台上，让进来的人可以看见光。 34你的眼睛就是身体的灯，你的眼睛明亮，全身就光明；你的眼睛昏花，全身就黑暗。 35因此要小心，不要让你心里的光变为黑暗。 36如果你全身光明、毫无黑暗，你整个人就熠熠生辉，好像有灯光照在你身上。”
谴责法利赛人
37耶稣说完这番话后，有一个法利赛人来请祂吃饭，祂便应邀入席。 38这位法利赛人看见耶稣饭前没有行犹太人洗手的礼仪，十分诧异。 39主对他说：“你们法利赛人洗净杯盘的外面，你们里面却充满了贪婪和邪恶。 40愚蠢的人啊，人里外不都是上帝所创造的吗？ 41只要你们发自内心地去施舍，一切对你们都是洁净的。
42“法利赛人啊，你们有祸了！你们将薄荷、茴香、各样蔬菜献上十分之一，却忽略了上帝的公义和仁爱。后者是你们本该做的，前者也不可忽略。
43“法利赛人啊，你们有祸了！你们喜欢在会堂里坐首位，又喜欢在街市上听到别人的问候。 44你们有祸了！因为你们就像没有墓碑的坟墓，人们从上面走过也不知道。”
谴责律法教师
45一位律法教师对耶稣说：“老师，你这话把我们也侮辱了！”
46耶稣回答说：“你们这些律法教师也有祸了！你们把沉重难负的担子放在别人肩上，自己却连一根指头也不肯动。
47“你们有祸了，你们为先知修造坟墓，而他们正是被你们祖先杀害的！ 48所以你们是见证人，你们赞同祖先的行为，因为他们杀了先知，你们为先知造坟墓。 49因此，充满智慧的上帝说，‘我要差遣先知和使徒到他们那里，有些要被杀害，有些要遭迫害’， 50-51使创世以来，自亚伯一直到在祭坛和圣所之间被杀的撒迦利亚等众先知的血债，都由这个世代承担。我实在告诉你们，这些罪责都要由这个世代承担。
52“律法教师啊，你们有祸了！你们拿走了知识的钥匙，自己不进去，还阻挡那些正要进去的人。”
53耶稣离开那里后，法利赛人和律法教师开始激烈地反对祂，用各种问题刁难祂， 54伺机找把柄陷害祂。
