1Nagaplano ang tawo, pero ang Ginoo ang nagabuot kon matuman ina nga plano ukon indi.16:1 ukon, Ang tawo nagaplano kon ano ang iya ihambal, pero ang Ginoo ang nagabuot kon ano gid ang iya ihambal.
2Mahimo nga nagahunahuna kita nga husto na gid ang tanan ta nga ginahimo, pero ang Ginoo ang makahukom kon ano gid ang aton motibo.
3Itugyan sa Ginoo ang tanan nga ginaplano mo nga himuon, kag mangin madinalag-on ka.
4Ginhimo sang Ginoo ang tanan nga may katuyuan,16:4 nga may katuyuan: ukon, sa iya katuyuan. bisan ang mga malaot nga gintalana niya nga malaglag.
5Ginakangil-aran sang Ginoo ang tanan nga bugalon, kag sigurado gid nga pagasilutan sila.
6Kon ginahigugma naton ang Ginoo nga may katutom, patawaron niya ang aton mga sala. Kon ginatahod naton siya, makalikaw kita sa kalautan.
7Kon nalipay ang Ginoo sa aton pagginawi, nagahimo siya sang paagi nga ang aton mga kaaway magpakig-abyan sa aton.
8Mas maayo pa ang gamay nga manggad nga ginpangabudlayan sing husto sang sa madamo nga manggad nga ginkuha sa malain nga paagi.
9Nagaplano ang tawo, pero ang Ginoo ang nagapatigayon sa sina nga plano.
10Kon maghukom ang hari nga ginatuytuyan sang Dios, husto permi ang iya paghukom.16:10 ukon, Nagahukom ang hari nga may awtoridad halin sa Dios, kag husto permi ang iya paghukom.
11Indi luyag sang Ginoo nga magpangdaya kita sa aton negosyo.
12Ginakangil-aran sang mga hari ang paghimo sang malain, kay ang ila pagdumala makapadayon lamang kon maghimo sila sing matarong.
13Nalipay ang mga hari sa mga tawo nga wala nagabutig; palangga nila ang mga tawo nga nagasugid sing matuod.
14Kon maakig ang hari mahimo nga may patyon siya, gani ang maalamon nga tawo nagatinguha gid nga indi maakig ang hari.
15Kon nalipay ang hari sa isa ka tawo, indi niya siya pagpatyon; pakitaan niya siya sing kaayo nga pareho sa ulan sa tion sang tigtulubo sang mga tanom.16:15 tion sang tigtulubo sang mga tanom: sa English, spring.
16Mas labing maayo ang pag-angkon sang kaalam kag pag-intiendi sang sa pag-angkon sang bulawan kag pilak.
17Ang tawo nga nagakabuhi sing husto nagalikaw sa malain, kag ang nagabantay sang iya kaugalingon layo sa katalagman.
18Ang pagpabugal kag pagkamatinaas-taason sang tawo makalaglag sa iya.
19Mas maayo pa nga magkabuhi nga mapainubuson kaupod sa mga imol sang sa magpartidahay sang mga inagaw kaupod sa mga bugalon.
20Ang tawo nga nagapamati kon tudluan magauswag. Bulahan ang tawo nga nagasalig sa Ginoo.
21Ang maalamon nga tawo ginakilala nga may husto nga pag-intiendi, kag kon manami siya maghambal makatuon ang iban sa iya.
22Kon may kaalam ka, makapaayo kag makapalawig ina sa imo kabuhi,16:22 makapaayo… kabuhi: sa literal, tuburan ini nga nagahatag sang kabuhi. pero kon buang-buang ka, silutan ka tungod sang imo pagkabuang-buang.
23Ang maalamon nga tawo nagabantay gid sang iya ginahambal, gani makatuon ang iban sa iya.
24Ang matam-is nga mga pulong pareho sa dugos; makapalipay kag makapabaskog ini sa kabuhi sang tawo.
25Mahimo nga nagahunahuna ka nga ara ka sa husto nga dalan, pero gali ang padulungan sini amo ang kamatayon.
26Ang kagutom nagatulod sa tawo nga mag-obra.
27Ang malaot nga tawo nagaplano sing malain, kag ang iya mga ginahambal makahalit nga daw sa kalayo nga makapaso.
28Ang manuglibak nga tawo nagapaumpisa sang inaway kag nagaguba sang pag-abyanay.
29Ginahaylo sang mapintas nga tawo ang iya isigkatawo nga maghimo sang malain.
30Mag-andam kamo sa mga tawo nga nagayuhom-yuhom kag nagapulupangilay kay basi may malain sila nga plano.
31Ang katigulangon isa ka kadungganan16:31 Ang katigulangon isa ka kadungganan: sa literal, ang mga uban korona sang pagpadungog. nga maangkon sang tawo nga may matarong nga kabuhi.
32Mas maayo pa ang tawo nga mapinasensyahon sang sa tawo nga gamhanan. Mas maayo pa ang tawo nga makakontrolar sang iya kaugalingon sang sa tawo nga makakontrolar sang isa ka siyudad.
33Nagagabot-gabot ang mga tawo agod mahibaluan nila kon ano ang ila himuon, pero ang Ginoo ang nagabuot sa resulta sini.
1El hombre propone
y Dios16:1 Dios. Lit. el Señor. dispone.
2A cada uno le parece correcto su proceder,16:2 A cada uno … proceder. Lit. Todos los caminos del hombre son limpios a sus ojos.
pero el Señor juzga los motivos.
3Pon en manos del Señor todas tus obras,
y tus proyectos se cumplirán.
4Toda obra del Señor tiene un propósito;
¡hasta el malvado fue hecho para el día del desastre!
5El Señor aborrece a los arrogantes.
Una cosa es segura: no quedarán impunes.
6Con amor y verdad se perdona el pecado,
y con temor del Señor se evita el mal.
7Cuando el Señor aprueba la conducta de un hombre,
hasta con sus enemigos lo reconcilia.
8Más vale tener poco con justicia
que ganar mucho con injusticia.
9El corazón del hombre traza su rumbo,
pero sus pasos los dirige el Señor.
10La sentencia16:10 La sentencia. Alt. El oráculo. está en labios del rey;
en el veredicto que emite no hay error.
11Las pesas y las balanzas justas son del Señor;
todas las medidas son hechura suya.
12El rey detesta las malas acciones,
porque el trono se afirma en la justicia.
13El rey se complace en los labios honestos;
aprecia a quien habla con verdad.
14La ira del rey es presagio de muerte,
pero el sabio sabe apaciguarla.
15El rostro radiante del rey es signo de vida;
su favor es como lluvia en primavera.
16Más vale adquirir sabiduría que oro;
más vale adquirir inteligencia que plata.
17El camino del hombre recto evita el mal;
el que quiere salvar su vida se fija por dónde va.
18Al orgullo le sigue la destrucción;
a la altanería, el fracaso.
19Vale más humillarse con los oprimidos
que compartir el botín con los orgullosos.
20El que atiende a la palabra prospera.
¡Dichoso el que confía en el Señor!
21Al sabio de corazón se le llama inteligente;
los labios convincentes promueven el saber.
22Fuente de vida es la prudencia para quien la posee;
el castigo de los necios es su propia necedad.
23El sabio de corazón controla su boca;
con sus labios promueve el saber.
24Panal de miel son las palabras amables:
endulzan la vida y dan salud al cuerpo.16:24 al cuerpo. Lit. a los huesos.
25Hay caminos que al hombre le parecen rectos,
pero que acaban por ser caminos de muerte.
26Al que trabaja, el hambre lo obliga a trabajar,
pues su propio apetito lo estimula.
27El perverso hace16:27 hace. Lit. cava. planes malvados;
en sus labios hay un fuego devorador.
28El perverso provoca contiendas,
y el chismoso divide a los buenos amigos.
29El violento engaña a su prójimo
y lo lleva por mal camino.
30El que guiña el ojo trama algo perverso;
el que aprieta los labios ya lo ha cometido.
31Las canas son una honrosa corona
que se obtiene en el camino de la justicia.
32Más vale ser paciente que valiente;
más vale el dominio propio que conquistar ciudades.
33Las suertes se echan sobre la mesa,16:33 sobre la mesa. Lit. en el regazo.
pero el veredicto proviene del Señor.
