Ginbendisyunan ni Jacob ang Iya mga Anak
1Dayon gintawag ni Jacob ang iya mga anak kag ginsilingan, “Magtipon kamo kay sugiran ko kamo kon ano ang matabo sa inyo sa palaabuton. 2Mga anak, magpalapit kamo kag magpamati sa akon nga inyo amay.
3“Ikaw Reuben, nga akon kamagulangan nga anak, ikaw ang nahauna nga bunga sang akon pagkalalaki. Mas dungganon ka kag mas gamhanan sang sa imo mga utod. 4Pero pareho ka sa nagabukal nga tubig, kay indi ka makapugong sang imo kailigbon. Kag tungod kay nagpakighilawas ka sa akon asawa nga suluguon, madula ang imo pagkadungganon.
5“Kamo Simeon kag Levi nga magkadampig, ginagamit ninyo ang inyo armas sa pagpamintas. 6Indi ako mag-intra ukon magtambong sa inyo pagtilipon kay sa inyo kaakig nagpamatay kamo sang tawo kag nagpagusto kamo pamiang sang mga turo nga baka. 7Pakamalauton kamo tungod sa inyo kaakig nga may kapintas. Laptahon ko ang inyo mga kaliwat sa Israel.
8“Ikaw Juda, pagadayawon ka kag pagatahuron sang imo mga utod. Pierdihon mo ang imo mga kaaway. 9Pareho ka sang bataon pa nga leon nga pagkatapos niya pangita sang tulukbon, nagabalik siya sa iya palanaguan kag didto nagaluko. Kag wala gid sing may nagapangahas nga mag-disturbo sa iya. 10Padayon ka nga magadumala, Juda. Magahalin sa imo mga kaliwat ang mga manugdumala. Gani magahatag ang mga nasyon sang buhis sa imo kag magatuman sila sa imo. 11Mangin bugana ang imo duta; gani bisan ihigot mo ang asno malapit sa pinakamaayo nga tanom sang ubas, indi niya ini pagkaunon. Kag bisan ipanglaba mo pa ang ilimnon indi ini maubos. 12Gani sa sobra nga inom sang ilimnon magapula ang imo mata kag sa sobra nga inom sang gatas magaputi ang imo ngipon.
13“Ikaw Zebulun, magaestar ka malapit sa dagat. Ang imo lugar mangin dulungkaan sang mga sakayan. Ang imo duta magalambot hasta sa Sidon.
14“Ikaw Isacar, pareho ka sa makusog nga asno pero nagaluko lang sa elistaran sang mga karnero.49:14 makusog… karnero: ukon, asno nga kargado nga nagaluko. 15Agwantahon mo nga magpaulipon bisan papas-anon ka sang mabug-at kag puwersahon nga magtrabaho, basta maayo kag bugana lang ang lugar nga imo estaran.
16“Ikaw Dan, pagadumalahan mo sing maayo ang imo katawhan bilang isa sa mga tribo sang Israel. 17Mangin pareho ka sa dalitan nga man-og sa higad sang dalan nga nagapanukob sang tiil sang nagaagi nga kabayo, gani nagakahulog ang nagasakay sini.”
18Dayon nagsiling si Jacob, “O Ginoo, nagahulat ako sa imo pagluwas.” 19Nagpadayon pa gid siya sa pagsiling,
“Ikaw Gad, pagasalakayon ka sang grupo sang mga tulisan, pero balusan mo sila samtang nagapalagyo sila.
20“Ikaw Asher, mangin bugana ka sa pagkaon. Magapatubas ka sang mga pagkaon nga para sa mga hari.
21“Ikaw Naftali, pareho ka sa ginbuy-an nga usa nga nagabata sang matahom nga mga tinday.
22“Ikaw Jose, pareho ka sa maila nga asno sa higad sang tuburan ukon sa higad sang banglid.49:22 Ikaw Jose… banglid: ukon, Ikaw Jose, pareho ka sa tanom nga malapit sa tuburan, nga nagagapa sa may pader. 23Dumtan ka sang mga manugpana. Sa ila kaugot pan-on ka nila, 24pero sige man ang pana mo sa ila. Kag ang imo butkon padayon nga mabaskog, tungod sa bulig sang akon Gamhanan nga Dios, ang manugbantay kag ang palalipdan nga bato sang Israel. 25Siya ang Makagagahom nga Dios sang imo mga katigulangan nga nagabulig kag nagapakamaayo sa imo. Bugayan niya ikaw sang ulan kag sang tubig sa tuburan. Bugayan niya ikaw sang madamo nga kabataan kag kasapatan. 26Karon, madamo gid ang akon mga pagpakamaayo; sobra pa sa kabuganaan sang madugay na nga mga bukid. Kabay pa nga mabaton mo ini nga mga pagpakamaayo, Jose—ikaw nga labaw sang sa imo mga utod.
27“Ikaw Benjamin, pareho ka sa mabangis nga ido49:27 mabangis nga ido: sa English, wolf. nga kon adlaw nagapangaon sang iya mabiktima, kag kon gab-i ginabahin-bahin niya ang nabilin.”
28Ini sila amo ang dose ka anak ni Jacob nga ginhalinan sang mga tribo sang Israel. Kag amo ato ang pamilin-bilin ni Jacob sa kada isa sa ila.
Ang Pagkapatay ni Jacob
29Dayon ginbilinan ni Jacob ang iya mga anak. Siling niya, “Madali na lang ako isimpon sa akon mga paryente nga nagkalamatay na. Kon matabo na ina, ilubong ninyo ako sa lulubngan sang akon mga katigulangan, didto sa kuweba nga ara sa uma ni Efron nga Hithanon. 30Ina nga uma didto sa Macpela, sa sidlangan sang Mamre, nga sakop sang Canaan. Ginbakal sang akon lolo nga si Abraham ato nga uma kay Efron para himuon nga lulubngan. 31Didto siya ginlubong pati ang akon lola nga si Sara kag ang akon amay kag iloy nga si Isaac kag si Rebeka, kag didto ko man ginlubong si Lea. 32Ini nga uma kag kuweba ginbakal sa mga Hithanon.”
33Pagkatapos hambal ni Jacob sa iya mga kabataan, naghigda siya kag nabugtuan sang ginhawa. Kag ginsimpon siya sa iya mga paryente nga nagkalamatay na.
Jacob Blesses His Sons
1Then Jacob called for his sons and said: “Gather around so I can tell you what will happen to you in days to come.
2“Assemble and listen, sons of Jacob;
listen to your father Israel.
3“Reuben, you are my firstborn,
my might, the first sign of my strength,
excelling in honor, excelling in power.
4Turbulent as the waters, you will no longer excel,
for you went up onto your father’s bed,
onto my couch and defiled it.
5“Simeon and Levi are brothers—
their swords49:5 The meaning of the Hebrew for this word is uncertain. are weapons of violence.
6Let me not enter their council,
let me not join their assembly,
for they have killed men in their anger
and hamstrung oxen as they pleased.
7Cursed be their anger, so fierce,
and their fury, so cruel!
I will scatter them in Jacob
and disperse them in Israel.
8“Judah,49:8 Judah sounds like and may be derived from the Hebrew for praise. your brothers will praise you;
your hand will be on the neck of your enemies;
your father’s sons will bow down to you.
9You are a lion’s cub, Judah;
you return from the prey, my son.
Like a lion he crouches and lies down,
like a lioness—who dares to rouse him?
10The scepter will not depart from Judah,
nor the ruler’s staff from between his feet,49:10 Or from his descendants
until he to whom it belongs49:10 Or to whom tribute belongs; the meaning of the Hebrew for this phrase is uncertain. shall come
and the obedience of the nations shall be his.
11He will tether his donkey to a vine,
his colt to the choicest branch;
he will wash his garments in wine,
his robes in the blood of grapes.
12His eyes will be darker than wine,
his teeth whiter than milk.49:12 Or will be dull from wine, / his teeth white from milk
13“Zebulun will live by the seashore
and become a haven for ships;
his border will extend toward Sidon.
14“Issachar is a rawboned49:14 Or strong donkey
lying down among the sheep pens.49:14 Or the campfires; or the saddlebags
15When he sees how good is his resting place
and how pleasant is his land,
he will bend his shoulder to the burden
and submit to forced labor.
16“Dan49:16 Dan here means he provides justice. will provide justice for his people
as one of the tribes of Israel.
17Dan will be a snake by the roadside,
a viper along the path,
that bites the horse’s heels
so that its rider tumbles backward.
18“I look for your deliverance, Lord.
19“Gad49:19 Gad sounds like the Hebrew for attack and also for band of raiders. will be attacked by a band of raiders,
but he will attack them at their heels.
20“Asher’s food will be rich;
he will provide delicacies fit for a king.
21“Naphtali is a doe set free
that bears beautiful fawns.49:21 Or free; / he utters beautiful words
22“Joseph is a fruitful vine,
a fruitful vine near a spring,
whose branches climb over a wall.49:22 Or Joseph is a wild colt, / a wild colt near a spring, / a wild donkey on a terraced hill
23With bitterness archers attacked him;
they shot at him with hostility.
24But his bow remained steady,
his strong arms stayed49:23,24 Or archers will attack… will shoot… will remain… will stay limber,
because of the hand of the Mighty One of Jacob,
because of the Shepherd, the Rock of Israel,
25because of your father’s God, who helps you,
because of the Almighty,49:25 Hebrew Shaddai who blesses you
with blessings of the skies above,
blessings of the deep springs below,
blessings of the breast and womb.
26Your father’s blessings are greater
than the blessings of the ancient mountains,
than49:26 Or of my progenitors, / as great as the bounty of the age-old hills.
Let all these rest on the head of Joseph,
on the brow of the prince among49:26 Or of the one separated from his brothers.
27“Benjamin is a ravenous wolf;
in the morning he devours the prey,
in the evening he divides the plunder.”
28All these are the twelve tribes of Israel, and this is what their father said to them when he blessed them, giving each the blessing appropriate to him.
The Death of Jacob
29Then he gave them these instructions: “I am about to be gathered to my people. Bury me with my fathers in the cave in the field of Ephron the Hittite, 30the cave in the field of Machpelah, near Mamre in Canaan, which Abraham bought along with the field as a burial place from Ephron the Hittite. 31There Abraham and his wife Sarah were buried, there Isaac and his wife Rebekah were buried, and there I buried Leah. 32The field and the cave in it were bought from the Hittites.49:32 Or the descendants of Heth”
33When Jacob had finished giving instructions to his sons, he drew his feet up into the bed, breathed his last and was gathered to his people.
