Ginsaysay ni Jose ang Kahulugan sang Damgo sang Hari
1Pagkaligad sang duha ka tuig, nagdamgo ang hari sang Egipto41:1 hari sang Egipto: sa Hebreo, Faraon. Amo man sa masunod nga mga bersikulo. nga nagatindog siya sa higad sang Suba sang Nilo. 2Gulpi lang nga may nagtakas nga pito ka baka nga matahom kag matambok, kag naghalab dayon sila sang hilamon. 3Dugay-dugay may nagtakas man nga pito ka baka nga malaw-ay kag maniwang, 4kag ginpalapitan nila dayon ang pito ka matahom kag matambok nga mga baka kag ginkaon. Nakamata dayon ang hari.
5Natulugan liwat ang hari kag nagdamgo naman siya. Sa iya damgo nakakita siya sang pito ka uhay nga matinggas nga nag-ulhot sa isa lang ka puno. 6Kag sa sadto man nga puno, nag-ulhot man ang pito ka uhay nga huyos nga ginpakigas sang mainit nga hangin nga halin sa sidlangan.41:6 hangin nga halin sa sidlangan: Ining mainit nga hangin nagahalin sa sidlangan kon didto sa Israel, pero nagahalin ini sa bagatnan kon didto sa Egipto. 7Ginlamon dayon sang huyos nga mga uhay ang pito ka matinggas nga mga uhay. Nakamata dayon ang hari. Abi niya matuod ato pero damgo man lang gali.
8Pagkaaga, naglibog ang hunahuna sang hari parte sa iya mga damgo, gani ginpatawag niya ang tanan nga madyikero kag maalamon nga mga tawo sang Egipto. Ginsugid niya sa ila ang iya mga damgo, pero wala gid sa ila sing may makasaysay sang kahulugan sadto. 9Nagpalapit dayon sa hari ang pangulo sang iya mga manugserbi sang ilimnon kag nagsiling, “Nadumduman ko subong ang akon mga sala. 10Indi bala nga naakig ka sadto sa akon kag sa pangulo sang mga manugluto sang tinapay, kag ginpapriso mo gani kami sa ginaestaran sang kapitan sang mga guwardya sa palasyo? 11Abi mo sang isa sadto ka gab-i, nagdamgo kami nga duha, kag lain-lain ang kahulugan sang amon damgo. 12May upod kami didto nga bataon pa nga Hebreo, nga suluguon sang kapitan sang mga guwardya sa palasyo. Ginsugid namon sa iya ang amon damgo kag ginsaysay niya sa amon ang kahulugan. 13Natabo matuod ang iya ginsiling sa amon: Ginpabalik mo ako sa akon obra kag ginpatuhog mo sa kahoy ang pangulo sang mga manugluto sang tinapay.”
14Gani ginpatawag sang hari si Jose, kag ginpaguwa siya gilayon sa prisohan. Pagkatapos niya pagunting kag pamarbas, nag-ilis siya kag nagkadto sa hari. 15Nagsiling ang hari sa iya, “Nagdamgo ako pero wala gid sing may makasaysay sang iya kahulugan. May nagsugid sa akon nga kahibalo ka magsaysay sang kahulugan sang mga damgo.” 16Nagsabat si Jose, “Indi ako, Mahal nga Hari, kundi ang Dios amo ang magahatag sang kahulugan sang imo mga damgo para sa imo ikaayo.”
17Ginsugid dayon sang hari ang iya mga damgo kay Jose. Siling niya, “Nagdamgo ako nga nagatindog ako sa may pangpang sang Suba sang Nilo. 18Gulpi lang nga may nagtakas nga pito ka baka nga matahom kag matambok, kag naghalab dayon sila sang hilamon. 19Dugay-dugay may nagtakas man nga pito ka baka nga malaw-ay kag maniwang. Wala gid ako sing may nakita nga baka sa bug-os nga Egipto nga pareho sadto kalaw-ay. 20Dayon ginkaon sang malaw-ay kag maniwang nga mga baka ang pito ka matambok nga mga baka nga una nga nagtakas. 21Pero pagkakaon nila, daw indi man lang mahibaluan nga nakakaon sila kay amo man gihapon sila kaniwang. Nakamata dayon ako. 22Pero natulugan ako liwat kag nagdamgo naman nga nakakita ako sang pito ka uhay nga matinggas nga nag-ulhot sa isa lang ka puno. 23Kag sa sadto man nga puno, nag-ulhot man ang pito ka huyos nga mga uhay nga ginpakigas sang mainit nga hangin nga halin sa sidlangan. 24Ginkaon dayon sang huyos nga mga uhay ang pito ka matinggas nga mga uhay. Ginsugid ko na ini sa mga madyikero, pero wala gid sing bisan isa sa ila nga makasaysay sang iya kahulugan.”
25Nagsiling si Jose sa hari, “Mahal nga Hari, ang imo duha ka damgo isa lang ang kahulugan. Paagi sa sini nga mga damgo, ginpahayag sa imo sang Dios kon ano ang iya pagahimuon. 26Ang pito ka matambok nga mga baka kag ang pito ka matinggas nga mga uhay pareho nga pito ka tuig ang kahulugan. 27Ang pito ka maniwang kag malaw-ay nga mga baka kag ang pito ka huyos nga mga uhay nga ginpakigas sang mainit nga hangin nga halin sa sidlangan nagakahulugan sang pito ka tuig nga gutom. 28Suno sa ginsiling ko na sa imo, Mahal nga Hari, ginpahayag sa imo sang Dios kon ano ang iya pagahimuon. 29Sa sulod sang pito ka tuig nga magaabot, puwerte gid kabugana ang bug-os nga Egipto. 30Pero sundan dayon ini sang pito ka tuig nga gutom, kag malimtan na sang mga tawo ang naagihan nila nga kabuganaan tungod kay ang gutom magahalit sa duta sang Egipto. 31Puwerte gid nga gutom ang magaabot nga daw wala lang mahibaluan nga nakaagi sang kabuganaan ang duta sang Egipto. 32Duha gid ka beses nga nagdamgo ka, Mahal nga Hari, agod mahibaluan mo nga ginbuot na ini sang Dios nga matabo kag madali na lang matuman.
33“Gani karon, Mahal nga Hari, dapat magpili ka sang isa ka tawo nga maalam agod magdumala sa duta sang Egipto. 34Magbutang ka man sang mga opisyal sa bug-os nga duta sang Egipto sa pagpreparar41:34 sa pagpreparar: ukon, sa pagsukot sang ikalima nga parte sang tanan nga patubas. sa sini nga lugar sa sulod sang pito ka tuig nga kabuganaan. 35Sa sina nga mga tinuig, ipatipon mo sa ila ang tanan nga makolekta ninyo halin sa mga patubas.41:35 Tan-awa ang 47:24. Kag sa idalom sang imo pagdumala, ipatago mo sa ila ang mga patubas sa mga bodega sang mga banwa. 36Ina nga mga pagkaon itigana sa mga tawo kon mag-abot na ang pito ka tuig nga gutom sa Egipto, agod indi sila magutuman.”
Ginhimo si Jose nga Manugdumala sang Egipto
37Nagustuhan sang hari kag sang iya mga opisyal ang plano ni Jose. 38Nagsiling siya sa iya mga opisyal, “Wala na kita sing may makita pa nga tawo pareho kay Jose nga ginagiyahan sang espiritu sang Dios.” 39Gani nagsiling ang hari kay Jose, “Tungod kay ginsugid sa imo sang Dios ato nga mga butang, wala na siguro sing iban pa nga tawo nga may kaalam kag paghangop nga pareho sa imo. 40-41Ginahimo ko ikaw subong nga manugdumala sang akon palasyo kag gobernador sang bug-os nga Egipto, kag magatuman sa imo ang tanan ko nga katawhan. Pero mas labaw ang akon awtoridad sang sa imo.” 42Ginhukas dayon sang hari ang iya singsing nga pangmarka kag ginsuksok sa tudlo ni Jose. Ginpasuksukan niya si Jose sang espesyal nga bayo nga linen kag ginpakulintasan sang bulawan nga kulintas. 43Ginpagamit man niya kay Jose ang iya ikaduha nga karwahe,41:43 ang iya ikaduha nga karwahe: ukon, ang karwahe sang opisyal nga ikaduha sa iya. kag may mga manugpahibalo nga magauna sa iya agod magsinggit, “Magsaludo kamo sa gobernador!” Gani halin sadto ginpadumala si Jose sa bug-os nga duta sang Egipto.
44Nagsiling pa gid ang hari kay Jose, “Ako ang hari diri sa Egipto, pero kon indi mo pag-itugot wala sing bisan sin-o nga makahimo sang bisan ano diri sa Egipto.” 45Gin-ngalanan niya dayon si Jose nga Zafenat Panea. Ginpaasawa man niya kay Jose si Asenat nga anak ni Potifera nga pari sa banwa sang On. Bilang gobernador, si Jose na ang nagdumala sa Egipto. 46Nagaedad sadto si Jose sing 30 ka tuig sang nag-umpisa siya sa pag-alagad sa hari sang Egipto. Isa sadto ka tion, ginbayaan anay ni Jose ang palasyo kag naglibot sa bug-os nga Egipto.
47Sa sulod sang pito ka tuig nga kabuganaan, bugana gid ang mga patubas. 48Kag sa sina nga mga tinuig, ginpatipon ni Jose ang tanan nga nakolekta halin sa mga patubas.41:48 Tan-awa ang 47:24. Ginpatago niya sa kada banwa ang mga patubas nga halin sa kaumahan sa palibot sini. 49Puwerte gid kadamo sang uyas nga natipon ni Jose; daw pareho ini kadamo sa balas sa baybayon. Gin-untatan na lang niya ang pagtakos sini tungod indi na ini matakos.
50Sa wala pa mag-abot ang gutom, natawo ang duha ka anak ni Jose kay Asenat nga anak ni Potifera nga pari sang On. 51Gin-ngalanan ni Jose ang kamagulangan nga Manase41:51 Manase: posible ang buot silingon sa Hebreo, ginkalimtan. kay suno sa iya, “Tungod sa bulig sang Dios, nalipatan ko ang akon mga pag-antos kag ang akon kahidlaw sa panimalay sang akon amay.” 52Gin-ngalanan niya ang ikaduha niya nga anak nga Efraim,41:52 Efraim: posible ang buot silingon sa Hebreo, nagbunga ukon nag-uswag. kay suno sa iya, “Tungod sa bulig sang Dios, nagmauswagon ako sa lugar nga sa diin nakaagom ako sang mga kasakit.”
53Natapos na ang pito ka tuig nga kabuganaan sa Egipto, 54kag nag-umpisa na ang pito ka tuig nga gutom pareho sang ginsiling ni Jose. May gutom man sa iban nga mga lugar pero may pagkaon iya sa bug-os nga Egipto. 55Sang ulihi nabatyagan man sang mga taga-Egipto ang gutom, gani nagpangayo sila sang pagkaon sa hari. Nagsiling ang hari sa ila, “Magkadto kamo kay Jose kay siya ang magasiling sa inyo kon ano ang inyo himuon.”
56Naglambot ang gutom sa bisan diin nga lugar. Kag tungod nga puwerte gid ang gutom sa bug-os nga duta sang Egipto, ginpabuksan ni Jose ang tanan nga bodega kag ginbaligyaan sang pagkaon ang mga taga-Egipto. 57Nagkadto man ang halos tanan nga nasyon sa Egipto sa pagbakal sang pagkaon kay Jose tungod kay puwerte na gid ang gutom sa bisan diin nga lugar.
바로의 꿈
1그로부터 만 2년이 지난 후에 바로가 꿈을 꾸었다. 그가 나일 강가에 서서 보니
2건강하고 살진 암소 일곱 마리가 강에서 올라와 풀을 뜯어먹고 있었다.
3그 뒤에 흉측하고 뼈만 앙상하게 남은 다른 일곱 마리의 암소가 강에서 올라와 먼저 나온 소들과 함께 강변에 섰는데
4그 흉측하고 깡마른 소들이 건강하고 살진 소들을 먹어 버렸다. 그러고서 바로는 꿈에서 깨어났다.
5그는 다시 잠이 들어 두 번째 꿈을 꾸었는데 줄기 하나에 무성하고 알찬 일곱 이삭이 나오고
6그 후에 사막의 41:6 또는 ‘동풍’바람에 말라붙어 쭉정이가 된 다른 일곱 이삭이 그 줄기에서 나와
7먼저 나온 무성하고 알찬 일곱 이삭을 삼켜 버렸다. 그러고서 바로가 깨어 보니 그것이 꿈이었다.
8아침에 그는 번민하다가 이집트의 모든 마법사들과 지혜로운 자들을 불러 그들에게 자기 꿈을 말했으나 그 꿈을 해석하는 사람이 아무도 없었다.
9그러자 술 따르는 신하가 바로에게 말하였다. “내가 오늘 비로소 내 잘못을 기억합니다.
10폐하께서 빵 굽는 신하와 나에게 노하셔서 우리를 경호대장의 집에 가두셨을 때
11우리가 같은 날 밤에 서로 다른 꿈을 꾸게 되었는데
12그 곳에 경호대장의 종으로 있던 히브리 청년이 우리와 함께 있었습니다. 그래서 우리가 그에게 우리 꿈 이야기를 했더니 그가 우리 꿈을 각각 해석해 주었습니다.
13결국 그의 해몽대로 나는 복직이 되고 빵 굽던 신하는 나무에 달려 처형되었습니다.”
14바로가 요셉을 데려오라고 사람을 보내자 그들이 급히 그를 감옥에서 데려왔다. 요셉은 곧 수염을 깎고 옷을 갈아 입은 다음 바로 앞에 나왔다.
15이때 바로가 요셉에게 “내가 꿈을 꾸었는데 그것을 해석해 줄 사람이 아무도 없다. 그러나 나는 네가 꿈을 잘 해석한다는 말을 들었다” 하고 말하였다.
16그래서 요셉은 “나는 할 수 없지만 하나님이 왕에게 그 꿈의 뜻을 말씀해 주실 것입니다” 하고 대답하였다.
17그러자 바로가 요셉에게 말하였다. “내가 꿈에 나일 강가에 서서
18보니 건강하고 살진 암소 일곱 마리가 강에서 올라와 풀을 뜯어먹고 있었다.
19그 뒤에 흉측하고 뼈만 앙상하게 남은 다른 일곱 마리의 암소가 강에서 올라왔는데 그것들은 내가 이집트의 그 어느 곳에서도 보지 못한 아주 흉측한 소들이었다.
20그 흉측하고 깡마른 소들이 먼저 올라온 살진 소들을 먹었으나
21먹은 것 같지 않아 여전히 흉측하게 보였다. 그러고서 내가 꿈에서 깨어났다.
22잠시 후 나는 다시 잠이 들었는데 꿈에 보니 줄기 하나에 무성하고 알찬 일곱 이삭이 나오고
23그 후에 사막의 바람에 말라붙어 쭉정이가 된 다른 일곱 이삭이 그 줄기에서 나와
24먼저 나온 무성하고 알찬 일곱 이삭을 삼켜 버렸다. 내가 그 꿈을 마법사들에게 말했으나 그것을 설명하는 자가 아무도 없었다.”
25그러자 요셉이 바로에게 말하였다. “그 두 가지 꿈은 한 가지 일을 뜻합니다. 하나님이 앞으로 일어날 일을 왕에게 보이신 것입니다.
26일곱 마리의 살진 소는 7년을 가리키며 일곱 개의 알찬 이삭도 7년을 말합니다. 그래서 그 꿈은 동일한 것입니다.
27그 후에 올라온 여위고 흉측한 소도 7년을 가리키며 사막의 바람에 말라붙어 쭉정이가 된 그 일곱 이삭은 7년 동안의 기근을 뜻합니다.
28내가 왕에게 말씀드린 대로 바로 이것이 하나님께서 왕에게 보여 주신 앞으로 일어날 일입니다.
29앞으로 7년 동안 이집트 전역에 큰 풍년이 있을 것입니다.
30그러나 그 후 7년 동안은 흉년이 들 것이며 흉년으로 풍요롭던 시절은 다 잊혀지고 이 땅은 황폐해질 것입니다.
31그 기근이 너무 심하므로 이 땅에서 이전의 풍년을 기억하지 못할 것입니다.
32왕이 꿈을 두 번 연달아 꾸신 것은 하나님이 이 일을 정하셨으며 그 일을 속히 행하실 것을 뜻합니다.
33“이제 왕은 총명하고 지혜로운 사람을 택하여 나라 일을 맡겨야 합니다.
34-35행정 구역을 다섯으로 나누고 각 구역 마다 관리를 두어 풍년이 든 7년 동안에 41:34-35 또는 ‘수확의 1/5’잉여 농산물을 모조리 거두어 왕의 권한으로 각 성의 창고에 비축해 두십시오.
36이와 같이 식량을 비축해 두시면 앞으로 이집트 땅에 7년 동안 흉년이 들어도 41:36 또는 ‘땅이 이 흉년을 인하여 멸망치 아니하리라’백성들이 굶어 죽지는 않을 것입니다.”
이집트의 국무총리가 된 요셉
37바로와 그의 모든 신하들은 요셉의 제안을 좋게 여겼다.
38그래서 바로는 신하들에게 “하나님의 영이 충만한 이런 사람을 우리가 어디서 만날 수 있겠는가?” 하고
39요셉에게 이렇게 말하였다. “하나님이 이 모든 일을 너에게 알게 하셨으니 너처럼 총명하고 지혜로운 사람이 없구나.
40너는 내 나라를 다스려라. 내 백성이 다 네 명령에 복종할 것이다. 내가 너보다 높은 것은 이 왕좌뿐이다.”
41그러고서 바로는 요셉에게 “내가 너를 이집트 전국을 다스릴 총리로 임명한다” 하며
42자기 인장 반지를 빼어 요셉의 손가락에 끼워 주고 그에게 고운 모시 옷을 입히며 금사슬을 그의 목에 걸어 주었다.
43그리고 왕은 그를 궁중 2호 수레에 태웠으며 그가 가는 곳마다 의전관이 “엎드려라!” 하고 외쳤다. 이렇게 해서 요셉은 이집트의 국무총리가 되었다.
44그러고서 바로는 요셉에게 “나는 왕이다. 그러나 네 허락이 없이는 이집트 땅에서 손발을 놀릴 자가 없을 것이다” 하고
45그에게 ‘사브낫 – 바네아’ 라는 이집트 이름을 붙여 주고 또 41:45 히 ‘온’헬리오폴리스의 제사장인 보디베라의 딸 아스낫을 그에게 아내로 주었다.
46요셉이 이집트 왕 바로를 섬기기 시작했을 때는 그의 나이 30세였으며 그때부터 그는 이집트 전역을 순회하였다.
477년 동안의 풍년으로 그 땅에는 농산물이 엄청나게 많았다.
48그래서 요셉은 7년 동안 그 모든 곡식을 거두어 각 성에 비축했는데 각 성의 주변 밭에서 난 곡식은 그 성에 저장하도록 하였다.
49이와 같이 요셉이 거두어 저장한 곡식이 바다의 모래처럼 많아 비축량을 계산할 수가 없었다.
50흉년이 들기 전에 헬리오폴리스의 제사장인 보디베라의 딸 아스낫이 요셉에게 두 아들을 낳아 주었다.
51요셉은 장남의 이름을 41:51 ‘잊어버린다’ 는뜻.므낫세라고 짓고 “하나님께서 나의 모든 고난과 내 아버지의 집안 식구들을 잊어버리게 하셨다” 하였으며
52또 둘째 아들의 이름은 41:52 ‘자식을주셨다’ 는뜻.에브라임이라고 짓고 “내가 고생하는 땅에서 하나님이 나에게 자식을 주셨다” 하였다.
53이집트 땅에 7년 동안의 풍년이 끝나고
54요셉의 말대로 7년 흉년이 시작되었다. 이때 다른 나라에는 기근이 들어 굶주렸으나 이집트 전역에는 식량이 있었다.
55그러나 이집트에도 서서히 기근이 찾아들자 백성들은 바로에게 식량을 달라고 부르짖었다. 그래서 바로는 모든 이집트 사람들에게 요셉에게 가서 그가 시키는 대로 하라고 하였다.
56이집트 전국에 기근이 더욱 심각해지자 요셉은 모든 창고를 열고 이집트 사람들에게 곡식을 팔았다.
57그리고 기근이 온 세상을 휩쓸고 있었으므로 다른 나라 사람들도 요셉에게 곡식을 사려고 이집트로 몰려들었다.
