Deuteronomio 32 – HLGN & HOF

Ang Pulong Sang Dios

Deuteronomio 32:1-52

1O langit, pamati kay mahambal ako!

O duta, pamatii ang akon mga pulong.

2Ang akon mga pagpanudlo magatupa pareho sa ulan ukon tun-og.

Ang akon mga pulong pareho sa dabodabo sa mga hilamon ukon talithi sa mga tanom.

3Ibantala ko ang ngalan sang Ginoo.

Dayawon ko ang pagkagamhanan sang aton Dios!

4Siya ang akon palalipdan nga bato;

husto gid ang iya mga binuhatan, kag matarong ang tanan niya nga mga pamaagi.

Matutom siya nga Dios kag wala nagakasala; matarong siya kag husto ang iya mga ginahimo.

5Pero kamo nagpakasala sa iya kag wala na niya kamo pagkabiga nga iya mga anak tungod sa inyo kalautan.

Mga makasasala kag balingag nga henerasyon!

6Amo bala ini ang inyo ibalos sa Ginoo?

Mga buang-buang gid kamo kag kulang sang pag-intiendi.

Indi bala nga siya ang inyo Amay nga nagtuga sa inyo?

7Dumduma ninyo ang nagligad nga mga tinuig; hunahunaa ninyo ang mga nagligad nga henerasyon.

Pamangkuta ninyo ang inyo mga katigulangan kon ano ang mga natabo kay sugiran nila kamo.

Pamangkuta ninyo ang inyo mga manugdumala kay ipaathag nila ini sa inyo.

8Sang ginhatagan sang Labing Mataas nga Dios ang mga nasyon sang ila duta kag sang ginbahin-bahin niya ang mga katawhan,

ginbutangan niya sila sang mga dulunan suno sa kadamuon sang mga anghel sang Dios.32:8 mga anghel sang Dios: Amo ini sa Septuagint. Sa Dead Sea Scrolls, mga anak sang Dios. Sa Masoretic Text, mga kaliwat ni Israel.

9Pero ang bahin sang Ginoo amo ang iya katawhan; sila nga mga kaliwat ni Jacob amo ang iya palanublion.

10Nakita niya sila sa desierto, sa lugar nga halos wala sing may nagatubo nga tanom.

Gin-atipan niya sila kag ginhalungan pareho sa paghalong sang tawo sa iya mata.

11Ginbantayan niya sila pareho sa agila nga nagabantay sang iya mga buto samtang iya ini ginatudluan sa paglupad.

Ginahumlad niya ang iya mga pakpak sa pagsalo kag pagdala sa ila.

12Ang Ginoo lang gid ang nagtuytoy sa iya katawhan, nga wala ang bulig sang iban nga dios.

13Ginpagahom niya sila sa mga kabukiran, kag ginpakaon sang mga patubas sang duta.

Ginsagod niya sila sang dugos halin sa banglid kag sang lana halin sa mga olibo nga nagatubo sa batuhon nga duta.

14Ginhatagan niya sila sang mga keso kag gatas halin sa mga baka kag karnero,

kag ginhatagan sang matambok nga mga karnero kag mga kanding halin sa Bashan.

Ginhatagan man niya sila sang pinakamaayo nga mga trigo kag ginpainom sang pinakamaayo nga bino halin sa ubas.

15Nagmauswagon ang mga Israelinhon32:15 mga Israelinhon: sa Hebreo, Jeshurun, nga ang buot silingon, matarong. pero nagrebelde sila.

Nagtambok sila kag nagbakod, pero gintalikdan nila ang Dios nga nagtuga sa ila,

kag ginsikway nila ang ila palalipdan nga bato nga amo ang ila Manluluwas.

16Ginpaimon nila kag ginpaakig ang Ginoo sa ila makangilil-ad nga mga dios.

17Naghalad sila sa mga demonyo nga indi matuod nga dios—mga dios nga indi nila kilala kag bag-o lang nagtuhaw, kag wala pagtahura sang ila mga katigulangan.

18Ginkalimtan nila ang Dios nga ila palalipdan nga bato nga nagtuga sa ila.

19Nakita ini sang Ginoo, kag tungod sa iya kaakig ginsikway niya sila nga iya mga anak.

20Nagsiling siya, “Talikdan ko sila, kag tan-awon ko abi kon ano ang ila madangatan,

kay malaot sila nga henerasyon, mga anak nga indi matutom.

21Ginpaimon nila ako sa indi matuod nga dios,

kag ginpaakig nila ako sa ila wala sing pulos nga mga dios-dios.

Gani paimunon ko man sila sa iban nga katawhan.

Paakigon ko sila paagi sa pagpakamaayo sa buang-buang nga nasyon.

22Kay ang akon kaakig nagadabadaba nga daw kalayo.

Magasunog ini sa duta kag sa tanan nga patubas sini,

pati sa kadadalman sang duta,32:22 kadadalman sang duta: ukon, lugar sang mga patay. kag sa mga pundasyon sang mga bukid.

23Padal-an ko sila sang mga kalamidad, kag iguon ko sila sang akon mga pana.

24Pagutuman ko sila; magakalamatay sila sa gutom kag sa balatian.

Padal-an ko sila sang mapintas nga mga sapat sa paghalit sa ila kag mga man-og nga dalitan sa pagkagat sa ila.

25Sa guwa sang ila balay madamo ang magakalamatay sa inaway, kag sa sulod magahari ang kahadlok.

Magakalamatay ang mga tigulang, mga pamatan-on, kag mga kabataan.

26Nagsiling ako nga laptahon ko sila hasta nga indi na sila madumduman sa kalibutan.

27Pero indi ko pagtugutan nga magpabugal ang ila mga kaaway kag magsiling, ‘Napierdi naton sila. Indi ang Ginoo ang naghimo sini.’ ”

28Ang Israel isa ka nasyon nga wala sing kaalam kag pag-intiendi.

29Kon maalamon lang sila, maintiendihan kuntani nila ang ila madangatan.

30Paano bala malagas sang isa ka tawo ang isa ka libo nga mga Israelinhon?

Paano madaog sang duha ka tawo ang napulo ka libo sa ila?

Luwas lang kon gintugyan sila sang Ginoo nga ila palalipdan nga bato.

31Kay ang palalipdan nga bato sang aton mga kaaway indi pareho sang aton palalipdan nga bato, kag bisan sila nakahibalo sini.

32Ang aton mga kaaway, nga pareho kalaot sa mga pumuluyo sang Sodom kag Gomora, kaangay sang ubas nga mapait kag makahililo ang bunga,

33kag kaangay sang bino nga halin sa dalit sang man-og.

34Nakahibalo ang Ginoo sang ila ginahimo;

ginasupot niya lang anay ini kag nagahulat sang husto nga tion sa pagsilot sa ila.

35Nagsiling siya, “Ako ang magatimalos kag magasilot sa ila,

kay magaabot ang tion nga makadalin-as gid sila.

Madali na lang mag-abot ang ila kalaglagan. Indi na ini magdugay.”

36Magahukom ang Ginoo pabor sa iya katawhan;

kaluoyan niya sila nga iya mga alagad, kon makita niya nga wala na sila sang kusog kag diutay na lang ang nabilin sa ila, ulipon man ukon indi ulipon.

37Dayon mamangkot ang Ginoo sa iya katawhan, “Diin na karon ang ila mga dios, ang bato nga ila palalipdan?

38Diin na karon ang ila mga dios nga nagakaon sang tambok kag nagainom sang bino sang ila mga halad?

Pabuliga sila sa inyo, kag himua ninyo sila nga inyo proteksyon!

39Tan-awa ninyo karon; ako amo lang gid ang Dios!

Wala na sing iban nga dios luwas sa akon.

Ako ang nagapatay kag ako man ang nagahatag sang kabuhi; ako ang nagapilas kag ako man ang nagaayo,

kag wala sing may makaluwas sa akon mga kamot.

40Karon, bayawon ko ang akon mga kamot kag magsumpa,

‘Subong nga buhi ako sa wala sing katapusan,

41bairon ko ang nagaidlak ko nga espada kag gamiton ko ini sa pagsilot.

Balusan ko ang akon mga kaaway kag pabayaron ang mga nagasikway sa akon.

42Ang akon pana mabulit sang ila mga dugo, kag ang akon espada magapanglabo sang ila mga lawas.

Magakalamatay pati ang mga madakpan sa ila kag ang ila mga pangulo.’ ”

43Kamo nga mga nasyon, dayawa ninyo ang katawhan sang Ginoo,32:43 Kamo… Ginoo: ukon, Kamo nga mga nasyon, magkalipay kamo kaupod sa katawhan sang Ginoo. Sa Dead Sea Scrolls kag Griego nga teksto, Magkalipay kamo upod sa iya, O kalangitan, kag ang tanan nga anghel sang Dios dapat magsimba sa iya. kay balusan sang Ginoo ang nagpatay sa ila nga iya mga alagad.

Balusan niya ang iya mga kaaway, kag tinluan niya ang iya duta kag ang iya katawhan.

44Ginhambal ni Moises kaupod ni Josue32:44 Josue: sa Hebreo, Hoseas. nga anak ni Nun ang mensahi sang sini nga kanta sa mga tawo. 45Pagkatapos hambal ni Moises sini, 46nagsiling siya sa mga tawo, “Itanom gid ninyo sa inyo mga tagipusuon ang tanan nga ginhambal ko sa inyo subong. Itudlo man ninyo ini sa inyo mga anak agod matuman nila sing maayo ang tanan nga ginasiling sa sini nga mga sugo. 47Ini nga mga sugo indi ordinaryo lang nga mga pulong; ini magahatag sa inyo sang kabuhi. Kon tumanon ninyo ini magakabuhi kamo sing malawig sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan.”

Ginsugid ang Kamatayon ni Moises

48Sa sina mismo nga adlaw nagsiling ang Ginoo kay Moises, 49“Magkadto ka sa Moab, sa kabukiran sang Abarim kag magsaka ka sa Bukid sang Nebo nga nagaatubang sa Jerico. Tan-awa didto ang Canaan, ang duta nga ginahatag ko sa mga Israelinhon nga ila panag-iyahan. 50Kag dira sa sina nga bukid mapatay ka, kag isimpon ka sa imo mga paryente nga nagkalamatay na, subong nga si Aaron nga imo utod napatay sa Bukid sang Hor kag ginsimpon man sa iya mga paryente. 51Kay duha kamo nadulaan sang pagsalig sa akon sa atubangan sang mga Israelinhon sang didto kamo sa tuburan sang Meriba Kadesh,32:51 Meriba Kadesh: ukon, Meriba sa Kadesh. sa kamingawan sang Zin. Wala ninyo pagpadunggi ang akon pagkabalaan sa ila atubangan. 52Gani makita mo lang sa malayo ang duta nga ginahatag ko sa mga Israelinhon, pero indi ka makasulod didto.”

Hoffnung für Alle

5. Mose 32:1-52

Das Lied von der Untreue Israels und der Treue Gottes

1Der Himmel höre, was ich sage,

die Erde achte auf mein Lied!

2Wie Regen soll es Leben spenden,

erfrischen soll es wie der Tau

und Wachstum bringen wie ein Schauer,

der auf Gras und Kräuter fällt.

3Ich rufe laut den Namen des Herrn!

Gebt unserem großen Gott die Ehre!

4Vollkommen und gerecht ist alles, was er tut.

Er ist ein Fels – auf ihn ist stets Verlass.

Er hält, was er verspricht;

er ist gerecht und treu.

5Und was seid ihr?

Ein falsches Volk, das keine Treue kennt!

Ist es nicht eine Schande, wie ihr Gott beleidigt?

Und ihr wollt seine Kinder sein?

Nein, nie und nimmer seid ihr das!

6Soll das der Dank sein

für all das Gute, das er für euch tat?

Wie dumm und blind ihr seid!

Ist er nicht euer Vater?

Hat er euch nicht geschaffen?

Ja, er ist euer Schöpfer,

euer Leben kommt aus seiner Hand.

7Denkt zurück an ferne Zeiten,

an Jahre, die längst vergangen sind!

Fragt eure Eltern, was damals geschah!

Die alten Leute werden es euch sagen.

8Der höchste Gott gab jedem Volk ein Land

und teilte die Erde unter ihnen auf.

Er zog die Grenzen dabei so,

dass Israel genügend Land bekam.32,8 Wörtlich: Er zog die Grenzen der Völker nach der Zahl der Söhne Israels. – Einige alte Übersetzungen lauten: … nach der Zahl der Söhne Gottes. – Möglicherweise lautete so auch der ursprüngliche hebräische Text.

9Denn dieses Volk, die Nachkommen von Jakob,

sind Eigentum des Herrn.

Er selbst hat sie dazu erwählt.

10Er fand sie in der öden Wüste,

wo nachts die wilden Tiere heulen.

Er schloss sie fest in seine Arme,

bewahrte sie wie seinen Augapfel.

11Er ging mit ihnen um wie ein Adler,

der seine Jungen fliegen lehrt:

Der scheucht sie aus dem Nest,

begleitet ihren Flug,

und wenn sie fallen, ist er da,

er breitet seine Schwingen unter ihnen aus

und fängt sie auf.

12So hat der Herr sein Volk geführt,

der Herr allein, kein anderer Gott.

13Er machte sie zu Herrschern

eines weiten, guten Landes

und schenkte ihnen reiche Ernten.

Wo sie zuerst nur Felsen sahen,

entdeckten sie bald wilden Honig,

und wo bisher nur Steine lagen,

da wuchsen nun Olivenbäume.

14Die Israeliten hatten Sahne, Butter,

sie tranken Milch von ihren Herden

und aßen gutes Fleisch vom Lamm.

Aus Baschan kamen Schafböcke;

sie hatten Ziegen, besten Weizen,

dazu noch edlen roten Wein.

15Da wurden diese ehrenwerten Leute rund und dick.

Ja, das von Gott geliebte Volk32,15 Hier steht im hebräischen Grundtext der Name Jeschurun. Dieser Ehrentitel für das Volk Israel bedeutet »der Aufrichtige« oder nach der griechischen Übersetzung »der Geliebte«., es fraß sich fett

und meinte, ihn nicht mehr zu brauchen.

Sie wandten sich von ihrem Schöpfer ab

und lachten über ihren Retter,

der doch ihr Halt gewesen war.

16Sie reizten ihn zur Eifersucht mit fremden Göttern,

abscheulich war ihr Götzendienst,

beleidigend für ihren Gott.

17Sie brachten den Dämonen Opfer dar,

den Göttern, die doch keine sind.

Den Eltern waren sie noch völlig unbekannt,

weil man sie gerade erst erfand.

18Ihr habt den Fels verlassen,

der von Anfang an euch trug.

Ja, ihr habt den Gott vergessen,

der euch doch ins Leben rief.

19Obwohl ihr seine Kinder seid,

habt ihr ihn so gekränkt.

Als er das sah, verstieß er euch

20und sprach: »Ich werde mich

vor ihnen jetzt verbergen

und sehen, was aus ihnen wird.

Denn sie sind durch und durch verdorben.

Sie kennen keine Treue.

21Sie haben mich herausgefordert

mit Göttern, die doch keine sind.

Sie haben mich zum Zorn gereizt

mit diesen toten Götzen.

So werde nun auch ich sie eifersüchtig machen

auf ein Volk, das keines ist.

Ich will sie zornig machen

auf Menschen, die nichts von mir wissen.

22Der helle Zorn hat mich gepackt.

Er ist ein Feuer, das die Erde frisst

und alles abbrennt, was dort wächst.

Es lodert bis hinab ins Totenreich

und setzt das Fundament der Berge in Brand.

23Ich werde Israel ins Unglück stürzen

und alle meine Pfeile auf sie schießen.

24Ich lasse sie verhungern,

ich töte sie durch Fieber und durch Pest.

Raubtiere hetze ich auf sie

und schicke ihnen Schlangen

mit mörderischem Gift.

25Wer auf die Straße geht,

wird mit dem Schwert getötet.

Und wer zu Hause bleibt, stirbt dort vor Angst,

ob Mann, ob Frau, ob Säugling oder Greis.

26Ich bin nah daran,

sie völlig zu vernichten

und jede Spur von ihnen auszulöschen.

27Ich tue es nur deshalb nicht,

weil ihre Feinde es falsch deuten

und stolz auf ihren Sieg sein könnten.

Von ihnen würde keiner sagen:

›Das ist allein das Werk von Gott!‹

28Israel ist ein Volk, das keine Einsicht hat,

sie besitzen keinen Funken Verstand.

29Wenn sie auch nur ein bisschen weise wären,

dann würden sie bedenken,

dass dies ein schlimmes Ende nimmt.

Auch müssten sie sich fragen:

30›Wie kann ein Einziger unserer Feinde

eintausend Israeliten verjagen?

Wie können zwei von ihnen

zehntausend Mann von uns vertreiben?

Das ist nur möglich,

weil der Herr uns, sein Volk,

in ihre Hände gibt,

weil er uns jetzt nicht mehr beschützt.‹

31Die Feinde wissen ganz genau, dass ihre Götter

bei weitem nicht so mächtig sind

wie euer Gott, der starke Fels.

32Sie sind ein Weinstock,

der aus Sodom und Gomorra stammt –

er trägt nur bittere, giftige Früchte.

33Der Wein aus diesen Trauben

ist das reinste Schlangengift.

34Ich vergesse nichts von dem, was sie euch antun;

alles will ich im Gedächtnis behalten.

35Wartet nur ab: Es ist meine Sache, Rache zu üben.

Ich, der Herr, werde ihnen alles vergelten.

Es dauert nicht mehr lange,

dann bringe ich sie ins Wanken

und lasse sie ins Unglück stürzen.

Ihr Schicksal ist bereits besiegelt.«

36Mit allen aber, die ihm dienen,

wird der Herr Erbarmen haben.

Er wird ihnen zum Recht verhelfen, wenn er sieht,

dass sein Volk am Ende seiner Kraft ist

und weder freier Mensch noch Sklave überlebt.

37Er wird sie fragen: »Wo sind nun eure Götter,

auf die ihr euch so felsenfest verlassen habt?

38Die besten Opfertiere habt ihr ihnen dargebracht

und guten Wein vor ihnen ausgegossen.

Wo bleiben sie denn bloß?

Ja, warum helfen und beschützen sie euch nicht?

39Begreift doch endlich: Ich allein bin Gott,

und es gibt keinen außer mir.

Ich ganz allein bestimme über Tod und Leben,

über Krankheit und Gesundheit.

Niemand kann euch meiner Macht entreißen.

40Ich hebe meine Hand zum Schwur

und sage euch, so wahr ich lebe:

41Ich werde mich an meinen Feinden rächen.

Ich zahle es allen heim, die mich hassen!

Sobald mein blankes Schwert geschärft ist,

bekommen sie, was sie verdienen.

42Ich nehme meine Feinde gefangen

und töte sie und ihre Führer.

Mein Schwert wird sie verschlingen,

bis es satt geworden ist,

meine Pfeile werden ihr Blut trinken,

bis ihr Durst gestillt ist.«

43Ihr Völker, jubelt Israel zu!

Der Herr nimmt Rache für den Tod

der Menschen, die ihm dienten.

Er zahlt es ihren Feinden heim.

Und seinem eigenen Volk vergibt er alle Sünden.

Er nimmt die Schuld von ihrem Land.

44Dieses Lied trugen Mose und Josua, der Sohn von Nun, den Israeliten vor. 45-46Danach sagte Mose: »Nehmt euch alles zu Herzen, was ich euch heute weitergesagt habe! Lehrt auch eure Kinder alle Gebote aus diesem Gesetz, damit sie sich genau daran halten. 47Denn es sind keine leeren Worte, sondern sie sind euer Leben. Richtet euch danach, und ihr werdet lange in dem neuen Land jenseits des Jordan bleiben, das ihr jetzt in Besitz nehmt.«

Mose soll auf dem Berg Nebo sterben

48Am selben Tag sprach der Herr zu Mose: 49»Steig auf den Berg Nebo im Gebirge Abarim! Er liegt gegenüber von Jericho auf dieser Seite des Jordan, im Land der Moabiter. Sieh dir von dort aus das Land Kanaan an, das ich den Israeliten schenke. 50Danach wirst du dort oben sterben und im Tod mit deinen Vorfahren vereint, genau wie dein Bruder Aaron, der auf dem Berg Hor gestorben ist. 51Denn ihr beide habt mir die Treue gebrochen. An der Quelle Meriba bei Kadesch in der Wüste Zin habt ihr mir nicht die Gelegenheit gegeben, mich vor dem Volk als der heilige und mächtige Gott zu erweisen.32,51 Vgl. 4. Mose 20,2‒13. 52Deshalb sollst du das Land, das ich den Israeliten schenke, nur von weitem sehen und nicht selbst hineinkommen.«