Otras ventajas de la sabiduría
1Hijo mío, no te olvides de mis enseñanzas;
más bien, guarda en tu corazón mis mandamientos.
2Porque prolongarán tu vida muchos años
y te traerán prosperidad.
3Que nunca te abandonen el amor y la verdad:
llévalos siempre alrededor de tu cuello
y escríbelos en el libro de tu corazón.
4Contarás con el favor de Dios
y tendrás buena fama3:4 buena fama. Lit. prudencia. entre la gente.
5Confía en el Señor de todo corazón,
y no en tu propia inteligencia.
6Reconócelo en todos tus caminos,
y él allanará tus sendas.
7No seas sabio en tu propia opinión;
más bien, teme al Señor y huye del mal.
8Esto infundirá salud a tu cuerpo
y fortalecerá tu ser.3:8 tu ser. Lit. tus huesos.
9Honra al Señor con tus riquezas
y con los primeros frutos de tus cosechas.
10Así tus graneros se llenarán a reventar
y tus bodegas rebosarán de vino nuevo.
11Hijo mío, no desprecies la disciplina del Señor,
ni te ofendas por sus reprensiones.
12Porque el Señor disciplina a los que ama,
como corrige un padre a su hijo querido.
13Dichoso el que halla sabiduría,
el que adquiere inteligencia.
14Porque ella es de más provecho que la plata
y rinde más ganancias que el oro.
15Es más valiosa que las piedras preciosas:
¡ni lo más deseable se le puede comparar!
16Con la mano derecha ofrece larga vida;
con la izquierda, honor y riquezas.
17Sus caminos son placenteros
y en sus senderos hay paz.
18Ella es árbol de vida para quienes la abrazan;
¡dichosos los que la retienen!
19Con sabiduría afirmó el Señor la tierra,
con inteligencia estableció los cielos.
20Por su conocimiento se separaron las aguas,
y las nubes dejaron caer su rocío.
21Hijo mío, conserva el buen juicio;
no pierdas de vista la discreción.
22Te serán fuente de vida,
te adornarán como un collar.
23Podrás recorrer tranquilo tu camino,
y tus pies no tropezarán.
24Al acostarte, no tendrás temor alguno;
te acostarás y dormirás tranquilo.
25No temerás ningún desastre repentino,
ni la desgracia que sobreviene a los impíos.
26Porque el Señor estará siempre a tu lado
y te librará de caer en la trampa.
27No niegues un favor a quien te lo pida
si en tu mano está el otorgarlo.
28Nunca digas a tu prójimo:
«Vuelve más tarde; te ayudaré mañana»,
si hoy tienes con qué ayudarlo.
29No urdas el mal contra tu prójimo,
contra el que ha puesto en ti su confianza.
30No entres en pleito con nadie
que no te haya hecho ningún daño.
31No envidies a los violentos,
ni optes por andar en sus caminos.
32Porque el Señor aborrece al perverso,
pero al íntegro le brinda su amistad.
33La maldición del Señor cae sobre la casa del malvado;
su bendición, sobre el hogar de los justos.
34El Señor se burla de los burlones,
pero muestra su favor a los humildes.
35Los sabios son dignos de honra,
pero los necios solo merecen deshonra.
Dagdag na Kahalagahan ng Karunungan
1Anak, huwag mong kalilimutan ang mga itinuturo ko sa iyo. Ingatan mo sa iyong puso ang mga iniuutos ko, 2sapagkat ito ang magpapahaba at magpapaunlad ng iyong buhay. 3Manatili kang mapagmahal at matapat; alalahanin mo itong lagi at itanim sa iyong isipan. 4Kapag ginawa mo ito, malulugod ang Dios pati na ang mga tao.
5Magtiwala ka nang buong puso sa Panginoon at huwag kang manalig sa iyong sariling karunungan. 6Alalahanin mo ang Panginoon sa lahat ng iyong ginagawa at ituturo niya sa iyo ang tamang landas. 7Huwag mong isipin na napakarunong mo na. Matakot ka sa Panginoon, at huwag gumawa ng masama. 8Para iyon sa ikabubuti at ikalalakas ng iyong katawan. 9Parangalan mo ang Panginoon sa pamamagitan ng paghahandog sa kanya ng mga unang bunga ng iyong ani. 10Kapag ginawa mo ito, mapupuno ng ani ang iyong mga bodega at aapaw ang inumin sa iyong mga sisidlan.
11Anak, huwag mong mamasamain kapag itinatama ka ng Panginoon upang ituwid ang iyong pag-uugali. 12Sapagkat itinutuwid ng Panginoon ang ugali ng kanyang mga minamahal, katulad ng ginagawa ng isang ama sa kanyang anak na kinalulugdan.
13Mapalad ang taong may karunungan at pang-unawa. 14Higit pa ito sa pilak at ginto, 15at sa ano pa mang mga mamahaling bato. Walang anumang bagay ang maaaring ipantay dito. 16Magpapahaba ito ng iyong buhay, magpapaunlad ng iyong kabuhayan at magbibigay sa iyo ng karangalan. 17Ang karunungan ay magpapabuti ng iyong kalagayan. 18Mapalad ang taong may karunungan, dahil magbibigay ito ng mabuti at mahabang buhay.
19-20Sa pamamagitan ng karunungan, nilikha ng Panginoon ang lupa at ang langit, at bumukas ang mga bukal at mula sa mga ulap ay bumuhos ang ulan.
21Anak, ingatan mo ang iyong karunungan at kaalaman sa pagpapasya ng tama. Huwag mong hayaang mawala ito sa iyo. 22Sapagkat ito ang magbibigay sa iyo ng mahaba at magandang buhay. 23Mabubuhay kang ligtas sa anumang kapahamakan. 24Makakatulog ka nang mahimbing at walang kinakatakutan. 25Hindi ka dapat matakot kung biglang dumating ang mga pangyayaring nakakatakot o kung lilipulin na ang masasama, 26dahil makakaasa ka na babantayan ka ng Panginoon at ilalayo sa kapahamakan.
27Hanggaʼt makakaya mo, tulungan mo ang mga dapat tulungan. 28Huwag mo nang ipagpabukas pa, kung kaya mo naman silang tulungan ngayon.
29Huwag mong pagplanuhan ng masama ang kapitbahay mo na nagtitiwala sa iyo.
30Huwag kang makipagtalo sa kapwa mo nang walang sapat na dahilan, lalo na kung wala naman siyang ginawang masama sa iyo.
31Huwag kang mainggit sa taong malupit o gayahin ang kanyang mga ginagawa. 32Sapagkat nasusuklam ang Panginoon sa mga taong baluktot ang pag-iisip, ngunit nagtitiwala siya sa mga namumuhay nang matuwid.
33Isinusumpa ng Panginoon ang sambahayan ng masasama, ngunit pinagpapala niya ang sambahayan ng mga matuwid.
34Hinahamak niya ang mga nanghahamak ng kapwa, ngunit binibiyayaan niya ang mga mapagpakumbaba.
35Ang mga marunong ay pararangalan, ngunit ang mga hangal ay ilalagay sa kahihiyan.
