亞古珥的箴言
1以下是雅基的兒子亞古珥的箴言。
這人說：上帝啊，我很疲倦；
上帝啊，我很疲倦，精疲力盡。30·1 希伯來文或譯「這人對以鐵說，對以鐵和烏甲說：」
2我比眾人都愚蠢，
不具備人的悟性。
3我從未學到智慧，
也不認識至聖者。
4誰升上高天又降下來？
誰將風聚在掌中？
誰將眾水裹在衣服裡？
誰定了地的邊界？
祂叫什麼名字？
祂兒子叫什麼名字？
你知道嗎？
5上帝的話句句千真萬確，
祂作投靠祂之人的盾牌。
6你不可對祂的話有所添加，
免得祂責備你，
揭穿你的虛謊。
7上帝啊，我向你求兩件事，
求你在我未死以前賜給我。
8求你使虛偽和謊言遠離我，
求你讓我不貧窮也不富足，
賜給我需用的飲食，
9免得我因為飽足就不認你，
說：「耶和華是誰呢？」
又恐怕我因窮困而偷竊，
以致辱沒我上帝的名。
10別向主人譭謗他的僕人，
免得你受咒詛、擔當罪責。
11有一種30·11 「種」希伯來文是「世代」，11-14節也相同。人咒詛父親，
不為母親祝福。
12有一種人自以為純潔，
卻沒有洗掉自己的污穢。
13有一種人趾高氣揚，
目空一切。
14有一種人牙如劍，
齒如刀，
要吞吃世間的困苦人和貧窮人。
15水蛭有兩個女兒，
她們不停地叫：「給我！給我！」
三樣東西從不知足，
永不言「夠」的共有四樣：
16陰間、不孕的婦人、
乾旱的土地和火焰。
17嘲笑父親、藐視母親教誨的，
眼睛必被谷中的烏鴉啄出，
被禿鷹吃掉。
18我測不透的妙事有三樣，
我不明白的事共有四樣：
19鷹在空中飛翔之道，
蛇在石上爬行之道，
船在海中航行之道，
男女相愛之道。
20淫婦的道是這樣：
她吃完就擦擦嘴，
說，「我沒有做壞事。」
21使大地震動的事有三樣，
大地無法承受的事共有四樣：
22奴僕做王，
愚人吃飽，
23醜惡女子出嫁，
婢女取代主母。
24地上有四種動物，
身體雖小卻極其聰明：
25螞蟻力量雖小，
卻在夏天儲備糧食；
26石獾雖不強壯，
卻在岩石中築巢穴；
27蝗蟲雖無君王，
卻整齊地列隊前進；
28壁虎雖易捕捉，
卻居住在王宮大內。
29步履威武的有三樣，
走路雄壯的共有四樣：
30威震百獸、從不畏縮的獅子，
31昂首闊步的雄雞，
公山羊和率領軍隊的君王。
32你若行事愚昧、
妄自尊大或圖謀不軌，
就當用手掩口。
33激起憤怒會引起爭端，
正如攪牛奶會攪出奶油，
擰鼻子會擰出血。
Ang mga Kawikaan ni Agur
1Ito ang mga kawikaan ni Agur na anak ni Jakeh na taga-Masa. Sinabi niya ito kina Itiel at Ucal:
2“Ako ang pinakamangmang sa lahat ng tao.
Ang isip koʼy parang hindi sa tao.
3Hindi ako natuto ng karunungan,
at tungkol naman sa Dios ay wala akong nalalaman.
4May tao bang nakaakyat na sa langit at bumaba sa mundo?
May tao bang nakadakot ng hangin sa kanyang mga kamay o kaya ay nakabalot ng tubig sa kanyang damit?
May tao bang nakapaglagay ng hangganan sa mundo?
Kung may kilala ka, sabihin mo sa akin ang kanyang pangalan at ang pangalan ng kanyang anak.
5Ang bawat salita ng Dios ay tunay na mapagkakatiwalaan.
Siya ay tulad ng panangga sa mga umaasa ng kanyang pag-iingat.
6Huwag mong dadagdagan ang kanyang mga salita,
dahil kung gagawin mo ito, sasawayin ka niya at ipapakita na ikaw ay sinungaling.”
7Panginoon, may dalawang bagay akong hihilingin sa inyo. Kung maaari ibigay nʼyo ito sa akin bago ako mamatay. 8Una, tulungan nʼyo ako na huwag magsinungaling. Pangalawa, huwag nʼyo akong payamanin o pahirapin, sa halip bigyan nʼyo lamang ako ng sapat para sa aking mga pangangailangan. 9Dahil kung yumaman ako, baka sabihin kong hindi ko na kayo kailangan; at kung ako naman ay maghirap, baka matuto akong magnakaw at mailagay ko kayo sa kahihiyan.
Dagdag pang mga Kawikaan
10Huwag mong sisiraan ang katulong sa harap ng kanyang amo, baka isumpa ka niya at magdusa ka.
11May mga anak na hindi nananalangin sa Dios na pagpalain ang kanilang mga magulang, sa halip sinusumpa pa nila sila.
12May mga tao na ang tingin sa sarili ay tunay na perpekto, ngunit ang totoo ang buhay nila ay madumi.
13May mga taong mapagmataas na kung tumingin akala mo kung sino.
14May mga tao namang sakim at napakalupit, pati mahihirap ay kanilang ginigipit.
15Ang mga taong sakim ay parang linta. Ang laging sinasabi ay, “Bigyan mo ako!”
May apat30:15 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na hindi kontento:
16ang libingan,
ang babaeng baog,
ang lupang walang tubig,
at ang apoy.
17Ang anak na kumukutya at sumusuway sa kanyang magulang ay tutukain ng uwak sa mga mata, at kakainin ng mga agila ang bangkay niya. 18May apat30:18 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na para sa akin ay kahanga-hanga at hindi ko maunawaan:
19Kung paano nakakalipad ang agila sa kalangitan,
kung paano nakakagapang ang ahas sa batuhan,
kung paano nakapaglalayag ang barko sa karagatan,
at ang pamamaraan ng lalaki sa babae.
20Ganito ang ginagawa ng babaeng nagtataksil sa kanyang asawa: Sumisiping siya sa ibang lalaki pagkatapos sasabihin niyang wala siyang ginagawang masama.
21May apat30:21 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na hindi matanggap ng mga tao sa mundo:
22-23Ang aliping naging hari,
ang mangmang na sagana sa pagkain,
ang babaeng masungit na nakapag-asawa,
at ang babaeng alipin na pumalit sa kanyang amo.
24May apat na hayop dito sa mundo na maliit ngunit may pambihirang kaisipan:
25Ang mga langgam, kahit mahina, nag-iipon sila ng pagkain kung tag-araw.
26Ang mga badyer,30:26 badyer: sa Ingles, badger. kahit mahihina sila, nakagagawa sila ng kanilang tirahan sa mabatong lugar.
27Ang mga balang, kahit walang namumuno, maayos na lumilipad nang sama-sama.
28Ang mga butiki, kahit madaling hulihin ng kamay, matatagpuan kahit sa palasyo ng hari.
29May apat30:29 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na nilalang na akala mo kung sino kapag lumakad:
30ang leon (pinakamatapang sa lahat ng hayop at walang kinatatakutan),
31ang tandang,
ang lalaking kambing,
at ang haring nangunguna sa kanyang mga kawal.
32Kung sa kahangalan moʼy nagmamayabang ka at nagbabalak ng masama, tigilan mo na iyan! 33Hindi ba kapag hinalo nang hinalo ang malapot na gatas ay magiging mantikilya?30:33 mantikilya: Ang ibig sabihin dito ay ang “butter”. Hindi ba kapag sinuntok mo ang ilong ng isang tao ay magdurugo ito? Kaya kapag ginalit mo ang tao tiyak na magkakaroon ng gulo.
