基甸擒殺米甸二王
1後來，以法蓮人對基甸說：「你攻打米甸人時為什麼不召我們去？你為什麼這樣對待我們？」他們與他激烈地爭論起來。
2基甸說：「我怎能比得上你們呢？以法蓮人摘剩的葡萄豈不比我們亞比以謝族收穫的葡萄更好嗎？ 3上帝把兩名米甸人的首領俄立和西伊伯交在了你們手中，我所做的有哪一件能與這事相比呢？我怎能比得上你們呢？」基甸這麼一說，他們的怒氣就平息了。
4基甸率領他的三百人渡過約旦河，雖然疲憊不堪，仍緊追敵人。 5基甸對疏割的人說：「我們在追趕西巴和撒慕拿兩個米甸王，十分疲憊，請給我的軍隊一些餅吃。」
6疏割的首領卻說：「你還沒有抓到西巴和撒慕拿，我們憑什麼給你的軍隊餅吃？」
7基甸說：「好吧，耶和華把西巴和撒慕拿交在我們手中後，我必回來用荒野的荊棘抽打你們。」
8基甸又去毗努伊勒提出同樣的請求，也遭到拒絕。 9基甸對那裡的人說：「我凱旋歸來時，必拆毀你們的這座城樓。」
10那時，西巴和撒慕拿率領東方各族的殘餘軍隊一萬五千人駐紮在加各，因為已經有十二萬刀兵被殺。 11基甸取道挪巴和約比哈東邊遊牧者走的路，出其不意地突襲米甸人。 12米甸二王西巴和撒慕拿逃跑，基甸追上去擒住他們，擊潰他們全軍。
13約阿施的兒子基甸從戰場返回，經過希列斯山坡時， 14抓住一個疏割的青年，問他疏割的首領和長老是誰，他就寫下疏割七十七位首領和長老的名字。 15基甸到了疏割，對那裡的人說：「你們曾經譏笑我說，『你還沒有抓到西巴和撒慕拿，我們憑什麼給你疲憊的軍隊餅吃？』看！西巴和撒慕拿在這裡！」 16說完，就捉住城中的長老，用荒野的荊棘抽打他們。 17他又去拆毀毗努伊勒的城樓，殺了城裡的人。
18基甸問西巴和撒慕拿：「你們在他泊山殺的人是什麼樣子？」他們回答說：「他們長得像你，都像王子一樣。」
19基甸說：「他們是我同母所生的兄弟，我憑永活的耶和華起誓，如果你們當初不殺他們，今天我就不殺你們了。」 20於是，基甸對長子益帖說：「你殺死他們。」但益帖年紀小，心中害怕，不敢動手。
21西巴和撒慕拿對基甸說：「你親自動手吧！這是男子漢做的事。」基甸便親手殺了他們，拿走了他們駱駝頸上的月牙飾物。
基甸造以弗得
22以色列人對基甸說：「你從米甸人手中救了我們，請你和你的子孫統治我們。」
23基甸回答說：「我和我子孫都不統治你們，統治你們的是耶和華。 24但我有一個要求，請你們把搶來的耳環都給我。」原來米甸人屬於以實瑪利族，都戴金耳環。
25他們欣然同意，便鋪開一件外衣，各自把搶來的金耳環都放在上面， 26重約二十公斤。此外，還有米甸王的月牙飾物、耳墜、紫袍以及駱駝頸上的金鏈。 27基甸用這些金子造了一件以弗得聖衣，放在自己的家鄉俄弗拉。後來，以色列人拜那件以弗得，玷污自己，使基甸及其全家陷入網羅。
28這樣，米甸人被以色列人征服了，從此一蹶不振。基甸在世之日，以色列境內安享太平四十年。
基甸去世
29約阿施的兒子耶路·巴力返回家鄉居住。 30他有許多妻子，生了七十個兒子。 31他的妾住在示劍，也給他生了一個兒子，他給孩子取名叫亞比米勒。 32約阿施的兒子基甸年高壽終，葬在亞比以謝族的俄弗拉，在他父親約阿施的墳墓裡。
33基甸剛去世，以色列人便又與眾巴力苟合，奉巴力·比利土為他們的神明， 34忘記了他們的上帝耶和華曾經從四圍的仇敵手中拯救他們， 35也沒有因耶路·巴力——基甸的功績而厚待他的家人。
زەڤەح و زەلموناعی پاشایانی میدیان
1ئینجا پیاوانی ئەفرایم بە گدعۆنیان گوت: «ئەو کارە چی بوو بە ئێمەت کرد، بۆچی کە چوویت بۆ شەڕکردن لەگەڵ میدیانییەکان ئێمەت بانگ نەکرد؟» هەروەها ڕەخنەی توندیان لێ گرت.
2ئەویش وەڵامی دانەوە: «ئەوەی من کردوومە چییە لەچاو ئەوەی ئێوە کردووتانە؟ ئایا چنینەوەی8:2 کۆکردنەوەی پاشماوەی ڕنراوەکان. ترێی ئەفرایم لە ترێ ڕنینەوەی ئەبیعەزەر باشتر نییە؟ 3خودا عۆرێڤ و زئێڤی هەردوو سەرکردەی میدیانییەکانی خستە ژێر دەستتانەوە. من توانیومە چی بکەم لەچاو ئێوەدا؟» جا لەو کاتەدا کە ئەم قسەیەی کرد، تووڕەییان بەرامبەری خاو بووەوە.
4ئینجا گدعۆن هات بۆ ڕووباری ئوردون و خۆی و سێ سەد پیاوەکەی کە لەگەڵیدا بوون پەڕینەوە، ماندوو بوون بەڵام بەردەوام بوون لە ڕاونانیان. 5گدعۆن بە خەڵکی سوکۆتی گوت: «نان بدەن بەو جەنگاوەرانەی لەگەڵمدان، چونکە ماندوون و من بەردەوام بەدوای زەڤەح و زەلموناعی هەردوو پاشای میدیان کەوتووم.»
6بەڵام کاربەدەستەکانی سوکۆت گوتیان: «ئایا ئێستا دەستی زەڤەح و زەلموناع لە دەستتە تاوەکو نان بدەینە سەربازەکانت؟»
7گدعۆنیش گوتی: «بۆیە کاتێک یەزدان زەڤەح و زەلموناع دەخاتە ژێر دەستم، لەشتان بە دڕکوداڵی دەشتودەر زامدار دەکەم.»
8لەوێشەوە سەرکەوت بۆ پەنیێل و هەمان داواکاری لێکردن. خەڵکی پەنیێلیش وەکو خەڵکی سوکۆت وەڵامیان دایەوە. 9هەروەها بە خەڵکی پەنیێلی گوت: «کاتێک بە سەرکەوتوویی دەگەڕێمەوە ئەم قوللەیە دەڕووخێنم.»
10زەڤەح و زەلموناعیش لە قەرقۆر بوون و سوپاکانیان لەگەڵیان بوون، کە نزیکەی پازدە هەزار بوون، هەموو ئەوانەی مابوونەوە لە هەموو سوپاکەی کوڕانی ڕۆژهەڵات بوون، ئەوانەش کە کەوتن سەد و بیست هەزار پیاوی شمشێر بەدەست بوون. 11ئیتر گدعۆن لە ڕێگای چادرنشینەکانەوە سەرکەوت، لە ڕۆژهەڵاتی نۆڤەح و یۆگبەهایەوە و لە سوپاکەی دا و سوپاکەش لەو کاتەدا ئاگادار نەبوون. 12جا زەڤەح و زەلموناع هەڵاتن و ئەویش دوایان کەوت و هەردوو پاشای میدیان زەڤەح و زەلموناعی گرت و هەموو سوپاکەی تەفروتونا کرد.
13ئینجا گدعۆنی کوڕی یۆئاش بەلای ڕێگای هەورازی حەرەس لە جەنگ گەڕایەوە. 14گەنجێکی لە خەڵکی سوکۆت گرت و پرسیاری لێکرد، ئەویش ناوی کاربەدەستەکانی سوکۆت و پیرەکانی بۆ نووسی کە حەفتا و حەوت پیاو بوون. 15ئینجا گدعۆن هات بۆ لای خەڵکی سوکۆت و گوتی: «ئەوەتا زەڤەح و زەلموناع کە گاڵتەتان پێکردم و گوتتان: ”ئایا دەستی زەڤەح و زەلموناع ئێستا بە دەستتەوەیە هەتا نان بدەینە پیاوە ماندووەکانت؟“» 16جا پیرەکانی شارۆچکەکەی برد و بە دڕکوداڵی دەشتودەر سزای دان و کردنی بە پەند بۆ خەڵکی سوکۆت. 17هەروەها قوللەی پەنیێلی ڕووخاند و پیاوەکانی شارۆچکەکەی کوشت.
18بە زەڤەح و زەلموناعی گوت: «ئەو پیاوانەی کە لە تاڤۆر کوشتتان چۆن بوون؟»
ئەوانیش گوتیان: «لە تۆ دەچوون، هەریەکەیان وەک شازادەیەک بوو.»
19گدعۆنیش گوتی: «ئەوان برای منن و کوڕی دایکمن. بە یەزدانی زیندوو، ئەگەر ئێوە بە زیندوویی بتانهێشبوونایەوە نەمدەکوشتن!» 20ئینجا بە یەتەری نۆبەرەی کوڕی گوت: «هەستە بیانکوژە!» بەڵام یەتەر شمشێرەکەی ڕانەکێشا، چونکە ترسا، لەبەر ئەوەی هێشتا مێردمنداڵ بوو.
21زەڤەح و زەلموناعیش گوتیان: «تۆ هەستە و بمانکوژە، چونکە ”پیاو چۆن بێت هێزیشی وایە.“» گدعۆنیش هەستا و زەڤەح و زەلموناعی کوشت و ئەو هیزارەی8:21 هیزار: ئەو ملوانکە و جوانکاریانەیە بە گەردنی ئاژەڵەوە هەڵدەواسرێت، بریتی بووە لە ملوانکە و زەنگوڵی شێوە مانگی کراوە. بە ملی وشترەکانیانەوە بوو بردی.
ئێفۆدی گدعۆن
22ئیتر پیاوانی ئیسرائیل بە گدعۆنیان گوت: «فەرمانڕەوایەتیمان بکە، خۆت و کوڕەکەت و کوڕی کوڕەکەشت، چونکە ڕزگارت کردین لە دەستی میدیان.»
23بەڵام گدعۆن پێی گوتن: «من فەرمانڕەوایەتیتان ناکەم و کوڕەکەشم فەرمانڕەوایەتیتان ناکات. یەزدان فەرمانڕەوایەتیتان دەکات.» 24ئینجا گدعۆن پێی گوتن: «داوای شتێکتان لێ دەکەم، هەریەکەتان ئەو گوارانەی دەستیکەوتووە بمداتێ.» بەگوێرەی نەریتی ئیسماعیلییەکان، گوارەی زێڕیان لە گوێ کردبوو.
25ئەوانیش گوتیان: «بە خۆشحاڵییەوە.» ئینجا جبەیەکیان ڕاخست و هەریەکە و ئەو گوارانەی دەستی کەوتبوو فڕێیدایە سەری. 26کێشی ئەو گوارە زێڕانەی کە داوای کرد هەزار و حەوت سەد شاقل8:26 هەزار و حەوت سەد شاقل: نزیکەی 19,5 کیلۆگرام. بوو، ئەمە بێجگە لە هیزارەکان کە لەسەر شێوەی مانگی نوێ بوون، هەروەها بازن و جبە و عەبای ئەرخەوانی کە لەبەر پاشایانی میدیان بوو، هەروەها بێجگە لەو ملوانکانەی کە لە ملی وشترەکانیان بوو. 27جا گدعۆن ئێفۆدێکی لێ دروستکردن و لە عۆفرا داینا کە شارۆچکەکەی خۆی بوو. هەموو ئیسرائیلیش بەدوایەوە لەوێ لەشفرۆشییان کرد، ئیتر ئەوە تەڵەیەک بوو بۆ گدعۆن و ماڵەکەی.
مردنی گدعۆن
28میدیانیش لەبەردەم کوڕانی ئیسرائیلدا زەلیل بوون و ئیتر سەریان بەرز نەکردەوە. خاکەکەش لە سەردەمی گدعۆندا چل ساڵ لە ئاشتیدا بوو.
29جا یەروبەعلی8:29 یەروبەعل: مەبەست لە گدعۆن، لێرە و لە ئایەتی 35. کوڕی یۆئاش ڕۆیشت و لە ماڵی خۆی دانیشت. 30گدعۆن حەفتا کوڕی لە پشتی خۆی هەبوو، چونکە ژنی زۆربوو. 31هەروەها کەنیزەکەشی کە لە شەخەم بوو، ئەویش کوڕێکی بۆی بوو، ناوی لێنا ئەبیمەلەخ. 32ئینجا گدعۆنی کوڕی یۆئاش لە تەمەنێکی باشی پیریدا مرد و لە گۆڕی یۆئاشی باوکی لە عۆفرای ئەبیعەزەرییەکاندا نێژرا.
33هەر لەدوای مردنی گدعۆن نەوەی ئیسرائیل دیسان بەدوای بەعلەکانەوە لەشفرۆشییان کرد و بەعل‌بەریتیان8:33 واتا خوداوەندی پەیمان یان مێردی پەیمان. بە خودای خۆیان دانا. 34نەوەی ئیسرائیل یەزدانی پەروەردگاری خۆیان بیر نەکەوتەوە، ئەوەی دەربازی کردن لە دەستی هەموو دوژمنەکانی دەوروبەریان. 35هەروەها لەگەڵ ماڵی یەروبەعل، واتا گدعۆن، دڵسۆز نەبوون بەرامبەر بە هەموو ئەو چاکانەی کە لەگەڵ ئیسرائیل کردی.
