1Лучше бедняк, чей путь беспорочен,
чем глупый с лукавой речью.
2Нехорошо усердие без знания,
а тот, кто спешит, оступится.
3Человек своей же глупостью губит себе жизнь,
а сердце его злится на Вечного.
4Богатство приводит много друзей,
а бедняка и друг его оставляет.
5Лживый свидетель не останется безнаказанным,
и лгун не уйдёт от расплаты.
6Многие заискивают перед правителем,
и дающему подарки – всякий друг.
7Бедняка ненавидят даже его родственники,
сколь же больше друзья его избегают!
Когда он зовёт их, нет их нигде.
8Приобретающий мудрость любит душу свою;
хранящий разум преуспеет.
9Лживый свидетель не останется безнаказанным,
и лгун погибнет.
10Не годится глупцу жить в роскоши,
а тем более рабу править князьями.
11Разум человека умеряет его гнев;
слава его – оставить оскорбление без внимания.
12Царский гнев львиному рёву подобен,
а милость его – как роса на траве.
13Глупый сын – гибель для отца,
а вздорная жена – несмолкающая капель.
14Дома и богатство – наследство от родителей,
а разумная жена – от Вечного.
15Леность наводит глубокий сон;
праздный будет ходить голодным.
16Исполняющий повеление бережёт свою жизнь,
а не думающий о своих путях – погибнет.
17Милосердный к бедным одалживает Вечному,
и Он наградит его за сделанное.
18Наказывай сына, пока есть надежда;
не делайся виновным в его гибели.
19Гневливый должен быть наказан;
если пожалеешь его, придётся наказывать его снова.
20Послушай совета и прими наставление,
чтобы со временем обрести мудрость.
21Много замыслов в сердце человека,
но исполнится только намерение Вечного.
22В человеке желанна верность19:22 Эти слова можно понимать двояко. Второе значение: «Жадность – позор человеку».;
лучше быть бедным, чем лгуном.
23Страх перед Вечным ведёт к жизни:
исполненный им спит спокойно,
и зло его не коснётся.
24Лентяй запускает руку в блюдо,
но ленится даже до рта донести.
25Накажи глумливого, и образумятся простаки;
укори разумного, и он усвоит знание.
26Обирающий отца и выгоняющий мать –
сын срамной и бесславный.
27Прекратив слушать наставления, сын мой,
ты от слов познания уклонишься.
28Негодный свидетель глумится над правосудием,
и уста нечестивого пожирают беззаконие.
29Уготованы наказания глумливым
и побои – спинам глупцов.
119:1 Nge 28:6Omuntu omwavu atambulira mu butuukirivu,
asinga akamwa ak’omusirusiru akaweebuula.
219:2 Nge 29:20Si kirungi okuba omujjumbize naye nga tolina kumanya,
n’okwanguyiriza okukola ekintu kuleetera omuntu okukwata ekkubo ekyamu.
3Obusirusiru bw’omuntu bwe bwonoona obulamu bwe,
kyokka omutima gwe ne gunenya Mukama.
419:4 Nge 14:20Obugagga buleeta emikwano mingi,
naye emikwano gy’omwavu gimuddukako.
519:5 a Kuv 23:1 b Ma 19:19; Nge 21:28Omujulizi ow’obulimba talirema kubonerezebwa,
era oyo ayogera eby’obulimba taliba na buddukiro.
619:6 a Nge 29:26 b Nge 17:8; 18:16Bangi banoonya okuganja mu maaso g’omufuzi,
era buli muntu aba mukwano gw’oyo agaba ebirabo.
719:7 nny 4; Zab 38:11Baganda b’omwavu bonna bamwewala,
mikwano gye tebaasingewo nnyo okumwewala?
Wadde abagoberera ng’abeegayirira,
naye tabalaba.
819:8 Nge 16:20Oyo afuna amagezi ayagala emmeeme ye,
n’oyo asanyukira okutegeera, akulaakulana.
919:9 nny 5Omujulizi ow’obulimba talirema kubonerezebwa,
n’oyo ayogera eby’obulimba alizikirira.
1019:10 a Nge 26:1 b Nge 30:21-23; Mub 10:5-7Omusirusiru tasaana kubeera mu bulamu bwa kwejalabya,
kale kiwulikika kitya ng’omuddu afuga abalangira?
1119:11 Nge 16:32Omuntu omutegeevu alwawo okusunguwala,
era kiba kya kitiibwa obutafa ku bye bamusobezza.
1219:12 a Zab 133:3 b Nge 16:14-15Obusungu bwa kabaka buli ng’okuwuluguma kw’empologoma,
naye ekisa kye kiri ng’omusulo ku ssubi.
1319:13 a Nge 10:1 b Nge 21:9Omwana omusirusiru aleetera kitaawe okuzikirira,
n’omukazi omuyombi ali ng’enkuba etonnya olutata.
1419:14 a 2Ko 12:14 b Nge 18:22Ennyumba n’obugagga bisikirwa okuva ku bazadde,
naye omukazi omutegeevu ava eri Mukama.
1519:15 Nge 6:9; 10:4Obugayaavu buleeta otulo tungi,
n’omuntu atakola mirimu alirumwa enjala.
1619:16 Nge 16:17; Luk 10:28Oyo akwata ebiragiro akuuma obulamu bwe,
naye oyo eyeeyisa mu ngeri embi alifa.
1719:17 Mat 10:42; 2Ko 9:6-8Oyo akwatirwa omwavu ekisa awola Mukama,
era Mukama alimusasula olw’ekikolwa kye ekyo.
1819:18 Nge 13:24; 23:13-14Kangavvulanga omwana wo kubanga mu ekyo mulimu essuubi,
oleme kumuwaayo mu kuzikirira.
19Omuntu omukambwe ennyo alisasula ebiriva mu bukambwe bwe,
kubanga ne bw’omununula ogusooka era oteekwa okukiddiŋŋaana.
2019:20 a Nge 4:1 b Nge 12:15Ssangayo omwoyo ku magezi agakuweebwa ne ku kuyigirizibwa,
oluvannyuma lwa byonna oliba n’amagezi.
2119:21 Zab 33:11; Nge 16:9; Is 14:24, 27Enteekateeka z’omuntu ziba nnyingi mu mutima gwe;
byo ebigendererwa bya Mukama bituukirira.
22Ekintu omuntu kye yeegomba kwe kwagala okutaggwaawo,
okuba omwavu kisinga okuba omulimba.
2319:23 Zab 25:13; Nge 12:21; 1Ti 4:8Okutya Mukama kutuusa mu bulamu;
olwo omuntu n’awummula nga mumativu nga tatuukiddwako kabi.
2419:24 Nge 26:15Omugayaavu annyika omukono gwe mu kibya,
n’atagukomyawo nate ku mumwa gwe.
2519:25 Nge 9:9; 21:11Kangavvula omunyoomi, abatamanyi bayigire ku ye,
buulirira ategeera, ajja kweyongera okutegeera.
2619:26 Nge 28:24Omwana abba ebya kitaawe n’agobaganya ne nnyina,
aleeta obuswavu n’obuyinike.
27Mwana wange konoolekayo okuyigirizibwa,
onoowaba okuva ku bigambo by’okumanya.
2819:28 Yob 15:16Omujulizi omulimba atyoboola ensala ey’amazima,
n’akamwa k’ababi, kavaabira ebitali bya butuukirivu.
2919:29 Nge 26:3Ebibonerezo bitekebwawo kukangavvula banyoomi,
n’embooko zaakolebwa lwa migongo gy’abasirusiru.