Мудрые изречения Сулеймана
1Мудрые изречения Сулеймана:
Мудрый сын – радость своего отца,
а глупый сын – горе своей матери.
2Не приносят блага сокровища, нажитые неправдой,
а праведность спасает от смерти.
3Не допустит Вечный, чтобы праведные голодали,
и не даст нечестивым исполнить свои желания.
4Ленивые руки ввергают в бедность,
а усердные – приносят богатство.
5Собирающий плоды летом – разумный сын,
а спящий в пору жатвы – сын беспутный.
6Головы праведников венчают благословения,
но на устах нечестивых – жестокость10:6 Или: «но уста нечестивых таят жестокость»; также в ст. 11..
7Память о праведных будет благословенна,
а имя нечестивых будет как гниль.
8Мудрый сердцем внимает повелениям,
а болтливого глупца ждёт крушение.
9Идущие честно, идут в безопасности,
но искривляющие свой путь будут уличены.
10Лукаво подмигивающий накличет беду,
а болтливого глупца ждёт крушение.
11Уста праведных – живительный источник,
а на устах нечестивых – жестокость.
12Ненависть будит раздоры,
а любовь покрывает все грехи.
13На устах разумного находится мудрость,
но розга – для спины безрассудного.
14Мудрецы сберегают знание,
но уста глупца приближают гибель.
15Состояние богатого – надёжная крепость,
а нищета бедных – их гибель.
16Плата праведным – это жизнь,
прибыль нечестивых – наказание.
17Внемлющий наставлению – на пути жизни,
но сбивается с пути не слушающий укора.
18Лживые уста у таящего ненависть,
и глуп, кто разносит клевету.
19При многословии не избежать греха,
но тот, кто удерживает язык, – разумен.
20Язык праведника – отборное серебро,
но грош цена разуму нечестивых.
21Многих питают уста праведников,
а глупцы умирают от недостатка разума.
22Благословение Вечного обогащает,
и не прилагает Он скорби к богатству.
23Забава глупца – поступать порочно,
а мудрость – радость разумного.
24Что пугает нечестивых, то и постигнет их,
а желания праведных будут исполнены.
25Пронесётся буря и сметёт нечестивых,
а праведные устоят вовеки.
26Как уксус зубам и дым глазам,
так и лентяй для тех, кто его посылает.
27Страх перед Вечным прибавит жизни,
а жизнь нечестивого сократится.
28Надежда праведных ведёт к радости,
а предвкушение нечестивых не сбудется.
29Вечный – убежище для непорочных,
но погибель для тех, кто творит зло.
30Праведные не искоренятся вовеки,
но нечестивые в стране не останутся.
31Уста праведных изрекают мудрость,
а порочный язык будет отсечён.
32Язык праведных знает уместное,
а уста нечестивых – порочное.
Engero za Sulemaani
110:1 a Nge 1:1 b Nge 15:20; 29:3Engero za Sulemaani:
Omwana ow’amagezi asanyusa kitaawe;
naye omwana omusirusiru anakuwaza nnyina.
210:2 a Nge 21:6 b Nge 11:4, 19Eby’obugagga ebifuniddwa mu makubo amakyamu tebirina kye bigasa,
naye abatuukirivu banunulwa okuva mu kufa.
310:3 Mat 6:25-34Mukama taalekenga mutuukirivu we kufa njala,
naye aziyiza abakozi b’ebibi okufuna bye beetaaga.
410:4 a Nge 19:15 b Nge 12:24; 13:4; 21:5Emikono emigayaavu gyavuwaza,
naye emikono eminyiikivu gireeta obugagga.
5Omuvubuka ow’amagezi akungulira mu biseera ebituufu,
naye oyo eyeebakira mu biro eby’okukunguliramu mwana aswaza ennyo.
610:6 nny 8, 11, 14Omukisa gubeera ku mutwe gw’omutuukirivu,
naye akamwa k’omukozi w’ebibi kajjula obukambwe.
710:7 a Zab 112:6 b Zab 109:13 c Zab 9:6Omutuukirivu anajjukirwanga n’essanyu,
naye erinnya ly’omubi linaavundanga.
810:8 Mat 7:24-27Alina omutima ogw’amagezi agondera ebiragiro,
naye omusirusiru ayogerayogera, azikirizibwa.
910:9 a Is 33:15 b Zab 23:4 c Nge 28:18Atambulira mu bwesimbu y’atambula emirembe,
naye akwata amakubo amakyamu alitegeerebwa.
1010:10 Zab 35:19Oyo atta ku liiso ng’akweka amazima aleeta ennaku,
n’omusirusiru ayogerayogera alizikirizibwa.
1110:11 a Zab 37:30; Nge 13:12, 14, 19 b nny 6Akamwa ak’omutuukirivu nsulo ya bulamu,
naye akamwa k’omukozi w’ebibi kajjula bulabe.
1210:12 Nge 17:9; 1Ko 13:4-7; 1Pe 4:8Obukyayi buleeta enjawukana,
naye okwagala kubikka ku bibi bingi.
1310:13 a nny 31 b Nge 26:3Amagezi gasangibwa ku mimwa gy’oyo alina okutegeera,
naye omuggo gukangavvula oyo atamanyi kusalawo bulungi.
1410:14 Nge 18:6, 7Abantu ab’amagezi batereka okumanya,
naye akamwa k’omusirusiru kaaniriza kuzikirira.
1510:15 a Nge 18:11 b Nge 19:7Obugagga bw’omugagga kye kibuga kye ekiriko ebigo,
naye obwavu kwe kuzikirira kw’omwavu.
1610:16 Nge 11:18-19Empeera y’omutuukirivu bulamu,
naye empeera y’omukozi w’ebibi emuleetera kubonerezebwa.
1710:17 Nge 6:23Oyo assaayo omwoyo eri okubuulirirwa aba mu kkubo ery’obulamu,
naye oyo atassaayo mwoyo ku kunenyezebwa aleetera abalala okuwaba.
18Oyo akisa obukyayi alina emimwa egirimba,
era omuntu akonjera, musirusiru.
1910:19 Nge 17:28; Mub 5:3; Yak 1:19; 3:2-12Mu bigambo ebingi temubula kwonoona,
naye akuuma olulimi lwe aba wa magezi.
20Olulimi lw’omutuukirivu ffeeza ya muwendo,
naye omutima gw’omukozi w’ebibi gugasa katono.
2110:21 Nge 5:22-23; Kos 4:1, 6, 14Ebigambo by’omutuukirivu biriisa abantu bangi,
naye abasirusiru bazikirira olw’okubulwa amagezi.
2210:22 Lub 24:35; Zab 37:22Omukisa gwa Mukama guleeta obugagga
era tagwongerako buyinike.
Okuwangaala Okuli mu Kutya Mukama
2310:23 Nge 2:14; 15:21Omusirusiru asanyukira okukola ebibi,
naye omuntu alina okutegeera asanyukira eby’amagezi.
2410:24 a Is 66:4 b Zab 145:17-19; Mat 5:6; 1Yk 5:14-15Omukozi w’ebibi ky’atayagala kirimutuukako,
naye abatuukirivu bye baagala biribaweebwa.
2510:25 a Zab 15:5 b Nge 12:3, 7; Mat 7:24-27Embuyaga bw’ejja, abakozi b’ebibi batwalibwa,
naye abatuukirivu banywera emirembe gyonna.
2610:26 Nge 26:6Ng’omususa bwe gunyeenyeza amannyo, n’omukka nga bwe gubalagala mu maaso,
n’omugayaavu bw’abeera bw’atyo eri abamutuma.
2710:27 a Nge 9:10-11 b Yob 15:32Okutya Mukama kuwangaaza omuntu,
naye emyaka gy’ababi girisalibwako.
2810:28 Yob 8:13; Nge 11:7Essuubi ly’abatuukirivu livaamu ssanyu,
naye okusuubira kw’abakozi b’ebibi tekulivaamu kantu.
2910:29 Nge 21:15Ekkubo lya Mukama kye kiddukiro ky’abatuukirivu, naye abakozi b’ebibi libasaanyaawo.
3010:30 Zab 37:9, 28-29; Nge 2:20-22Abatuukirivu tebajjululwenga ennaku zonna,
naye abakozi b’ebibi tebalisigala mu nsi.
3110:31 Zab 37:30Akamwa k’omutuukirivu koogera eby’amagezi,
naye olulimi olwogera eby’obubambavu lulisalibwamu.
3210:32 Mub 10:12Emimwa gy’omutuukirivu gyogera ebisaanidde;
naye emimwa gy’omukozi w’ebibi gyogera eby’obubambavu.