1Hvem vil ikke gerne have visdom? Hvem vil ikke gerne kunne finde en løsning på problemerne? Visdom gør et menneske mere forstående og mindre hård.
Adlyd Gud og kongen
2Adlyd kongens befalinger, som du er forpligtet til over for Gud. 3Gør ikke oprør mod kongen, for han straffer dem, der er ulydige imod ham. 4Bag kongens befaling er der myndighed og magt, og ingen vover at sætte spørgsmålstegn ved hans beslutning. 5Den, der adlyder hans befalinger, kan færdes trygt, og den vise ved, at når tiden er inde, vil retfærdigheden ske fyldest. 6Der kommer et tidspunkt, hvor dommen afsiges, for menneskenes ondskab tynger dem ned. 7Ingen kender fremtiden, og hvem kan vide, hvornår dommens time kommer?
8Ingen er herre over vinden, så de kan spærre den inde, og ingen er herre over, hvornår de skal dø. Ingen slipper for militærtjeneste under en krig, og den gudløse slipper heller ikke for sin dom.
De gode og de onde
9Jeg har tænkt dybt over verdens tilstand, hvor det ene menneske har magt til at undertrykke det andet. 10Jeg har set onde mennesker færdes hjemmevant i helligdommen og blive rost ude i byen til trods for al deres ondskab. Ja, selv ved deres begravelse blev de rost til skyerne. Hvor meningsløst! 11Hvis en forbrydelse ikke straffes med det samme, får mennesker mod til at fortsætte med deres ondskab. 12Selv om en ond person begår 100 forbrydelser, og det lykkes ham at undgå straf, så er jeg dog overbevist om, at de gudfrygtige er bedre stillet, netop fordi de frygter Gud. 13Men de onde går det ikke godt. De oplever ikke livets aften, hvor skyggerne bliver lange, for de frygter ikke Gud.
14Endnu en uretfærdighed er udbredt på jorden: Det sker, at ulykker rammer de gode i stedet for de onde, og at de onde får den belønning, som de gode havde fortjent. Er det ikke meningsløst? 15Derfor kan man lige så godt nyde livet, så længe man har det. Spis, drik og vær glad. På den måde får man dog nogen trøst midt i det hårde liv, Gud har givet menneskene på denne jord.
16Da jeg søgte efter visdom, iagttog jeg dag og nat, hvad mennesker foretog sig på jorden. 17Jeg så, at Guds værk var så stort, at ingen kan fatte det, uanset hvor ihærdigt de prøver at forstå det. De, der påstår at være kloge nok til at fatte det, har ikke forstået noget som helst.
1Wala sing may makapareho sa maalamon nga tawo, nga nakahibalo magpaathag sang mga butang. Ang kaalam sang tawo nagapanayanaya sa iya guya, kag nagakuha sang iya pagkurisong.
Tumana ang Hari
2Tumana ang sugo sang hari tungod nga ginpromisa mo sa Dios nga himuon mo ini. 3Indi pagpabay-i ang imo katungdanan sa hari, kag indi ka mag-upod sa mga nagaplano sing malain kontra sa iya,8:3 Indi… iya: ukon, Maghalin ka sa presensya sang hari; indi ka magtiner sa sining delikado nga lugar. kay mahimo sang hari ang bisan ano nga luyag niya. 4May awtoridad ang mga sugo sang hari, kag wala sing may makapamatok sini. 5Indi maano ang bisan sin-o nga nagatuman sini. Ang maalamon nga tawo nakahibalo kon san-o kag paano niya himuon ang isa ka butang. 6Kay ang tagsa ka butang may husto nga tion kag pamaagi sa paghimo sini sa pihak sang madamo nga mga kalisod nga ginaatubang sang tawo.
7Tungod nga wala sing tawo nga nakahibalo sang palaabuton, wala sing may makasugid sa kay bisan sin-o kon ano ang matabo. 8Subong nga indi mapunggan sang tawo ang hangin,8:8 ang hangin: ukon, ang iya espiritu kon maghalin na. indi man niya mapunggan ang iya kamatayon. Pareho ini sa inaway nga indi siya makapalagyo. Kag ang iya kalautan indi gid makaluwas sa iya sa kamatayon.
9Nakita ko ini tanan samtang ginahunahuna ko ang parte sa mga butang nga ginahimo diri sa kalibutan, pareho kon ang isa ka tawo may gahom sa paghalit sang iya isigkatawo. 10Nakita ko man ang mga malaot nga ginlubong. Ini sila permi nagasulod sadto sa balaan nga siyudad sang Jerusalem nga sa diin naghimo sila sang kalautan. Kag sa sini mismo nga lugar ginadayaw 8:10 ginadayaw: Amo ini sa Septuagint kag sa iban nga mga kopya sang Hebreo. Sa kalabanan nga mga kopya sang Hebreo, ginakalimtan. sila sang mga tawo. Wala man ini sing pulos.
11Kon indi dayon masentensyahan ang tawo nga nakasala, nagahunahuna ang iban sa paghimo sang malain. 12Bisan makasala ang tawo sing madamo gid,8:12 madamo gid: sa literal, isa ka gatos. mahimo nga magakabuhi siya gihapon sing malawig. Pero nahibaluan ko nga maayo ang dangatan sang tawo nga nagatahod sa Dios, 13kag malain ang dangatan sang malaot nga tawo nga wala nagatahod sa Dios, kag indi maglawig ang iya kabuhi kundi mangin pareho ini sa landong nga dali lang madula. 14Ang problema lang diri sa kalibutan, kon kaisa ang matarong nga mga tawo amo ang nagabaton sang silot nga para kuntani sa mga malaot, kag ang malaot nga mga tawo amo ang nagabaton sang padya nga para kuntani sa mga matarong. Makasiling ako nga wala man ini sing pulos.
15Gani para sa akon, mas maayo pa sa tawo nga magkalipay siya sa iya kabuhi. Wala sing iban nga maayo sa iya diri sa kalibutan kundi ang magkaon, mag-inom kag magkalipay samtang nagatrabaho siya sa bug-os niya nga kabuhi nga ginhatag sang Dios sa iya diri sa kalibutan.
16Adlaw-gab-i wala ako nagatulog sa pagpaninguha nga makaangkon sang kaalam para maintiendihan ko ang mga nagakalatabo sa kalibutan. 17Nakita ko ang tanan nga ginahimo sang Dios diri sa kalibutan, kag wala gid sing tawo nga makaintiendi sini. Bisan ano pa ang pagpaninguha sang tawo nga intiendihon ini, indi niya maintiendihan. Bisan magsiling pa ang maalamon nga tawo nga naintiendihan niya, ang matuod indi gid niya maintiendihan.
