1Ang tawong gahig ulo bisag sigehan ug badlong, sa kalit lang mapukan ug dili na makabangon pa.
2Kon mga matarong ang mangulo malipayon ang mga tawo, apan kon mga daotan ang mangulo masubo gayod sila.
3Ang tawong nagtinguha nga magmaalamon maghatag ug kalipay sa iyang amahan.
Ang tawong nagsigeg pakig-uban sa mga babayeng nagabaligya sa ilang dungog nagausik-usik lang sa iyang kuwarta.
4Kon ang tinguha sa hari mao ang pagpatunhay sa hustisya, ginalig-on niya ang iyang gingharian, apan ang hari nga nawong ug sapi, magpukan sa iyang gingharian.
5Ang tawong mang-ulog-ulog nagaplanog daotan sa iyang isigka-tawo.
6Ang tawong daotan malit-agan sa iyang kaugalingong sala, apan ang tawong matarong magaawit nga malipayon.
7Ang tawong matarong nagahatag ug bili sa katungod sa mga kabos. Dili kini masabtan sa tawong daotan.
8Ang mga tawong bugalbugalon tigpasiugda ug kasamok sa lungsod, apan ang mga maalamon tigpahusay niini.
9Wala gayoy paingnan kon makighusay ang tawong maalamon sa usa ka buang-buang, kay magsige lang ug tagawtaw ug magbugalbugal ang buang-buang.
10Kalagotan ug gusto patyon sa mga kriminal ang mga tawong nagakinabuhi sa husto ug dili salawayon.
11Ang tawong buang-buang mopagawas gayod sa iyang kasuko, apan ang tawong maalamon makapugong sa iyang kaugalingon.
12Kon ang usa ka pangulo motuo ug bakak, ang tanan niyang mga opisyal mahimong daotan.
13Ang kabos ug ang nangdaog-daog kaniya managsama nga gihatagan sa Ginoo ug mga mata.29:13 Ang buot ipasabot, parehas ra silang binuhat sa Dios.
14Kon ang usa ka hari matarong nga mohukom sa mga kabos, magpadayon ang iyang paghari.
15Ang pagbunal ug pagbadlong sa bata aron sa pagdisiplina kaniya makatudlo kaniya nga magmaalamon, apan kon pasagdan lang siya, makahatag siyag kaulawan sa iyang ginikanan.
16Kon daotan ang mga nangulo, mosamot ang pagpakasala. Apan malaglag sila, ug makita kini sa mga matarong.
17Disiplinaha ang imong anak, ug hatagan ka niyag kalinaw ug kalipay.
18Kon walay mensahe sa Dios nga maggiya sa nasod, wala kini kahusay. Bulahan ang mga tawo nga nagatuman sa kasugoan sa Dios.
19Adunay sulugoon nga dili mo matudloan kon imong estoryahan, kay bisan nasabtan ka niya, dili siya motuman.
20Mas may paglaom pa ang tawong buang-buang kaysa tawong magpataka lag yawyaw.
21Kon patughan mo lang sa gusto ang imong sulugoon gikan sa bata pa siya, mahimo mo unya siyang problema.
22Ang tawong daling masuko makahatag ug kagubot, ug daghag mahimong sala.
23Ang kahambogiro sa tawo maghatod kaniya sa kaulawan, apan ang pagkamapainubsanon makahatag kaniyag dungog.
24Ang tawo nga kakunsabo sa kawatan nagbutang sa iyang kaugalingon sa kakuyaw. Bisan unsaon ug patug-an dili gayod siya motug-an.
25Makuyaw kon kita talawan. Apan kon mosalig lang kita sa Ginoo, wala gayoy daotang mahitabo kanato.
26Daghan ang mangayog pabor sa usa ka pangulo, apan ang Ginoo lang gayod ang makahatag ug hustisya.
27Ngil-aran ang mga matarong sa mga daotan, ug ngil-aran usab ang mga daotan sa mga matarong.
1كسی كه بعد از تنبيه بسيار، باز سرسختی كند، ناگهان خرد خواهد شد و ديگر علاجی نخواهد داشت.
2وقتی قدرت در دست نيكان است مردم شادند، اما قدرت كه به دست بدان بيفتد مردم می‌نالند.
3پسر عاقل پدرش را خوشحال می‌كند، اما پسری كه به دنبال زنان بدكاره می‌رود اموالش را بر باد می‌دهد.
4پادشاه عاقل به مملكتش ثبات می‌بخشد، اما آنكه رشوه می‌گيرد مملكت خود را نابود می‌كند.
5شخص متملق با چاپلوسی‌های خود به دوستش صدمه می‌زند.
6بدكاران در دام گناه خود گرفتار می‌شوند، اما شادی نصيب درستكاران می‌گردد.
7شخص درستكار نسبت به فقرا با انصاف است، اما آدم بدكار به فكر آنها نيست.
8آدم احمقی كه همه را مسخره می‌كند می‌تواند شهری را به آشوب بكشاند، اما شخص دانا تلاش می‌كند صلح و آرامش برقرار نمايد.
9بحث كردن با آدم نادان سودی ندارد، زيرا او يا عصبانی می‌شود يا مسخره می‌كند.
10افرادی كه تشنهٔ خون هستند از اشخاص درستكار متنفرند و قصد جانشان را دارند.
11آدم نادان خشم خود را فوری بروز می‌دهد، اما شخص دانا جلو خشم خود را می‌گيرد.
12اگر حاكم به حرفهای دروغ گوش كند، تمام افرادش دروغگو خواهند شد.
13فقير و ثروتمند در يک چيز مثل هم هستند: خداوند به هر دو آنها چشم بينا داده است.
14پادشاهی كه نسبت به فقرا با انصاف باشد، سلطنتش هميشه پا برجا خواهد ماند.
15برای تربيت بچه، چوب تأديب لازم است. اگر او را به حال خود واگذاری و ادب نكنی، باعث سرافكندگی مادرش خواهد شد.
16وقتی اشخاص بدكار به قدرت می‌رسند، فساد زياد می‌شود؛ ولی قدرت آنها دوامی نخواهد داشت و نيكان سقوط آنها را به چشم خواهند ديد.
17فرزند خود را تأديب كن تا باعث شادی و آرامش فكر تو شود.
18در جايی كه پيام خدا نيست، مردم سركش می‌شوند. خوشا به حال قومی كه احكام خدا را به جا می‌آورند.
19خدمتكار را نمی‌توان تنها با نصيحت اصلاح كرد، زيرا او هر چند حرفهای تو را بفهمد ولی به آنها توجه نخواهد كرد.
20شخصی كه بدون فكر كردن و با عجله جواب می‌دهد از يک احمق هم بدتر است.
21غلامی كه اربابش او را از كودكی به نازپرورده باشد، برای اربابش غلامی نخواهد كرد.
22شخص تندخو نزاع به پا می‌كند و باعث ناراحتی می‌شود.
23تكبر، انسان را به زمين می‌زند، ولی فروتنی منجر به سربلندی می‌شود.
24كسی كه با دزد رفيق می‌شود، دشمن جان خويش است، زيرا شهادت دروغ می‌دهد و به اين ترتيب خود را زير لعنت قرار می‌دهد.
25كسی كه از انسان می‌ترسد گرفتار می‌شود، اما شخصی كه به خداوند توكل می‌كند در امان می‌ماند.
26بسياری از مردم از حاكم انتظار لطف دارند غافل از اينكه خداوند است كه حق هر كس را می‌دهد.
27درستكاران از بدكاران نفرت دارند و بدكاران از درستكاران.
