1Ang maalamon nga anak mamati sa pagtul-id sa iyang amahan sa iyang pamatasan, apan ang anak nga bugalbugalon dili mamati kon badlongon.
2Ang tawo nga maayo ang ipanulti makadawat ug maayo nga balos, apan ang maluibon panimaslan.
3Ang magbantay sa iyang sinultihan nagapanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang magpataka ug sulti malaglag.
4Kon tapolan ang usa ka tawo, bisan unsa pay iyang pangandoyon dili gayod niya maangkon, apan kon kugihan siya, maangkon niya ang labaw pa sa iyang gipangandoy.
5Ang tawong matarong dili gustog bakak, apan ang tawong daotan makauulaw ug binuhatan.
6Ang tawong dili salawayon malikay sa kadaot tungod sa iyang matarong nga pagkinabuhi, apan ang tawong makasasala malaglag tungod sa iyang kadaotan.
7May mga tawo nga magpakaaron-ingnong adunahan, apan kabos diay. Ug may mga tawo usab nga magpakaaron-ingnong kabos, apan adunahan diay.
8Ang adunahan mobayad aron matubos ang iyang kinabuhi gikan sa mga manghulga kaniya, apan ang kabos, walay manghulga kaniya.
9Ang kinabuhi sa tawong matarong sama sa suga nga hayag kaayo, apan ang kinabuhi sa tawong daotan sama sa suga nga napalong.
10Sa sobrang garbo, may mga tawo nga dili maminaw ug tambag, ug mao kini ang hinungdan sa kagubot. Kon gusto sila magmaalamon kinahanglan maminaw sila ug tambag.
11Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dali rang mahanaw, apan ang bahandi nga gihagoan mosamot kadaghan.
12Ang pangandoy sa tawo nga wala matuman makapaluya, apan ang pangandoy nga natuman makapaabtik ug makahatag ug kalipay sa kinabuhi.13:12 makapaabtik… kinabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag ug kinabuhi.
13Mag-antos ang tawong nagasalikway sa mga gitudlo ug gipatuman kaniya, apan ang tawong nagatuman niini may kaayohan nga mapaabot.
14Ang pagtudlo sa mga maalamon makaayo ug mopalugway sa imong kinabuhi,13:14 makaayo… kinabuhi: sa literal, tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. ug makapalikay kanimo sa kamatayon.
15Ginatahod ang tawo nga may maayong panabot. Ang tikasan nagapaingon sa kalaglagan.
16Ang tawong may panabot motimbang-timbang una sa iyang angayng buhaton, apan ang buang-buang mopasundayag pa gayod hinuon sa iyang kabuang.
17Ang daotan nga mensahero magpagubot sa mga tawo, apan ang masaligan nga mensahero mopalig-on sa relasyon.
18Ang tawo nga dili magpabadlong mapobre ug maulawan, apan ang modawat sa mga pagbadlong pasidunggan.
19Pagkanindot sa bation sa tawo kon matuman ang iyang gipangandoy; mao kana nga ang mga buang-buang dili gayod moundang sa paghimog daotan.
20Kon makig-uban ka sa mga maalamon, mahimo ka usab nga maalamon, apan kon makig-uban ka sa mga buang-buang, mag-antos ka.
21Moabot ang kalaglagan sa mga makasasala bisan asa pa sila paingon, apan ang mga matarong balosan ug kaayo.
22Ang bahandi sa maayo nga tawo mapanunod sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mapanag-iya sa mga matarong.
23Bisan dakog abot ang yuta sa mga kabos, dili sila makapahimulos niini tungod sa dili matarong nga binuhatan sa uban.
24Kon dili mo disiplinahon ang imong anak, wala ka mahigugma kaniya. Busa kon gihigugma mo ang imong anak, tul-ira ang iyang pamatasan.
25Ang mga matarong mabusog gayod, apan ang mga daotan magutman.
1Con khôn ngoan để ý nghe cha khuyên dạy,
đứa nhạo cười bỏ lời khiển trách ngoài tai.
2Người lành thắng kiện nhờ nói năng dè dặt,
người ác chỉ ước ao toàn chuyện bạo tàn.
3Người tự chủ biết hãm cầm miệng lưỡi;
người hở môi gặt lấy thất bại hoài.
4Người làm biếng mong muốn mà chẳng được,
người siêng năng ước gì có nấy.
5Người công chính ghét những gì không ngay thật,
người ác ôn dối trá rồi gặt nhuốc nhơ.
6Đức công chính bảo vệ người ngay thẳng,
tội lỗi luôn tiêu diệt bọn tà tâm.
7Có người tỏ vẻ giàu mà chẳng có chi;
có người làm bộ nghèo mà giàu nứt vách.
8Người giàu mới có tiền chuộc mạng,
còn người nghèo đâu sợ ai bắt cóc.
9Đèn người lành sáng choang,
đèn người ác tắt ngấm.
10Tính kiêu căng chỉ sinh ra tranh chấp;
nhưng ai khiêm tốn phục thiện mới là khôn ngoan.
11Của phi nghĩa sớm tan biến;
tiền mồ hôi nước mắt mới còn bền lâu.
12Hy vọng trì hoãn khiến lòng đau ê ẩm,
mộng được thành làm phấn chấn tâm can.13:12 Như cây sự sống
13Người coi thường khuyên dạy, lãnh hậu họa chẳng sai;
người tôn trọng mệnh lệnh nhận phần thưởng chắc chắn.
14Lời dạy của người khôn như nguồn sự sống;
hướng dẫn người nghe thoát cạm bẫy tử thần.
15Lương tri đem lại lòng mến phục;
nhưng đường xảo trá dẫy đầy gian nan.
16Người khôn13:16 Người thận trọng suy tính kỹ càng;
người dại hấp tấp tỏ mình ngây ngô.
17Sứ giả gian ác ngã vào tội ác,
khâm sai trung tín đem lại chữa lành.
18Khước từ kỷ luật gây ra bần cùng nhục nhã;
ai đón nhận khiển trách sẽ thấy ngày quang vinh.
19Ước muốn thành công làm linh hồn khoan khoái,
vì vậy, người ác bám chặt lấy ước muốn lầm sai.
20Gần đèn thì sáng, gần người khôn trở nên khôn;
gần mực thì đen, gần người dại phải mang họa.
21Tai họa đuổi theo người gian ác,
phước hạnh bám sát người thiện lành.
22Của cải người lành để lại cho con cháu hưởng,
gia tài người ác dành cho người công chính dùng.
23Ruộng người nghèo có thể sản xuất nhiều hoa lợi,
nhưng ăn ở bất lương sẽ thành công dã tràng.
24Ai kiêng roi vọt ghét con trai mình,
người biết thương con không quên sửa trị nó.
25Người công chính ăn thì được ấm lòng,
người gian tà ăn mà vẫn đói meo.
