1Như một con ruồi chết làm hôi thối dầu thơm,
một phút điên dại làm mất khôn ngoan và danh dự.
2Lòng người khôn ngoan hướng về điều phải;
lòng người dại dột nghiêng về điều trái.
3Con có thể nhận ra người dại
qua cách đi đứng của họ trên đường!
4Nếu chủ nổi giận với con, đừng bỏ việc!
Thái độ mềm mỏng có thể ngăn ngừa tội nặng.
Cuộc Sống Đầy Những Trớ Trêu
5Tôi có thấy một điều tệ hại khác dưới mặt trời. Các vua và những người lãnh đạo đã tạo lỗi lầm 6khi họ cất nhắc người ngu dại lên chức vụ cao, và người có nhiều khả năng phải giữ địa vị thấp kém. 7Tôi còn thấy cảnh đầy tớ đi ngựa như các hoàng tử—và hoàng tử lại đi bộ như đầy tớ!
8Ai đào hố phải sa xuống hố.
Ai phá vách nhà cũ sẽ bị rắn rết cắn.
9Người lăn đá bị đá đè.
Người bổ củi bị củi gây thương tích.
10Dùng một cái rìu cùn sẽ phí nhiều sức,
vậy phải mài lưỡi rìu trước.
Đó là giá trị của sự khôn ngoan;
nó sẽ giúp cho sự thành công.
11Nếu rắn cắn trước khi bị ếm,
thì thầy bùa rắn có ích lợi gì?
12Lời nói của người khôn đem lại thắng lợi,
nhưng miệng lưỡi người dại đem lại tai họa hiểm nghèo.
13Người dại khởi đầu bằng những lời dại khờ,
rồi kết thúc bằng những lời điên cuồng, độc hại;
14họ khoác lác, rườm rà nói mãi.
Không ai biết được việc gì sẽ xảy ra;
không ai có thể đoán được việc tương lai.
15Người dại phí sức khi làm việc
đến độ không còn biết đường về thành.
16Thật khốn cho quốc gia có vua còn trẻ,
có người lãnh đạo đãi tiệc lúc hừng đông.
17Phước cho quốc gia có vua thuộc dòng quý tộc,
và cấp lãnh đạo chỉ ăn uống để bổ sức chứ không phải để say sưa.
18Sự biếng nhác làm mái nhà xiêu vẹo;
lười chảy thây làm nhà dột khắp nơi.
19Tiệc tùng tạo tiếng cười,
rượu nồng thêm vui vẻ,
và tiền bạc giải quyết mọi vấn đề!
20Đừng nhục mạ vua, dù chỉ trong tư tưởng.
Và đừng nguyền rủa người giàu có, dù ở trong phòng ngủ mình.
Vì chim trời có thể loan truyền lời con
và loài có cánh có thể thuật điều con nói.
1Kung paanong napapabaho ng isang patay na langaw ang isang boteng pabango, ganoon din ang kaunting kamangmangan, nakakasira ng karunungan at karangalan. 2Ang taong marunong ay gustong gumawa ng kabutihan, pero ang hangal ay gustong gumawa ng kasamaan. 3At kahit sa paglalakad ng hangal, nakikita ang kawalan niya ng karunungan at ipinapakita sa lahat ang kanyang kahangalan.
4Kung nagalit sa iyo ang iyong pinuno, huwag ka agad magbitiw sa tungkulin, dahil kapag nawala na ang galit niyaʼy baka patawarin ka niya gaano man kalaki ang iyong kasalanang nagawa. 5May isa pa akong nakitang hindi maganda rito sa mundo at itoʼy ginagawa ng mga pinuno: 6Ang mga mangmang ay binibigyan ng mataas na tungkulin, pero ang mga mayayaman10:6 mayayaman: o, mga dakila. ay binibigyan ng mababang tungkulin. 7Nakakita rin ako ng mga aliping nakasakay sa kabayo habang ang mga dakilang taoʼy naglalakad na parang alipin.
8Kapag ikaw ang naghukay, baka ikaw din ang mahulog doon. Kapag lumusot ka sa butas ng pader, baka tuklawin ka ng ahas doon. 9Kapag nagtibag ka ng bato, baka mabagsakan ka nito. Kapag nagsibak ka ng kahoy, baka masugatan ka nito. 10Kapag palakol moʼy mapurol at hindi mo hinahasa, buong lakas ang kailangan mo sa paggamit nito. Mas nakakahigit ka kung marunong ka, dahil sa pamamagitan nitoʼy magtatagumpay ka.
11Walang saysay ang kakayahan mong magpaamo ng ahas, kung tutuklawin ka lang naman nito. 12Ang sinasabi ng marunong ay magbibigay sa kanya ng kabutihan, pero ang sinasabi ng hangal ay magpapahamak sa kanya. 13Sa umpisa pa lang kamangmangan na ang sinasabi niya, at kinalaunan ay naging masamang-masama na, na parang nawawala na siya sa sarili. 14At wala siyang tigil sa kasasalita.
Walang nakakaalam tungkol sa mga mangyayari sa hinaharap, kaya walang makapagsasabi kung ano ang mangyayari kapag tayoʼy patay na. 15Napapagod ang mangmang sa kanyang trabaho, kaya naiisip niyang huwag nang pumunta sa bayan para magtrabaho.10:15 naiisip … magtrabaho: o, hindi niya alam ang daan papunta sa bayan.
16Nakakaawa ang isang bansa na ang hari ay isip-bata at ang mga pinunoʼy puro handaan ang inaatupag. 17Pero mapalad ang bansa na ang hari ay ipinanganak sa marangal na pamilya at ang mga pinuno ay naghahanda lang sa tamang panahon para sa ikalalakas at hindi sa paglalasing.
18Pinapabayaan ng taong tamad na tumutulo ang bubong ng kanyang bahay hanggang sa mawasak na ang buong bahay niya. 19Makapagpapasaya sa tao ang handaan at inuman; at ang pera ay makapagbibigay ng lahat niyang pangangailangan. 20Huwag mong susumpain ang hari kahit sa isip mo lang o ang mayayaman kahit na palihim lang, dahil baka may magsabi sa kanila.10:20 baka … kanila: sa literal, baka may munting ibon na magsabi sa kanila.
