Cưới Vợ cho Y-sác
1Tuổi tác cao, Áp-ra-ham được Chúa Hằng Hữu ban phước lành dồi dào. 2Áp-ra-ham bảo người quản gia, một nô bộc lớn tuổi nhất trong nhà: “Con hãy đặt tay con trên đùi ta. 3Ta muốn con nhân danh Chúa Hằng Hữu, Chủ Tể trời đất, mà thề rằng con sẽ không cưới người Ca-na-an làm vợ cho con ta là Y-sác, dù ta kiều ngụ trong xứ họ; 4con sẽ đi về quê hương ta, cưới cho Y-sác, con ta, một người vợ trong vòng bà con ta.”
5Quản gia đáp: “Con chỉ ngại không có cô nào chịu bỏ quê hương để đi đến xứ này lấy chồng. Con có nên đưa Y-sác về quê vợ không?”
6Áp-ra-ham quả quyết: “Tuyệt đối không! Con không bao giờ được đem Y-sác trở lại xứ ấy. 7Chúa Hằng Hữu, Chủ Tể trời đất, đã đem ta ra khỏi nhà cha ta, nơi chôn nhau cắt rốn, đã phán dạy ta, và thề với ta: ‘Ta sẽ cho dòng giống con đất này.’ Chúa sẽ sai thiên sứ Ngài đi trước, dẫn dắt con qua đó để cưới vợ cho Y-sác. 8Nếu cô dâu nhất định không theo con về đây, con sẽ khỏi mắc lời thề này. Dù sao, tuyệt đối không bao giờ được đem con ta về xứ ấy.”
9Quản gia đặt tay lên đùi Áp-ra-ham và thề nguyện như lời chủ dặn. 10Quản gia chọn mười con lạc đà chuyên chở đủ các loại bảo vật của chủ và lên đường. Đến thành phố của Na-cô, xứ Mê-sô-pô-ta-mi, 11quản gia cho lạc đà dừng lại, và chúng quỳ xuống nghỉ chân bên giếng, đúng vào giờ phụ nữ trong thành ra múc nước.
12Quản gia cầu nguyện: “Lạy Chúa Hằng Hữu, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, chủ con: Xin cho cô ấy gặp con hôm nay, để chứng tỏ lòng nhân từ của Chúa đối với Áp-ra-ham. 13Con đang đứng đây, bên giếng, và các thiếu nữ trong thành sắp ra múc nước. 14Khi con xin cô nào cho con uống nước, mà cô ấy đáp: ‘Ông cứ uống đi; tôi sẽ cho bầy lạc đà ông uống nữa,’ xin Chúa cho cô ấy đúng là người Chúa chỉ định cho Y-sác, đầy tớ Chúa. Nhờ đó, con mới biết rõ Chúa đã tỏ lòng nhân từ với chủ con.”
15Quản gia chưa dứt lời cầu nguyện thì Rê-bê-ca vác bình ra đến giếng. Nàng là con của Bê-tu-ên, cháu bà Minh-ca. Bà này là vợ Na-cô, em của Áp-ra-ham. 16Rê-bê-ca là một thiếu nữ tuyệt đẹp và trinh trắng. Nàng xuống giếng, múc đầy bình nước, đặt trên vai, rồi bước lên. 17Quản gia chạy đến nói: “Xin cô vui lòng cho tôi uống ngụm nước trong bình.”
18Nàng dịu dàng đáp: “Thưa vâng, mời ông tự nhiên.” Vừa nói, nàng vội vã đỡ bình nước xuống, bưng mời quản gia uống. 19Quản gia uống xong, nàng sốt sắng: “Để tôi múc thêm nước cho lạc đà ông uống nữa, cho đến khi nào chúng uống đã khát.” 20Nàng nhanh nhẹn trút bình vào máng nước rồi chạy xuống giếng, và múc thêm nước cho cả đàn lạc đà uống.
21Quản gia đứng lặng nhìn Rê-bê-ca, suy nghiệm xem đây có phải là cách Chúa Hằng Hữu dẫn dắt mình hay không. 22Khi đàn lạc đà uống nước xong, quản gia lấy ra một chiếc khoen vàng24:22 Dùng để đeo trên mũi nặng khoảng năm chỉ và một đôi vòng vàng, mỗi chiếc khoảng năm lạng.
23Và hỏi: “Cô là con ai? Nhà cô24:23 Nt nhà cha cô có chỗ cho tôi nghỉ tạm tối nay không?”
24Nàng đáp: “Tôi là con gái ông Bê-tu-ên, cháu cụ Minh-ca. Ông nội tôi là cụ Na-cô. 25Nhà tôi có nhiều rơm với thức ăn cho lạc đà, và cũng có phòng trọ cho khách nữa.”
26Quản gia cảm kích và cúi đầu thờ phượng Chúa Hằng Hữu. 27Ông nói: “Cảm tạ Chúa Hằng Hữu là Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, chủ con. Cảm tạ Chúa vì lòng nhân từ, thành tín đối với người, khi Ngài dắt con đến đúng ngay gia đình bà con của Áp-ra-ham.”
28Trong khi đó, Rê-bê-ca chạy về nhà thuật mọi chuyện cho cả nhà mẹ mình. 29Bấy giờ Rê-bê-ca có một người anh tên là La-ban, và người vội ra chỗ người quản gia, bên giếng nước. 30La-ban, anh nàng, thấy chiếc khoen với đôi vòng vàng trên tay em, và nghe em thuật chuyện, liền chạy ra giếng. Quản gia vẫn còn đứng đó với bầy lạc đà. La-ban nói: 31“Ông là người được Chúa Hằng Hữu ban phước. Xin mời vào, sao đứng ngoài này vậy? Nhà tôi có sẵn phòng ngủ cho ông và chỗ cho lạc đà.”
32Quản gia theo La-ban về nhà. La-ban đem rơm lót chỗ lạc đà nằm, cho chúng ăn, và lấy nước cho mấy người đầy tớ rửa chân. 33Thức ăn đã dọn ra rồi, nhưng quản gia còn lần lữa: “Tôi không dám ăn uống trước khi nói ra điều tôi cần phải thưa.”
La-ban giục: “Ông cứ nói đi.”
34Quản gia đáp: “Tôi là đầy tớ của Áp-ra-ham. 35Chúa Hằng Hữu ban phước dồi dào cho chủ tôi, làm cho người ngày càng cường thịnh. Chúa Hằng Hữu cho người nhiều gia súc, bạc vàng, tôi trai tớ gái, lạc đà, và lừa.
36Bà Sa-ra, chủ tôi, sinh một con trai trong tuổi già nua, và cậu con trai được hưởng trọn gia tài. 37Chủ tôi buộc tôi thề không được cưới cho cậu một người nào trong số các thiếu nữ Ca-na-an, là xứ chủ tôi trú ngụ, 38nhưng phải về quê cha đất tổ của chủ, và tìm cho cậu một người vợ trong gia đình chủ tôi.
39Tôi có thưa lại chủ: ‘Nếu người thiếu nữ không chịu theo tôi về thì sao?’ 40Chủ tôi bảo: ‘Chúa Hằng Hữu sẽ sai thiên sứ đi với anh và giúp anh thành công. Anh sẽ tìm cho con ta một người vợ trong họ hàng ta, con cháu của cha ta. 41Một khi anh đã đến thăm gia đình ta, nếu họ không chịu gả, anh khỏi mắc lời thề nguyện này.’
42Chiều nay, khi đến giếng nước, tôi đã cầu nguyện: ‘Lạy Chúa Hằng Hữu, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, chủ con, nếu Chúa cho con thành công trong công tác này, xin Chúa hướng dẫn con: 43Trong khi con đứng bên giếng và các thiếu nữ ra múc nước, nếu con xin cô nào cho con uống nước trong bình, 44mà cô ấy đáp: “Mời ông uống nước, và tôi cũng sẽ múc nước cho các lạc đà ông uống nữa”—thì cô ấy đúng là người vợ Chúa chọn cho con trai chủ con.’
45Tôi chưa dứt lời thầm nguyện,24:45 Nt trong lòng tôi đã thấy cô Rê-bê-ca ra đến giếng và vác bình trên vai xuống giếng múc nước. Tôi hỏi cô: ‘Xin cô cho tôi uống nước với.’ 46Cô lập tức hạ bình xuống khỏi vai và đon đả đáp: ‘Mời ông uống nước, và tôi cũng sẽ múc nước cho các lạc đà ông uống nữa.’ Cho tôi uống đã khát xong, cô lại múc nước cho các lạc đà tôi uống.
47Tôi hỏi: ‘Cô con ai?’ Cô đáp: ‘Tôi là con của Bê-tu-ên, cháu hai cụ Na-cô và Minh-ca.’ Tôi đã đeo vòng24:47 Đeo vòng vào mũi và đôi xuyến cho cô.
48Tôi cúi đầu thờ phượng Chúa Hằng Hữu và ca ngợi Chân Thần của chủ tôi, Áp-ra-ham, vì Ngài đã hướng dẫn tôi đi đúng đường, để cưới con gái ông24:48 Nt con gái của em trai chủ tôi về cho con trai chủ tôi. 49Vậy, để tỏ lòng ưu ái và trung thành với chủ tôi, xin quý vị cứ thẳng thắn trả lời được hay không, để tôi biết phải làm gì bây giờ.”
50La-ban và Bê-tu-ên đáp: “Việc này do Chúa Hằng Hữu xếp đặt, chúng tôi đâu dám nói được hay không. 51Kìa, Rê-bê-ca đứng trước mặt anh đó. Anh hãy rước nó về làm vợ cho con trai chủ anh, như Chúa Hằng Hữu đã phán bảo.”
52Quản gia của Áp-ra-ham nghe vậy, liền quỳ xuống trước mặt Chúa Hằng Hữu 53và trao các lễ vật cho Rê-bê-ca là các nữ trang bằng vàng, bằng bạc, và các bộ y phục quý giá. Quản gia cũng tặng bà Bê-tu-ên và La-ban nhiều bảo vật. 54Đoạn, họ đãi tiệc ăn mừng. Ê-li-ê-se và đoàn tùy tùng ở lại nhà Bê-tu-ên đêm ấy.
Sáng hôm sau, họ dậy sớm. Ê-li-ê-se yêu cầu: “Xin cho phép tôi được quay về nhà chủ tôi.”
55Bà Bê-tu-ên và La-ban (anh của Rê-bê-ca) ngăn cản: “Gì mà vội thế! Cứ để cho nó ở nhà với chúng tôi đã, độ mười ngày nữa hãy đi.”
56Nhưng quản gia thưa: “Nhờ Chúa Hằng Hữu hướng dẫn tôi nên việc đã thành công, xin thông cảm và cho phép tôi trở về trình chủ tôi.”
57Họ đáp: “Để chúng tôi hỏi ý nó xem sao.” 58Họ gọi Rê-bê-ca vào hỏi: “Con muốn đi theo ông này không?” Nàng đáp: “Thưa vâng, con muốn đi.”
59Vậy, họ đưa Rê-bê-ca với bà vú nuôi của nàng lên đường, đi theo quản gia và các đầy tớ của Áp-ra-ham.
60La-ban chúc phước cho Rê-bê-ca:
“Cầu chúc cho dòng dõi của em
sẽ đông đảo hàng nghìn hàng vạn!
Nguyện dòng dõi em mạnh mẽ
và chiếm được cổng thành quân địch.”
61Rê-bê-ca và các nữ tì đứng dậy, cưỡi lạc đà và đi theo quản gia. Quản gia cùng Rê-bê-ca và các đầy tớ của Áp-ra-ham lên đường.
62Y-sác đang ở Nê-ghép và từ giếng La-chai-roi24:62 Nghĩa là: giếng của “Đấng Hằng Sống,” “Đấng nhìn xem” của tôi đến đây; vì ông đang ở miền nam.24:62 Nt Nê-ghép 63Một buổi tối, Y-sác ra ngoài đồng suy ngẫm, chợt thấy một đoàn lạc đà. 64Vừa trông thấy Y-sác, Rê-bê-ca vội vã xuống lạc đà và 65hỏi Ê-li-ê-se: “Có người đang vượt qua cánh đồng đi đón chúng ta, người đó là ai?”
Ông đáp: “Con trai chủ tôi đó!” Rê-bê-ca lập tức lấy tấm voan phủ mặt mình. 66Quản gia trình báo đầy đủ mọi việc cho Y-sác.
67Y-sác đưa Rê-bê-ca vào trại của mẹ mình và cưới nàng làm vợ. Y-sác yêu Rê-bê-ca và được an ủi phần nào sau những ngày chịu tang mẹ.
亞伯拉罕為以撒娶妻
1亞伯拉罕已經年邁，耶和華在一切的事上都賜福給他。 2亞伯拉罕對他的老總管說：「請你把手放在我大腿底下， 3我要你憑耶和華——掌管天地的上帝起誓，你不會找這迦南的女子做我兒子的妻子。 4你要回到我的家鄉，在我的親族中為以撒物色妻子。」 5老總管問他：「如果那女子不肯跟我到這裡來，我要把你兒子帶回你的家鄉嗎？」 6亞伯拉罕說：「你千萬不可帶我的兒子回那裡！ 7因為帶領我離開父家和本鄉的耶和華——天上的主，曾經向我說話，起誓應許把這片土地賜給我的後代。祂必派天使在你前面引路，幫助你在那裡為我兒子找到妻子。 8如果那女子不肯跟你來，你也算履行了你向我起的誓，只是你不可帶我兒子回那裡。」 9於是，老總管就把手放在他主人亞伯拉罕的大腿底下，為這事向他起誓。
10老總管帶著主人的十匹駱駝和各種上好的禮物，啟程前往美索不達米亞，來到拿鶴住的城。 11黃昏，婦女們出來打水的時候，他讓駱駝跪在城外的井旁， 12然後禱告說：「我主人亞伯拉罕的上帝耶和華啊，求你施恩給我家主人亞伯拉罕，讓事情今天能夠成就。 13現在，我站在這泉水旁，城裡的少女正出來打水。 14如果我對哪個少女說『請放下你的水罐，讓我喝點水』，如果她說『請喝，我也打水給你的駱駝喝』，願那女子做你為自己的僕人以撒選定的妻子。這樣，我可以知道你施恩給我的主人了。」
老總管井旁遇利百加
15老總管的話還沒有說完，就有一位名叫利百加的少女肩上扛著水罐走出來。她是彼土利的女兒，彼土利是亞伯拉罕的兄弟拿鶴和密迦所生的兒子。 16利百加長得非常美麗，是個處女，沒有男人親近過她。她下到井旁，把水罐盛滿了水後上來。 17老總管跑上前去對她說：「求你給我一點水喝。」 18她回答說：「我主，請喝！」說完，立刻放下水罐，托在手上讓他喝。 19等他喝完以後，利百加又說：「我再為你的駱駝打些水來，讓牠們喝個飽。」 20於是，她馬上把水罐裡的水倒進水槽裡，又跑到井邊為所有的駱駝打水。 21當時，老總管在一旁靜靜地注視著利百加，要看看耶和華是否使他此行順利。
22駱駝喝過水以後，老總管拿出一隻約六克重的金環和一對約一百一十克重的金鐲給利百加， 23對她說：「請問你是誰的女兒？你父親家裡有地方讓我們住宿嗎？」 24利百加回答說：「我是彼土利的女兒，我父親是拿鶴和密迦的兒子。 25我家裡有充足的糧草，也有地方讓你留宿。」 26老總管聽了，就俯伏敬拜耶和華， 27說：「我主人亞伯拉罕的上帝耶和華當受稱頌，因為祂一直以慈愛和信實對待我的主人，引導我一路走到我主人兄弟的家裡。」
28利百加跑回家中，把這事告訴了母親和家人。 29利百加有個哥哥名叫拉班。 30他看見妹妹的金環和手上的金鐲，聽了她敘述老總管的話，就跑到井旁，見老總管跟駱駝仍然站在那裡， 31便對他說：「你這蒙耶和華賜福的人，請到我家。為什麼站在外面呢？我已經為你預備好了房間，也為駱駝預備了地方。」 32老總管就到了拉班的家裡，拉班卸下駱駝背上的東西，給駱駝餵上草料，打水給老總管和隨行的人洗腳。 33他們備好了晚餐給他吃，老總管卻說：「不，等我說明來意後再吃。」拉班說：「請說。」
34老總管說：「我是亞伯拉罕的僕人。 35耶和華賜給我主人極大的福氣，使他非常富有。耶和華賜給他牛群、羊群、金子、銀子、男女僕婢、駱駝和驢。 36我主人的妻子撒拉在晚年生了一個兒子，主人把所有的財產都給了他。 37主人要我起誓，他說，『你不可以給我的兒子娶迦南女子為妻， 38你要到我家鄉的親族中為我兒子物色妻子。』 39我問我的主人，『如果那女子不願意跟我回來怎麼辦？』 40他說，『我一向事奉的耶和華必會派天使與你同行，使你一路順利，為我兒子在家鄉的親族中物色妻子。 41你去就是履行了你向我起的誓，如果我的親族不肯把女子交給你，你也算履行了你向我起的誓。』
42「所以，今天我來到井旁時曾禱告說，『我主人亞伯拉罕的上帝耶和華啊，求你使我一路順利。 43我現在站在井旁，有女子出來打水的時候，我會向她要水喝， 44如果她說，請喝，我也打水給你的駱駝喝，就讓她做你為我家主人的兒子預備的妻子吧。』
45「我心中的話還沒有說完，就看見利百加肩上扛著水罐到井旁打水。我上前向她要水喝， 46她就連忙放下肩上的水罐，說，『請喝，我也打水給你的駱駝喝。』我喝了，她又打水給駱駝喝。 47我問她是誰家的女兒，她說，『是拿鶴和密迦的兒子彼土利的女兒。』我就替她戴上金鼻環和金手鐲， 48然後俯伏敬拜耶和華——我主人亞伯拉罕的上帝，因為祂引導我走正確的路，找到了主人兄弟的孫女兒給主人的兒子做妻子。 49現在，你們若願意以慈愛和信實對待我的主人，答應這門親事，請告訴我；如果不答應，也請告訴我，好讓我知道應該怎麼辦。」
50拉班和彼土利回答說：「既然是耶和華的安排，我們不能再多說什麼。 51你看，利百加就在這裡，你可以照耶和華的話，把她帶回去給你主人的兒子做妻子。」 52亞伯拉罕的僕人聽見這話，就俯伏在地上敬拜耶和華， 53然後拿出金銀首飾和衣裳送給利百加，又把貴重的禮物送給她的哥哥和母親。 54老總管和隨行的人用過晚飯以後，在那裡住了一夜。第二天早晨，老總管說：「請讓我返回我主人那裡。」 55但利百加的哥哥和母親說：「讓利百加和我們住上十來天再去吧！」 56可是，老總管說：「既然耶和華已經使我一路順利，請你們不要挽留我，請讓我回到我主人那裡。」 57他們說：「我們問問利百加的意見吧。」 58他們就叫來利百加，問她：「你願意跟這個人同去嗎？」利百加說：「我願意！」 59於是，他們讓利百加和她的奶媽跟老總管及隨行的人一同離去， 60並為利百加祝福，說：
「我們的妹妹啊，
願你成為千萬人之母！
願你的後代戰勝仇敵！」
以撒與利百加成婚
61於是，利百加和她的婢女們準備妥當，騎上駱駝，跟著老總管離去。
62那時，以撒住在南地，他剛從庇耳·拉海·萊回來。 63傍晚的時候，以撒來到田間默想，他抬頭一看，見一隊駱駝迎面而來。 64利百加抬頭看見以撒，就從駱駝上下來， 65問老總管：「那從田間來迎接我們的是誰？」老總管說：「是我的主人！」利百加聽了就蒙上面紗。 66老總管向以撒講述整個事情的經過。 67以撒就帶利百加進入他母親撒拉的帳篷，娶她為妻，並且很愛她。自從母親去世後，以撒這才得到安慰。
