อย่าโง่
1ลูกเอ๋ย หากเจ้าค้ำประกันให้เพื่อนบ้าน
หากเจ้าจับมือวางมัดจำให้คนแปลกหน้า
2เจ้าได้ติดกับวาจาของเจ้า
ถูกผูกมัดเพราะคำพูดของตัวเอง
3ลูกเอ๋ย จงทำเช่นนี้เพื่อปลดปล่อยตัวเจ้าเอง
ในเมื่อเจ้าตกอยู่ในเงื้อมมือของเพื่อนบ้าน
ไป ไปอ้อนวอนจนกว่าจะหมดแรง6:3 หรือไป ถ่อมตัวถ่อมใจของเจ้าลง
อย่าให้เพื่อนบ้านของเจ้าได้หยุดพัก!
4อย่าให้ตาของเจ้าได้หลับ
อย่าให้เปลือกตาของเจ้าเคลิ้มไป
5จงปลดปล่อยตัวเองให้เป็นอิสระเหมือนกวางหนีจากเงื้อมมือของนายพราน
เหมือนนกที่หนีจากบ่วงแร้วของคนดักนก
6เจ้าคนขี้เกียจ จงไปเรียนจากมด
สังเกตวิธีการของมัน แล้วจงฉลาดขึ้น
7มันไม่มีผู้บัญชาการ
ไม่มีผู้ควบคุมดูแล และไม่มีใครปกครอง
8แต่มันก็ยังสะสมเสบียงในฤดูร้อน
และรวบรวมอาหารตั้งแต่ฤดูเก็บเกี่ยว
9เจ้าคนขี้เกียจ จะนอนอีกนานสักเท่าใด?
เมื่อไหร่เจ้าจะลุกขึ้นเสียที?
10หลับอีกนิด เคลิ้มอีกหน่อย
กอดอกงีบต่อสักประเดี๋ยว
11แล้วความยากจนจะมาหาเจ้าดั่งขโมย
และความขัดสนจะเล่นงานเจ้าอย่างคนถืออาวุธ
12คนเลวทรามและชั่วร้าย
ผู้พูดจาลดเลี้ยว
13ผู้ขยิบตา
ขยับเท้า
กระดิกนิ้วส่งสัญญาณ
14ผู้คิดอ่านทำการชั่วร้ายจากใจคิดคดทรยศ
พวกเขาคอยยุแยงตะแคงรั่วเสมอ
15ฉะนั้นหายนะจึงมาถึงพวกเขาอย่างฉับพลัน
พวกเขาแหลกสลายเกินเยียวยาในชั่วพริบตา
16มีสิ่งน่ารังเกียจหกอย่างที่องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงเกลียดชัง
ที่จริง มีเจ็ดอย่างที่พระองค์ทรงรังเกียจ คือ
17ตาที่หยิ่งยโส
ลิ้นที่โป้ปด
มือที่เข่นฆ่าผู้บริสุทธิ์
18จิตใจที่คิดการชั่วร้าย
เท้าที่ปราดไปทำชั่ว
19พยานเท็จผู้กล่าวมุสา
และคนที่ยุให้ญาติพี่น้องแตกแยกกัน
อย่าสำส่อน
20ลูกเอ๋ย จงรักษาคำสั่งของพ่อเจ้า
และอย่าละเลยคำสอนของแม่เจ้า
21จงตรึงมันไว้ในดวงใจเสมอ
จงผูกมันไว้รอบคอของเจ้า
22ยามเจ้าเดิน คำสอนนั้นจะช่วยชี้นำ
ยามเจ้าหลับ มันจะคอยดูแล
ครั้นยามเจ้าตื่น มันจะพูดกับเจ้า
23เพราะคำสั่งนี้เป็นดวงประทีป
คำสอนนี้เป็นความสว่าง
การอบรมบ่มนิสัย
เป็นทางแห่งชีวิต
24เพื่อคุ้มครองเจ้าให้พ้นจากภรรยาของเพื่อนบ้าน
และคำออดอ้อนของหญิงแพศยา
25อย่ากระสันถึงความงามของนาง
อย่าตกเป็นทาสดวงตาหยาดเยิ้มของนาง
26เพราะหญิงโสเภณีก็แลกได้ด้วยอาหารจานหนึ่ง
แต่ภรรยาของชายอื่นออกล่าเอาชีวิตอันล้ำค่าของเจ้า
27เป็นไปได้หรือที่คนเราจะเล่นกับไฟ
โดยที่เสื้อผ้าของเขาไม่ถูกไฟไหม้?
28เป็นไปได้หรือที่คนเราจะเดินย่ำถ่านร้อนๆ
โดยที่เท้าไม่ถูกไฟลวก?
29ชายที่ไปนอนกับภรรยาของผู้อื่นก็เป็นเช่นนั้นแหละ
ไม่มีใครที่แตะต้องนางแล้วจะลอยนวลพ้นโทษไปได้
30ผู้คนยังสงสารขโมย
ที่ลักทรัพย์เพราะความหิวโหย
31แต่ถ้าเขาถูกจับได้ ก็จะถูกปรับถึงเจ็ดเท่า
แม้ว่าอาจจะต้องถึงกับขายของทุกอย่างในบ้านเพื่อชดใช้
32แต่ชายที่ล่วงประเวณีเป็นคนไม่รู้จักคิด
ผู้ที่ทำเช่นนั้นก็ทำลายตนเอง
33ผลที่จะได้รับคือรอยแผลและความอัปยศ
เป็นความอับอายขายหน้าตลอดกาล
34เพราะความหึงหวงจะทวีความโกรธแค้นของสามีของหญิงนั้น
และเมื่อถึงคราวแก้แค้น เขาจะไม่ปรานีเลย
35เขาจะไม่ยอมรับค่าชดใช้ใดๆ
ไม่ว่าสินบนจะมากมายสักเท่าใด เขาก็จะไม่ยอมเป็นอันขาด
Упозорење против безумља
1Сине мој, ако јамчиш за ближњега свога
и руку си пружио туђинцу;
2везан си речима уста својих,
обавезан својим обећањем.
3Ти онда учини ово, сине мој, да слободан будеш,
јер си допао рукама свог ближњег:
Иди, понизи се
и салећи ближњег свог!
4Не дај сна очима својим
и својим капцима да дремају.
5Отми се као срна ловцу,
као птица из руку птичара.
6О, лењивче, иди мраву,
сагледај његове путеве и постани мудар!
7Он нема ни војводу,
ни заповедника, ни владара,
8али спрема себи храну током лета,
током жетве скупља себи јело.
9О, лењивче, докле ћеш да пландујеш,
када ћеш од сна да се пренеш?
10Још мало снова, још мало дремежа,
још мало доконо да склопиш руке;
11и доћи ће твоје сиромаштво као скитница
и немаштина као насилник.
12Ништарија и покварењак се скита
и непоштено говори;
13намигује својим очима,
подгуркује ногама,
упире прстима;
14изопачености су му у срцу,
сваког часа смишља зло и уноси раздор.
15Зато ће ненадано стићи његова пропаст,
у трену ће бити сломљен, а лека му неће бити.
16Шест је ствари које Господ мрзи
и седам му се души огадило:
17очи узносите,
језик лажљив,
руке које лију невину крв;
18срце што смишља опаке науме,
ноге што срљају и на зло су брзе;
19Лажљив сведок што лаже чим зине
и ко сеје раздор међу браћом.
Упозорење против прељубе
20Сине мој, држи заповест оца свога
и не заборављај поуку мајке своје.
21Везуј их истрајно за срце своје
и обмотај око свога врата.
22Водиће те док будеш ходао,
чуваће те док будеш спавао
и говориће ти када се пробудиш.
23Јер је заповест светиљка и поука је светло,
а прекори одгоја стаза су живота.
24Чуваће те од опаке жене,
од ласкавог језика жене прељубнице.
25Не пожели у свом срцу њену лепоту,
не дај да те погледом опчини;
26јер због блуднице човек спадне на комад хлеба
и туђа жена лови драгоцену душу.
27Може ли човек да у недра жеравицу стави,
а да му се одећа не запали?
28Може ли човек да хода по угљу врелом,
а да не опече стопала своја?
29Тако је и са оним ко одлази жени свога ближњег,
неће проћи некажњено сваки који је се дотиче.
30Људи не срамоте лопова када краде
да насити своју душу, јер је гладан;
31али кад ухваћен буде, надокнадиће седмоструко,
даће свако добро из куће своје.
32Безуман је ко са женом прељубу чини,
а то ради онај ко сатире самог себе.
33Такав допада и рана и срама,
његова се брука неће избрисати.
34Због љубоморе је муж гневан
и нема милости у дану освете.
35Он не гледа ни на какав откуп,
не пристаје ни на велик мито.
