สุภาษิต 6 – TNCV & NEN

Thai New Contemporary Bible

สุภาษิต 6:1-35

อย่าโง่

1ลูกเอ๋ย หากเจ้าค้ำประกันให้เพื่อนบ้าน

หากเจ้าจับมือวางมัดจำให้คนแปลกหน้า

2เจ้าได้ติดกับวาจาของเจ้า

ถูกผูกมัดเพราะคำพูดของตัวเอง

3ลูกเอ๋ย จงทำเช่นนี้เพื่อปลดปล่อยตัวเจ้าเอง

ในเมื่อเจ้าตกอยู่ในเงื้อมมือของเพื่อนบ้าน

ไป ไปอ้อนวอนจนกว่าจะหมดแรง6:3 หรือไป ถ่อมตัวถ่อมใจของเจ้าลง

อย่าให้เพื่อนบ้านของเจ้าได้หยุดพัก!

4อย่าให้ตาของเจ้าได้หลับ

อย่าให้เปลือกตาของเจ้าเคลิ้มไป

5จงปลดปล่อยตัวเองให้เป็นอิสระเหมือนกวางหนีจากเงื้อมมือของนายพราน

เหมือนนกที่หนีจากบ่วงแร้วของคนดักนก

6เจ้าคนขี้เกียจ จงไปเรียนจากมด

สังเกตวิธีการของมัน แล้วจงฉลาดขึ้น

7มันไม่มีผู้บัญชาการ

ไม่มีผู้ควบคุมดูแล และไม่มีใครปกครอง

8แต่มันก็ยังสะสมเสบียงในฤดูร้อน

และรวบรวมอาหารตั้งแต่ฤดูเก็บเกี่ยว

9เจ้าคนขี้เกียจ จะนอนอีกนานสักเท่าใด?

เมื่อไหร่เจ้าจะลุกขึ้นเสียที?

10หลับอีกนิด เคลิ้มอีกหน่อย

กอดอกงีบต่อสักประเดี๋ยว

11แล้วความยากจนจะมาหาเจ้าดั่งขโมย

และความขัดสนจะเล่นงานเจ้าอย่างคนถืออาวุธ

12คนเลวทรามและชั่วร้าย

ผู้พูดจาลดเลี้ยว

13ผู้ขยิบตา

ขยับเท้า

กระดิกนิ้วส่งสัญญาณ

14ผู้คิดอ่านทำการชั่วร้ายจากใจคิดคดทรยศ

พวกเขาคอยยุแยงตะแคงรั่วเสมอ

15ฉะนั้นหายนะจึงมาถึงพวกเขาอย่างฉับพลัน

พวกเขาแหลกสลายเกินเยียวยาในชั่วพริบตา

16มีสิ่งน่ารังเกียจหกอย่างที่องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงเกลียดชัง

ที่จริง มีเจ็ดอย่างที่พระองค์ทรงรังเกียจ คือ

17ตาที่หยิ่งยโส

ลิ้นที่โป้ปด

มือที่เข่นฆ่าผู้บริสุทธิ์

18จิตใจที่คิดการชั่วร้าย

เท้าที่ปราดไปทำชั่ว

19พยานเท็จผู้กล่าวมุสา

และคนที่ยุให้ญาติพี่น้องแตกแยกกัน

อย่าสำส่อน

20ลูกเอ๋ย จงรักษาคำสั่งของพ่อเจ้า

และอย่าละเลยคำสอนของแม่เจ้า

21จงตรึงมันไว้ในดวงใจเสมอ

จงผูกมันไว้รอบคอของเจ้า

22ยามเจ้าเดิน คำสอนนั้นจะช่วยชี้นำ

ยามเจ้าหลับ มันจะคอยดูแล

ครั้นยามเจ้าตื่น มันจะพูดกับเจ้า

23เพราะคำสั่งนี้เป็นดวงประทีป

คำสอนนี้เป็นความสว่าง

การอบรมบ่มนิสัย

เป็นทางแห่งชีวิต

24เพื่อคุ้มครองเจ้าให้พ้นจากภรรยาของเพื่อนบ้าน

และคำออดอ้อนของหญิงแพศยา

25อย่ากระสันถึงความงามของนาง

อย่าตกเป็นทาสดวงตาหยาดเยิ้มของนาง

26เพราะหญิงโสเภณีก็แลกได้ด้วยอาหารจานหนึ่ง

แต่ภรรยาของชายอื่นออกล่าเอาชีวิตอันล้ำค่าของเจ้า

27เป็นไปได้หรือที่คนเราจะเล่นกับไฟ

โดยที่เสื้อผ้าของเขาไม่ถูกไฟไหม้?

28เป็นไปได้หรือที่คนเราจะเดินย่ำถ่านร้อนๆ

โดยที่เท้าไม่ถูกไฟลวก?

29ชายที่ไปนอนกับภรรยาของผู้อื่นก็เป็นเช่นนั้นแหละ

ไม่มีใครที่แตะต้องนางแล้วจะลอยนวลพ้นโทษไปได้

30ผู้คนยังสงสารขโมย

ที่ลักทรัพย์เพราะความหิวโหย

31แต่ถ้าเขาถูกจับได้ ก็จะถูกปรับถึงเจ็ดเท่า

แม้ว่าอาจจะต้องถึงกับขายของทุกอย่างในบ้านเพื่อชดใช้

32แต่ชายที่ล่วงประเวณีเป็นคนไม่รู้จักคิด

ผู้ที่ทำเช่นนั้นก็ทำลายตนเอง

33ผลที่จะได้รับคือรอยแผลและความอัปยศ

เป็นความอับอายขายหน้าตลอดกาล

34เพราะความหึงหวงจะทวีความโกรธแค้นของสามีของหญิงนั้น

และเมื่อถึงคราวแก้แค้น เขาจะไม่ปรานีเลย

35เขาจะไม่ยอมรับค่าชดใช้ใดๆ

ไม่ว่าสินบนจะมากมายสักเท่าใด เขาก็จะไม่ยอมเป็นอันขาด

Kiswahili Contemporary Version (Neno: Bibilia Takatifu)

Mithali 6:1-35

Maonyo Dhidi Ya Upumbavu

16:1 Mwa 43:9; Ebr 7:22; Ezr 10:27; Mit 17:18Mwanangu, kama umekuwa mdhamini wa jirani yako,

ikiwa umeshika mikono kwa kuweka ahadi

kwa ajili ya mwingine,

2kama umetegwa na ulichosema,

umenaswa kwa maneno ya kinywa chako,

3basi fanya hivi mwanangu, ili ujiweke huru,

kwa kuwa umeanguka mikononi mwa jirani yako:

Nenda ukajinyenyekeshe kwake;

msihi jirani yako!

46:4 Rut 3:18; Za 132:4Usiruhusu usingizi machoni pako,

usiruhusu kope zako zisinzie.

56:5 Za 91:3; 2Sam 2:18; Isa 13:14; Za 91:3Jiweke huru, kama swala mkononi mwa mwindaji,

kama ndege kutoka kwenye mtego wa mwindaji.

66:6 Mit 6:11Ewe mvivu, mwendee mchwa;

zitafakari njia zake ukapate hekima!

7Kwa maana yeye hana msimamizi,

wala mwangalizi, au mtawala,

86:8 Mit 30:24-25; 10:4lakini hujiwekea akiba wakati wa kiangazi

na hukusanya chakula chake wakati wa mavuno.

96:9 Mit 24:30-34; 26:13-16Ewe mvivu, utalala hata lini?

Utaamka lini kutoka usingizi wako?

106:10 Mit 24:33; Mhu 4:5Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo,

bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:

116:11 Mit 6:10-11; 20:13; 24:30-34hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi,

na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.

12Mtu mbaya sana na mlaghai,

ambaye huzungukazunguka

na maneno ya upotovu,

136:13 Za 35:19; Mit 16:30ambaye anakonyeza kwa jicho lake,

anayetoa ishara kwa miguu yake

na kuashiria kwa vidole vyake,

146:14 Za 36:4; 140:2; Mik 2:1; Isa 32:7ambaye hupanga ubaya

kwa udanganyifu moyoni mwake:

daima huchochea fitina.

15Kwa hiyo maafa yatamkumba ghafula;

ataangamizwa mara, pasipo msaada.

166:16 Mit 3:32; 8:13; 15:8, 9, 26; 16:5Kuna vitu sita anavyovichukia Bwana,

naam, viko saba vilivyo chukizo kwake:

176:17 Za 120:2; Mit 12:22; Yer 2:34; Mik 7:2; Hos 4:1-2macho ya kiburi,

ulimi udanganyao,

mikono imwagayo damu isiyo na hatia,

186:18 Mwa 6:5; Ay 15:31; Rum 3:15moyo uwazao mipango miovu,

miguu iliyo myepesi kukimbilia uovu,

196:19 Kum 19:16; Za 27:12; Mit 15:18; Zek 8:17shahidi wa uongo ambaye humwaga uongo,

na mtu ambaye huchochea fitina kati ya ndugu.

Onyo Dhidi Ya Uasherati

206:20 Mit 3:21; 1:8Mwanangu, zishike amri za baba yako,

wala usiyaache mafundisho ya mama yako.

216:21 Kum 6:8; Mit 3:3Yafunge katika moyo wako daima,

yakaze kuizunguka shingo yako.

226:22 Mit 3:23; 2:11Wakati utembeapo, yatakuongoza;

wakati ulalapo, yatakulinda;

wakati uamkapo, yatazungumza nawe.

236:23 Za 19:8; 10:17Kwa maana amri hizi ni taa,

mafundisho haya ni mwanga

na maonyo ya maadili ni njia ya uzima,

246:24 Mwa 39:8; Za 55:21yakikulinda na mwanamke aliyepotoka,

kutokana na maneno laini ya mwanamke aliyepotoka.

256:25 2Sam 11:2-5; Mt 5:28Moyo wako usitamani uzuri wake

wala macho yake yasikuteke,

266:26 Mit 27:22-23; 29:3; Eze 13:18kwa maana kahaba atakufanya uwe maskini,

hata ukose kipande cha mkate,

naye mwanamke mzinzi huwinda maisha yako hasa.

27Je, mtu aweza kuchotea moto kwenye paja lake

bila nguo zake kuungua?

28Je, mtu aweza kutembea juu ya makaa ya moto yanayowaka

bila miguu yake kuungua?

296:29 Kut 20:14; Mit 2:16-19Ndivyo alivyo mtu alalaye na mke wa mwanaume mwingine;

hakuna yeyote amgusaye huyo mwanamke ambaye hataadhibiwa.

30Watu hawamdharau mwizi kama akiiba

kukidhi njaa yake wakati ana njaa.

316:31 Kut 22:1-14Pamoja na hayo, kama akikamatwa,

lazima alipe mara saba,

ingawa inamgharimu utajiri wote wa nyumba yake.

326:32 Kut 20:14; Mit 7:7; 9:4, 16Lakini mwanaume aziniye na mwanamke hana akili kabisa;

yeyote afanyaye hivyo hujiangamiza mwenyewe.

336:33 Mit 5:9-14Mapigo na aibu ni fungu lake

na aibu yake haitafutika kamwe;

346:34 Hes 5:14; Mwa 34:7kwa maana wivu huamsha ghadhabu ya mume,

naye hataonyesha huruma alipizapo kisasi.

356:35 Ay 31:9-11; Wim 8:7Hatakubali fidia yoyote;

atakataa malipo, hata yakiwa makubwa kiasi gani.