สุภาษิต 30 – TNCV & NEN

Thai New Contemporary Bible

สุภาษิต 30:1-33

คำสอนของอากูร์

1นี่คือคำสอนของอากูร์บุตรยาเคห์ เป็นถ้อยคำที่ได้รับการดลใจ30:1 หรือคำสอนของอากูร์บุตรยาเคห์แห่งมัสสา

เขากล่าวกับอิธีเอลว่า

“ข้าแต่พระเจ้า ข้าพระองค์อ่อนล้า

แต่ข้าพระองค์มีชัยได้30:1 ในภาษาฮีบรูอาจมีความหมายอีกอย่างหนึ่งว่าเขากล่าวกับอิธีเอล / กับอิธีเอลและกับอูคาลว่า หรือ“ข้าแต่พระเจ้า ข้าพระองค์อ่อนล้า / ข้าแต่พระเจ้า ข้าพระองค์อ่อนล้าและระโหยโรยแรง

2ข้าพเจ้าโง่เขลาเกินกว่าจะเป็นมนุษย์

ที่จริง ข้าพเจ้าไม่มีความเข้าใจอย่างมนุษย์ทั่วไป

3ข้าพเจ้าไม่ได้เรียนรู้สติปัญญา

และไม่รู้จักองค์บริสุทธิ์

4ใครเล่าได้ขึ้นสู่สวรรค์และลงมา?

ใครเล่าได้กำกระแสลมไว้ในอุ้งมือ?

ใครเล่าได้ห่อหุ้มห้วงน้ำไว้ในเสื้อคลุม?

ใครเล่าได้สถาปนาทั่วทุกมุมโลก?

ผู้นั้นมีนามว่าอะไร? และบุตรของผู้นั้นมีนามว่าอะไร?

แน่นอน เจ้ารู้!

5“พระดำรัสทุกคำของพระเจ้าไม่มีข้อผิดพลาด

พระองค์ทรงเป็นโล่สำหรับบรรดาผู้ที่ลี้ภัยในพระองค์30:5 ดู2ซมอ.22:31-32 และสดด.18:30-31

6อย่าเพิ่มเติมพระวจนะของพระองค์

มิฉะนั้นพระองค์จะทรงตำหนิเจ้า และเจ้าจะถูกจับได้ว่าโกหก

7“ข้าพระองค์ทูลขอสองสิ่งจากพระองค์

ขออย่าทรงปฏิเสธก่อนที่ข้าพระองค์จะตายไป

8คือขอให้สิ่งเท็จเทียมและคำโกหกห่างไกลจากข้าพระองค์

ขออย่าให้ข้าพระองค์ยากจนหรือร่ำรวย

แต่ขอโปรดประทานอาหารประจำวันแก่ข้าพระองค์

9มิฉะนั้นข้าพระองค์อาจอิ่มหนำสำราญแล้วปฏิเสธพระเจ้า

และพูดว่า ‘องค์พระผู้เป็นเจ้าเป็นใครกัน?’

หรือข้าพระองค์อาจยากจนแล้วลักขโมย

ก็ลบหลู่พระนามพระเจ้าของข้าพระองค์

10“อย่ากล่าวร้ายคนรับใช้ให้นายเขาฟัง

เกรงว่าผู้นั้นจะแช่งด่าเจ้า และเจ้าต้องชดใช้

11“มีบางคนแช่งด่าพ่อ

และไม่อวยพรแม่ของตน

12บางคนคิดว่าตัวเองบริสุทธิ์

ทั้งที่ยังไม่ได้รับการชำระมลทิน

13บางคนยโสโอหังยิ่งนัก

บางคนปรายตาดูถูกผู้อื่น

14บางคนฟันของเขาคือดาบ

บางคนกรามของเขาคือมีด

เขมือบผู้ยากไร้ไปจากแผ่นดิน

เขมือบคนขัดสนจากมวลมนุษยชาติ

15“ปลิงมีปากสองปาก

มันร้องว่า ‘เอาอีก! เอาอีก!’

“มีสามสิ่งที่ไม่เคยอิ่มหนำ

ที่จริง มีสี่สิ่งที่ไม่เคยพูดว่า ‘พอแล้ว!’

16คือแดนผู้ตายครรภ์ของหญิงหมัน

แผ่นดินที่ไม่เคยอิ่มน้ำ

และไฟที่ไม่เคยพูดว่า ‘พอแล้ว!’

17“ตาที่เย้ยหยันพ่อ

ที่ดูหมิ่นไม่เชื่อฟังแม่ผู้ชรา

จะถูกกาแห่งหุบเขาจิกออกมา

จะถูกแร้งรุมกิน

18“มีสามสิ่งที่ทำให้ข้าพเจ้าประหลาดใจ

ที่จริง มีสี่สิ่งที่ข้าพเจ้าไม่เข้าใจ

19คือการเคลื่อนไหวของนกอินทรีในท้องฟ้า

การเลื้อยของงูบนก้อนหิน

การแล่นของเรือในท้องทะเล

และความสัมพันธ์ของชายหนุ่มกับหญิงสาว

20นี่คือการปรนเปรอตนเองของหญิงสำส่อน

นางกินแล้วเช็ดปาก

และพูดว่า ‘ฉันไม่ได้ทำอะไรผิด’

21“มีสามสิ่งที่ทำให้แผ่นดินโลกสั่นสะเทือน

ที่จริง มีสี่สิ่งซึ่งโลกทนไม่ได้

22คือคนรับใช้ที่กลายเป็นกษัตริย์

คนโฉดเขลาที่มีอาหารเหลือเฟือ

23หญิงที่ไม่มีใครรักได้แต่งงาน

สาวใช้ที่ครองตำแหน่งแทนนายหญิง

24“มีสี่สิ่งในโลกซึ่งเล็กกระจิริด

แต่ฉลาดเหลือล้ำ ได้แก่

25มด กำลังน้อยนิด

แต่ก็ยังรู้จักสะสมอาหารในฤดูร้อน

26ตัวตุ่นผา แรงน้อย

แต่ก็ยังทำรังในซอกหิน

27ตั๊กแตน ไม่มีราชา

แต่ก็ยังรวมตัวกันไปเป็นขบวน

28จิ้งจก เอามือจับก็ได้

แต่ก็ยังพบมันในพระราชวัง

29“มีสามสิ่งที่มีท่วงท่าสง่างาม

ที่จริง มีสี่สิ่งซึ่งเคลื่อนไหวอย่างองอาจ

30คือราชสีห์ ผู้เป็นเจ้าป่า

มันไม่ถอยหนีสิ่งใด

31พ่อไก่ที่เดินป้อ แพะตัวผู้

และกษัตริย์ที่ไม่มีใครต่อต้าน

32“หากเจ้าได้ทำตัวโง่เขลาด้วยการยกย่องตัวเอง

หรือหากเจ้าได้วางแผนชั่ว

จงเอามืออุดปากของเจ้าเสีย!

33เพราะเมื่อกวนนมก็ได้เนย

หรือเมื่อกระแทกจมูกก็ได้เลือดกำเดาฉันใด

เมื่อกวนโมโหก็ได้การวิวาทฉันนั้น”

Kiswahili Contemporary Version (Neno: Bibilia Takatifu)

Mithali 30:1-33

Misemo Ya Aguri

130:1 Mit 22:17Misemo ya Aguri mwana wa Yake, usia:

Huyu mtu alimwambia Ithieli,

naam, kwa Ithieli na kwa Ukali:

230:2 Za 73:22“Mimi ni mjinga kuliko wanadamu wote;

sina ufahamu wa kibinadamu.

330:3 Mit 9:10Sijajifunza hekima,

wala sina maarifa ya kumjua yeye Aliye Mtakatifu.

430:4 Kum 30:12; Ufu 19:12; Yn 3:13; Ay 26:8; Efe 4:7-10Ni nani ameshapanda mbinguni na kushuka?

Ni nani ameshakusanya upepo

kwenye vitanga vya mikono yake?

Ni nani ameshafungia maji kwenye nguo yake?

Ni nani ameimarisha miisho yote ya dunia?

Jina lake ni nani, na mwanawe anaitwa nani?

Niambie kama unajua!

530:5 Za 18:30; 12:6; 84:11“Kila neno la Mungu ni kamilifu;

yeye ni ngao kwa wale wanaomkimbilia.

630:6 Kum 12:32; Ufu 22:18Usiongeze kwenye maneno yake,

ama atakukemea na kukuthibitisha kuwa mwongo.

7“Ninakuomba vitu viwili, Ee Bwana;

usininyime kabla sijafa:

830:8 Mt 6:18Uutenge mbali nami udanganyifu na uongo;

usinipe umaskini wala utajiri,

bali unipe chakula cha kunitosha kila siku.

930:9 Neh 9:25; Kum 6:12; 8:12; Yos 24:27; Hos 13:6Nisije nikawa na vingi vya kuzidi nikakukana

na kusema, ‘Bwana ni nani?’

Au nisije nikawa maskini nikaiba,

nami nikaliaibisha jina la Mungu wangu.

10“Usimchongee mtumishi kwa bwana wake,

asije akakulaani, ukapatilizwa kwalo.

1130:11 Mit 20:20“Wako watu wale ambao huwalaani baba zao

na wala hawawabariki mama zao;

1230:12 Lk 18:11; Mit 16:2; Yer 2:23-35wale ambao ni safi machoni pao wenyewe

kumbe hawakuoshwa uchafu wao;

1330:13 Ay 41:34wale ambao daima macho yao ni ya kiburi,

ambao kutazama kwao ni kwa dharau;

1430:14 Ay 24:9; 29:17; Za 14:4; 57:4; Amo 8:4; Mik 2:2wale ambao meno yao ni panga

na ambao mataya yao yamewekwa visu

kuwaangamiza maskini katika nchi,

na wahitaji kutoka miongoni mwa wanadamu.

1530:15 Mit 27:20“Mruba anao binti wawili waliao,

‘Nipe! Nipe!’

“Kuna vitu vitatu visivyotosheka kamwe,

naam, viko vinne visivyosema, ‘Yatosha!’:

1630:16 Isa 5:14; Hab 2:5Ni kaburi, tumbo lisilozaa,

nchi isiyoshiba maji kamwe,

na moto, usiosema kamwe, ‘Yatosha!’

1730:17 Kum 21:18-21; Mit 20:20; Law 20:9; Ay 15:23“Jicho lile limdhihakilo baba,

lile linalodharau kumtii mama,

litangʼolewa na kunguru wa bondeni,

litaliwa na tai.

18“Kuna vitu vitatu vinavyonishangaza sana,

naam, vinne nisivyovielewa:

19Ni mwendo wa tai katika anga,

mwendo wa nyoka juu ya mwamba,

mwendo wa meli katika maji makuu ya bahari,

nao mwendo wa mtu pamoja na msichana.

2030:20 Mit 5:6“Huu ndio mwendo wa mwanamke mzinzi,

hula akapangusa kinywa chake na kusema,

‘Sikufanya chochote kibaya.’

21“Kwa mambo matatu nchi hutetemeka,

naam, kwa mambo manne haiwezi kuvumilia:

2230:22 Mit 19:10; 29:2; Mhu 10:7Mtumwa awapo mfalme,

mpumbavu ashibapo chakula,

23mwanamke asiyependwa aolewapo,

naye mtumishi wa kike achukuapo nafasi ya bibi yake.

24“Vitu vinne duniani vilivyo vidogo,

lakini vina akili nyingi sana:

2530:25 Mit 6:6-8Mchwa ni viumbe wenye nguvu ndogo,

hata hivyo hujiwekea akiba ya chakula chao wakati wa kiangazi.

2630:26 Za 104:18Pelele ni viumbe vyenye uwezo mdogo

hata hivyo hujitengenezea nyumba zao kwenye miamba.

2730:27 Kut 10:4Nzige hawana mfalme,

hata hivyo huenda pamoja vikosi vikosi.

28Mjusi anaweza kushikwa kwa mkono,

hata hivyo huonekana katika majumba ya kifalme.

29“Viko vitu vitatu ambavyo vinapendeza katika mwendo wao,

naam, vinne ambavyo hutembea kwa mwendo wa madaha:

30simba, mwenye nguvu miongoni mwa wanyama,

asiyerudi nyuma kwa chochote;

31jogoo atembeaye kwa maringo, pia beberu,

naye mfalme pamoja na jeshi lake lililomzunguka.

3230:32 Ay 21:5; 29:9; Mhu 8:3; Mik 7:16“Ikiwa umefanya upumbavu na ukajitukuza mwenyewe,

au kama umepanga mabaya,

basi funika mdomo wako na mkono wako.

33Kwa maana kama vile kusukasuka maziwa hutoa siagi,

na pia kule kufinya pua hutoa damu,

kadhalika kuchochea hasira hutokeza ugomvi.”