คำสอนที่
1อย่าอิจฉาคนชั่ว
อย่าปรารถนาจะเป็นเพื่อนเขา
2เพราะใจของเขาคิดวางแผนทารุณ
และเอ่ยปากถึงการก่อความเดือดร้อน
คำสอนที่
3บ้านนั้นสร้างขึ้นโดยสติปัญญา
และสถาปนาขึ้นด้วยความเข้าใจ
4โดยความรู้ ห้องต่างๆ ก็เต็มไปด้วย
ทรัพย์สมบัติล้ำค่าที่งดงามและหายาก
คำสอนที่
5คนฉลาดทรงอำนาจยิ่งนัก
และผู้มีความรู้ก็มีกำลัง
6แน่นอน เจ้าต้องการคำแนะนำเมื่อทำสงคราม
มีที่ปรึกษามากย่อมได้รับชัยชนะ
คำสอนที่
7สติปัญญาอยู่สูงเกินเอื้อมสำหรับคนโง่
เขาไม่ควรเปิดปากพูดในที่ประชุมที่ประตูเมือง
คำสอนที่
8ผู้ที่คิดการชั่ว
จะถูกเรียกว่าคนเจ้าอุบาย
9อุบายของความโง่เขลาเป็นบาป
และผู้คนชิงชังนักเยาะเย้ย
คำสอนที่
10หากเจ้าท้อแท้ในยามทุกข์ร้อน
ก็แสดงว่ากำลังของเจ้าน้อยนัก!
11จงช่วยผู้ที่ถูกนำไปสู่ความตาย
และช่วยรั้งผู้ที่โซซัดโซเซไม่ให้ถูกเข่นฆ่า
12หากเจ้าว่า “เราไม่รู้เรื่องนี้เลย”
พระองค์ผู้ทรงชั่งใจของเจ้าจะไม่เห็นหรือ?
พระองค์ผู้ทรงดูแลชีวิตของเจ้าอยู่จะไม่รู้หรือ?
พระองค์จะไม่ทรงตอบแทนแก่แต่ละคนตามการกระทำของเขาหรือ?
คำสอนที่
13ลูกเอ๋ย จงกินน้ำผึ้งเพราะเป็นสิ่งดี
น้ำผึ้งที่หยดจากรวงนั้นหวานชื่นใจ
14จงรู้เถิดว่าสติปัญญาก็หวานเหมือนน้ำผึ้งสำหรับชีวิตเจ้า
หากเจ้าพบปัญญา ก็จะมีอนาคตที่สดใสรอเจ้าอยู่
และความหวังของเจ้าจะไม่สูญสิ้น
คำสอนที่
15อย่าเป็นเหมือนโจรที่ซุ่มดักเล่นงานบ้านของคนชอบธรรม
อย่าคิดปล้นที่อาศัยของเขา
16เพราะถึงแม้คนชอบธรรมล้มลงเจ็ดครั้ง เขาก็ลุกขึ้นอีก
แต่คนชั่วถูกความหายนะคว่ำลง
คำสอนที่
17อย่าดีใจเมื่อศัตรูของเจ้าล้ม
อย่าลิงโลดเมื่อเขาสะดุด
18เกรงว่าองค์พระผู้เป็นเจ้าจะทรงเห็นและไม่พอพระทัย
แล้วทรงหันเหพระพิโรธไปจากเขา
คำสอนที่
19อย่าเดือดเนื้อร้อนใจเพราะคนชั่ว
หรืออย่าอิจฉาริษยาคนเลว
20เพราะคนชั่วไม่มีอนาคตให้หวัง
ประทีปของคนชั่วจะถูกดับไป
คำสอนที่
21ลูกเอ๋ย จงยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้าและกษัตริย์
อย่าเข้าร่วมกับเจ้าขุนมูลนายที่ก่อกบฏ
22เพราะทั้งสองพระองค์จะทรงส่งความหายนะมาถึงพวกเขาอย่างฉับพลัน
ใครเล่าจะรู้ถึงความย่อยยับที่จะเกิดขึ้น?
คำสอนอื่นๆ ของปราชญ์
23ต่อไปนี้เป็นคำสอนของปราชญ์เช่นกัน
การตัดสินอย่างลำเอียงเป็นสิ่งไม่ดี
24ผู้ที่พูดกับคนผิดว่า “ท่านไม่ผิด”
จะถูกคนแช่งด่า และประชาชาติต่างๆ จะประณาม
25ส่วนผู้ที่ตัดสินลงโทษคนทำผิดจะได้ดี
พระพรเหลือล้นจะมาถึงเขา
26คำตอบซื่อตรง
เป็นดั่งจุมพิตบนริมฝีปาก
27จงทำงานไถหว่านให้เสร็จ
เตรียมที่นาให้พร้อม
จากนั้นจึงค่อยสร้างบ้าน
28อย่าเป็นพยานปรักปรำเพื่อนบ้านโดยไม่มีเหตุ
หรือใช้ปากของเจ้าพูดหลอกลวง
29อย่าพูดว่า “ตอนนี้เป็นทีของเราแล้ว
จะได้แก้แค้นสิ่งที่เขาทำกับเราไว้”
30เราผ่านไปที่ไร่นาของคนเกียจคร้าน
ผ่านสวนองุ่นของคนที่ไร้สามัญสำนึก
31เราเห็นหนามงอกอยู่ทั่วทุกแห่ง
ผืนดินถูกปกคลุมด้วยวัชพืช
รั้วกำแพงหินก็ปรักหักพัง
32เราพินิจพิเคราะห์สิ่งที่เราสังเกตเห็น
และบทเรียนที่เราได้รับก็คือ
33หลับอีกนิด เคลิ้มอีกหน่อย
กอดอกงีบต่อสักประเดี๋ยว
34แล้วความยากจนก็จะจู่โจมเจ้าดั่งขโมย
ความขัดสนจู่โจมดั่งคนถืออาวุธ
1Nu invidia pe oamenii răi
și nu dori să fii cu ei,
2căci inima lor plăsmuiește violență,
iar buzele lor vorbesc despre cum să aducă necaz.
3Prin înțelepciune este construită o casă
și prin pricepere este consolidată;
4prin cunoștință sunt umplute odăile ei
cu tot felul de bogății prețioase și plăcute.
5Bărbatul înțelept este puternic
și un om priceput își mărește puterea.
6Căci prin îndrumări porți războiul
și prin mulțimea sfetnicilor ai victorie.
7Înțelepciunea este prea înaltă pentru un nebun;
la poarta cetății, el nu va avea nimic de spus.
8Pe cel ce plănuiește să facă rău
îl vor numi stăpânul uneltirilor.
9Planul nesăbuinței este păcat,
și cel batjocoritor este o urâciune pentru oameni.
10Dacă te clatini în ziua necazului,
mică îți este puterea.
11Scapă‑i pe cei duși la moarte
și oprește‑i pe cei ce merg la înjunghiere clătinându‑se!
12Dacă spui: „Iată că n‑am știut lucrul acesta!“
crezi că nu vede Cel Ce cântărește inimile?
Nu va cunoaște Cel Ce veghează asupra vieții tale
și nu‑i va răsplăti El fiecărui om după fapta lui?
13Fiule, mănâncă miere căci este bună,
și mierea din fagure este dulce pentru cerul gurii tale!
14Să știi, de asemenea, că înțelepciunea este dulce pentru sufletul tău;
dacă o găsești, ai un viitor,
iar speranța nu‑ți va fi năruită.
15Răule, nu pândi locuința celui drept
și nu plănui distrugerea sălașului său,
16căci cel drept de șapte ori cade și se ridică iarăși,
dar cei răi vor fi prăbușiți de nenorocire.
17Nu te bucura când cade dușmanul tău
și să nu ți se înveselească inima când se împiedică,
18ca nu cumva să vadă Domnul, să nu‑i placă
și să‑Și întoarcă mânia de la el!
19Nu te tulbura din cauza răufăcătorilor
și nu fi invidios pe cei răi,
20căci cel rău nu are niciun viitor,
iar candela celor răi se va stinge!
21Fiule, teme‑te de Domnul și de rege
și nu te alătura celor rebeli,
22căci distrugerea lor va veni pe neașteptate
și cine poate ști sfârșitul pe care‑l vor aduce cei doi?
Alte proverbe ale înțelepților
23Și acestea sunt spusele înțelepților.
Nu este bine să fii părtinitor la judecată.
24Oricine spune celui vinovat: „Tu ești drept!“,
va fi blestemat de popoare și detestat de neamuri.
25Celor ce mustră pe cel vinovat le va merge bine
și o binecuvântare aleasă va veni peste ei.
26Cine răspunde prin cuvinte drepte
este ca unul care sărută pe buze.
27Termină‑ți munca de afară,
pregătește‑ți terenul,
și după aceea, construiește‑ți casa!
28Nu mărturisi fără motiv împotriva semenului tău.
Oare îl vei înșela cu buzele tale?
29Nu spune: „Îi voi face cum mi‑a făcut și el mie,
îi voi răsplăti după faptele lui!“
30Am trecut pe lângă ogorul unui leneș
și pe lângă via unui om nechibzuit:
31iată că era plină de spini,
pământul era acoperit cu buruieni,
iar zidul de piatră era dărâmat.
32Când m‑am uitat, am pus la inimă;
când am văzut, am primit învățătură:
33să mai dormi puțin, să mai ațipești puțin,
să mai încrucișezi puțin mâinile ca să dormi…,
34și sărăcia vine peste tine ca un hoț,
iar lipsa – ca un om înarmat.34 Vezi nota de la 6:11.
