จุดประสงค์และหัวใจของสุภาษิต
1สุภาษิตของกษัตริย์โซโลมอนแห่งอิสราเอล โอรสของดาวิด
2เพื่อบรรลุปัญญาและคำสั่งสอน
เพื่อให้เข้าใจถ้อยคำแห่งวิจารณญาณ
3เพื่อรับฟังคำสั่งสอนที่ทำให้เกิดไหวพริบปฏิภาณ
ทำสิ่งที่ถูกต้อง ยุติธรรม และเที่ยงธรรม
4เพื่อให้คนอ่อนต่อโลกรู้ทันเล่ห์เหลี่ยม
ให้เยาวชนมีความรู้และความเฉลียวฉลาด
5ให้ผู้ที่ฉลาดรับฟังและเพิ่มพูนความรู้
ให้ผู้ที่มีความเข้าใจได้รับการชี้แนะ
6เพื่อให้เข้าใจสุภาษิตและคำอุปมา
คำสอนและคำปริศนาของปราชญ์1:6 หรือเพื่อให้เข้าใจสุภาษิต ได้แก่ คำอุปมา / คำสอน และคำปริศนาของปราชญ์
7ความยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้าเป็นบ่อเกิดของความรู้
ส่วนคนโง่1:7 ในภาษาฮีบรูคำว่าคนโง่ในพระธรรมสุภาษิตและที่อื่นๆ ในพันธสัญญาเดิมหมายถึงคนที่บกพร่องทางด้านศีลธรรมดูหมิ่นปัญญาและคำสั่งสอน
บทนำ
8ลูกเอ๋ย จงฟังคำสั่งสอนของพ่อเจ้า
และอย่าละเลยคำสอนของแม่เจ้า
9เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นมาลัยประดับเกล้า
เป็นสร้อยประดับคอของเจ้า
10ลูกเอ๋ย หากคนบาปมาชักชวนเจ้า
อย่าคล้อยตามพวกเขา
11หากพวกเขากล่าวว่า “มากับเราเถิด
ให้เราซุ่มคอยเอาเลือดคน
ให้เราดักทำร้ายคนบริสุทธิ์เล่นเถิด
12ให้เราเป็นเหมือนหลุมฝังศพที่กลืนพวกเขาทั้งเป็น
กลืนพวกเขาทั้งตัวเหมือนคนตกลงไปในหลุมลึก
13เราจะยึดของมีค่าทุกชนิด
เอาของที่ปล้นมาเก็บไว้ให้เต็มบ้านของเรา
14มาเป็นพวกเราสิ
จะได้ใช้เงินกระเป๋าเดียวกับเรา”
15ลูกเอ๋ย อย่าไปร่วมทางกับพวกเขา
อย่าเดินในทางของพวกเขาเลย
16เพราะเท้าของพวกเขาวิ่งไปหาความหายนะ
พวกเขาจะเสียเลือดเสียเนื้อในไม่ช้า1:16 หรือทำให้เสียเลือดเสียเนื้ออย่างรวดเร็ว
17เปล่าประโยชน์ที่จะขึงตาข่าย
เพราะนกทุกตัวมองเห็น!
18คนเหล่านี้ซุ่มคอยเอาโลหิตของตัวเอง
เขาดักเอาชีวิตตัวเอง!
19นั่นแหละคือจุดจบของบรรดาผู้หากำไรมาโดยทุจริต
มันย่อมคร่าชีวิตตัวเขาเอง
คำเตือนไม่ให้ปฏิเสธปัญญา
20ปัญญาป่าวร้องอยู่บนท้องถนน
เปล่งเสียงในที่ชุมชน
21นางร้องเรียกอยู่บนยอดกำแพง1:21 หรือที่หัวถนน
นางร้องบอกที่ประตูเมืองว่า
22“พวกอ่อนต่อโลกเอ๋ย เจ้าจะรักความโง่ไปนานแค่ไหน?
คนมักเยาะเย้ยจะหลงใหลการเยาะเย้ยไปนานเพียงไร?
คนโง่จะชังความรู้ไปนานสักเท่าใด?
23จงกลับตัวกลับใจมาฟังคำเตือนของเรา!
เราจะเทความคิดจิตใจของเราแก่เจ้า
และจะให้เจ้าเข้าใจคำสั่งสอนของเรา
24แต่เนื่องจากเจ้าปฏิเสธเมื่อเราร้องเรียก
ไม่มีใครใส่ใจเมื่อเรากวักมือ
25เพราะเจ้าไม่แยแสคำแนะนำทั้งสิ้นของเรา
ไม่ยอมรับคำตักเตือนจากเรา
26ดังนั้นเราก็จะหัวเราะเยาะเจ้าเมื่อภัยพิบัติโจมตีเจ้า
เราจะเยาะเย้ยเจ้าเมื่อความหายนะมาถึงเจ้า
27เมื่อความหายนะมาถึงเจ้าดั่งพายุ
เมื่อความพินาศถาโถมเข้ามาดั่งพายุหมุน
เมื่อความเดือดร้อนลำเค็ญท่วมท้นเจ้า
28“เมื่อนั้นพวกเขาจะร้องเรียกเรา แต่เราจะไม่ตอบ
พวกเขาจะเสาะแสวงหาเรา แต่จะไม่พบ
29เพราะพวกเขาได้ชังความรู้
และเลือกที่จะไม่ยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้า
30เพราะพวกเขาไม่ยอมรับคำแนะนำของเรา
ไม่ไยดีต่อคำตักเตือนของเรา
31พวกเขาจะได้รับผลจากวิถีทางของตัวเอง
และเต็มอิ่มกับผลจากแผนร้ายของตน
32เพราะคนอ่อนต่อโลกจะฆ่าตัวเองด้วยการหันออกนอกลู่นอกทาง
และคนโง่จะทำลายตัวเองด้วยความเฉยเมยของพวกเขา
33แต่ผู้ใดรับฟังเราจะอยู่อย่างปลอดภัย
จะสุขสบาย ไม่หวั่นเกรงภยันตรายใดๆ”
پێشەکی: ئامانج و بابەت
1پەندەکانی سلێمانی کوڕی داود، پاشای ئیسرائیل،
2بۆ زانینی دانایی و تەمبێکردن،
بۆ پەیبردن بە وشەکانی تێگەیشتن،
3بۆ وەرگرتنی تەمبێکردن و وریایی،
ڕاستودروستی و دادپەروەری و ڕاستەڕێیی،
4بۆ بەخشینی ژیری بە ساویلکە،
بە لاویش زانیاری و سەلیقە1:4 سەلیقە: کارکردن بە لێکدانەوە و ئارامی. هەروەها ڕازگری و پاراستنی نهێنی.،
5(دانا گوێی لێ دەگرێت و فێربوونی زیاد دەبێت،
تێگەیشتووش ڕاوێژی باشی دەست دەکەوێت،)
6بۆ تێگەیشتنی پەند و نموونە،
قسەی دانایان و مەتەڵەکانیان.
7لەخواترسی سەرەتای زانیارییە،
بەڵام گێلەکان سووکایەتی بە دانایی و تەمبێکردن دەکەن.
هاندان بۆ دەستگرتن بە دانایی
ئاگادارکردنەوە لە دژی فریودان
8ڕۆڵە، گوێ لە تەمبێکردنی باوکت بگرە و
فێرکردنی دایکت پشتگوێ مەخە،
9چونکە تاجەگوڵینەی نیعمەتن بۆ سەرت،
گەردانەن بۆ ملت.
10ڕۆڵە، ئەگەر گوناهباران فریویان دایت،
ڕازی مەبە.
11ئەگەر گوتیان: «لەگەڵمان وەرە،
بۆسە بۆ خوێنڕشتن بنێینەوە،
بەبێ هۆ بۆ بێتاوانێک خۆمان مات بکەین،
12وەک جیهانی مردووان بە زیندووێتی هەڵیانلووشین و
بە ساغی وەک ئەوانەی لە گۆڕ دەنرێن.
13هەموو گەنجینەیەکی بەهادار دەدۆزینەوە و
ماڵمان پڕ دەکەین لە دەستکەوت.
14پشکی خۆت هەڵبدە ناومان،
بە هەموومان یەک کیسەمان دەبێت.»
15ڕۆڵە، لەگەڵیان بە ڕێگادا مەڕۆ،
پێیەکانت قەدەغە بکە لە ڕێڕەوەکانیان،
16چونکە پێیەکانیان بەرەو خراپە ڕادەکەن،
بۆ خوێنڕشتن پەلە دەکەن.
17بێ سوودە دانانەوەی تۆڕ
لەبەرچاوی هەموو باڵدارێک.
18بۆ خوێنی خۆیان بۆسەیان ناوەتەوە،
خۆیان تەنها بۆ گیانی خۆیان ماتداوە.
19ئاوایە ڕێچکەی هەموو ئەوانەی بەدوای دەستکەوتی ناڕەواوەن،
سەری خاوەنی دەخوات.
ئاگادارکردنەوە لە ڕەتکردنەوەی دانایی
20دانایی لە کۆڵان هاوار دەکات،
لە گۆڕەپانەکان دەنگ بەرز دەکاتەوە،
21لە شەقامە قەرەباڵغەکاندا بانگ دەکات،
لە دەروازەی شارەکاندا قسەی خۆی دەکات:
22«هەتا کەی ئەی ساویلکەکان حەز لە ساویلکەیی دەکەن؟
هەتا کەی گاڵتەجاڕان بە گاڵتەکردن دڵخۆش دەبن،
گێلەکانیش ڕقیان لە زانیاری دەبێتەوە؟
23بگەڕێنەوە کاتێک سەرزەنشتتان دەکەم!
ئینجا ڕۆحی خۆمتان بەسەردا دەڕێژم،
وشەکانی خۆمتان پێ دەناسێنم.
24بەڵام بانگهێشتم کردن، ڕەتتان کردەوە،
دەستم درێژکرد، کەس گوێی پێنەدا،
25هەموو ڕاوێژێکی منتان پشتگوێ خست،
سەرزەنشتی منتان وەرنەگرت،
26جا منیش لە کارەساتتان پێدەکەنم.
گاڵتە دەکەم کە ترستان لێ نیشت،
27کە ترستان وەک گەردەلوول لێ نیشت و
وێرانیتان وەک ڕەشەبا هاتە سەر و
تەنگانە و ناخۆشی بەسەرتانی دادا.
28«ئینجا بانگم دەکەن، بەڵام من وەڵام نادەمەوە،
بە پەرۆشییەوە بەدوامدا دەگەڕێن بەڵام نامدۆزنەوە.
29لەبەر ئەوەی ڕقیان لە زانیاری بووەوە،
لەخواترسییان هەڵنەبژارد،
30لەبەر ئەوەی ڕاوێژی منیان وەرنەگرت،
بە سووکییەوە تەماشای هەموو سەرزەنشتەکانی منیان کرد،
31بۆیە لە بەرهەمی ڕێگای خۆیان دەخۆن،
لە بەری پیلانەکانیان تێر دەبن،
32چونکە هەڵگەڕانەوەی ساویلکەکان دەیانکوژێت،
بێباکی گێلەکان لەناویان دەبات.
33بەڵام ئەوەی گوێ لە من بگرێت بە ئاسوودەیی نیشتەجێ دەبێت،
لە ترسی خراپە دەحەسێتەوە.»
