Ang mga Kawikaan ni Agur
1Ito ang mga kawikaan ni Agur na anak ni Jakeh na taga-Masa. Sinabi niya ito kina Itiel at Ucal:
2“Ako ang pinakamangmang sa lahat ng tao.
Ang isip koʼy parang hindi sa tao.
3Hindi ako natuto ng karunungan,
at tungkol naman sa Dios ay wala akong nalalaman.
4May tao bang nakaakyat na sa langit at bumaba sa mundo?
May tao bang nakadakot ng hangin sa kanyang mga kamay o kaya ay nakabalot ng tubig sa kanyang damit?
May tao bang nakapaglagay ng hangganan sa mundo?
Kung may kilala ka, sabihin mo sa akin ang kanyang pangalan at ang pangalan ng kanyang anak.
5Ang bawat salita ng Dios ay tunay na mapagkakatiwalaan.
Siya ay tulad ng panangga sa mga umaasa ng kanyang pag-iingat.
6Huwag mong dadagdagan ang kanyang mga salita,
dahil kung gagawin mo ito, sasawayin ka niya at ipapakita na ikaw ay sinungaling.”
7Panginoon, may dalawang bagay akong hihilingin sa inyo. Kung maaari ibigay nʼyo ito sa akin bago ako mamatay. 8Una, tulungan nʼyo ako na huwag magsinungaling. Pangalawa, huwag nʼyo akong payamanin o pahirapin, sa halip bigyan nʼyo lamang ako ng sapat para sa aking mga pangangailangan. 9Dahil kung yumaman ako, baka sabihin kong hindi ko na kayo kailangan; at kung ako naman ay maghirap, baka matuto akong magnakaw at mailagay ko kayo sa kahihiyan.
Dagdag pang mga Kawikaan
10Huwag mong sisiraan ang katulong sa harap ng kanyang amo, baka isumpa ka niya at magdusa ka.
11May mga anak na hindi nananalangin sa Dios na pagpalain ang kanilang mga magulang, sa halip sinusumpa pa nila sila.
12May mga tao na ang tingin sa sarili ay tunay na perpekto, ngunit ang totoo ang buhay nila ay madumi.
13May mga taong mapagmataas na kung tumingin akala mo kung sino.
14May mga tao namang sakim at napakalupit, pati mahihirap ay kanilang ginigipit.
15Ang mga taong sakim ay parang linta. Ang laging sinasabi ay, “Bigyan mo ako!”
May apat30:15 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na hindi kontento:
16ang libingan,
ang babaeng baog,
ang lupang walang tubig,
at ang apoy.
17Ang anak na kumukutya at sumusuway sa kanyang magulang ay tutukain ng uwak sa mga mata, at kakainin ng mga agila ang bangkay niya. 18May apat30:18 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na para sa akin ay kahanga-hanga at hindi ko maunawaan:
19Kung paano nakakalipad ang agila sa kalangitan,
kung paano nakakagapang ang ahas sa batuhan,
kung paano nakapaglalayag ang barko sa karagatan,
at ang pamamaraan ng lalaki sa babae.
20Ganito ang ginagawa ng babaeng nagtataksil sa kanyang asawa: Sumisiping siya sa ibang lalaki pagkatapos sasabihin niyang wala siyang ginagawang masama.
21May apat30:21 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na hindi matanggap ng mga tao sa mundo:
22-23Ang aliping naging hari,
ang mangmang na sagana sa pagkain,
ang babaeng masungit na nakapag-asawa,
at ang babaeng alipin na pumalit sa kanyang amo.
24May apat na hayop dito sa mundo na maliit ngunit may pambihirang kaisipan:
25Ang mga langgam, kahit mahina, nag-iipon sila ng pagkain kung tag-araw.
26Ang mga badyer,30:26 badyer: sa Ingles, badger. kahit mahihina sila, nakagagawa sila ng kanilang tirahan sa mabatong lugar.
27Ang mga balang, kahit walang namumuno, maayos na lumilipad nang sama-sama.
28Ang mga butiki, kahit madaling hulihin ng kamay, matatagpuan kahit sa palasyo ng hari.
29May apat30:29 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na nilalang na akala mo kung sino kapag lumakad:
30ang leon (pinakamatapang sa lahat ng hayop at walang kinatatakutan),
31ang tandang,
ang lalaking kambing,
at ang haring nangunguna sa kanyang mga kawal.
32Kung sa kahangalan moʼy nagmamayabang ka at nagbabalak ng masama, tigilan mo na iyan! 33Hindi ba kapag hinalo nang hinalo ang malapot na gatas ay magiging mantikilya?30:33 mantikilya: Ang ibig sabihin dito ay ang “butter”. Hindi ba kapag sinuntok mo ang ilong ng isang tao ay magdurugo ito? Kaya kapag ginalit mo ang tao tiyak na magkakaroon ng gulo.
سخنان آگور
1اینها سخنان گزيدهٔ آگور، پسر ياقه است خطاب به ايتی‌ئيل و اوكال:
2من نادانترين و بی‌فهم‌ترين آدميان هستم. 3حكمتی در من نيست و شناختی از خدا ندارم. 4آن كيست كه آسمان و زمين را زير پا می‌گذارد؟ آن كيست كه باد را در دست خود نگه می‌دارد و آبها را در ردای خود می‌پيچد؟ آن كيست كه حدود زمين را برقرار كرده است؟ نامش چيست و پسرش چه نام دارد؟ اگر می‌دانی بگو!
5سخنان خدا تمام پاک و مبراست. او مانند يک سپر از تمام كسانی كه به او پناه می‌برند محافظت می‌كند. 6به سخنان او چيزی اضافه نكن، مبادا تو را توبيخ نمايد و تو دروغگو قلمداد شوی.
7ای خدا، قبل از آنكه بميرم دو چيز از تو می‌طلبم: 8مرا از دروغ گفتن حفظ كن و مرا نه تهيدست بگردان و نه ثروتمند، بلكه روزی مرا به من بده؛ 9چون اگر ثروتمند شوم ممكن است تو را انكار كنم و بگويم: «خداوند كيست؟» و اگر تهيدست گردم امكان دارد دزدی كنم و نام تو را بی‌حرمت نمايم.
10هرگز از كسی نزد كارفرمايش بدگويی نكن، مبادا به نفرين او گرفتار شوی.
11هستند كسانی كه پدر و مادر خود را نفرين می‌كنند. 12هستند كسانی كه خود را پاک می‌دانند در حالی كه به گناه آلوده‌اند. 13هستند كسانی كه از نگاهشان كبر و غرور می‌بارد، 14هستند كسانی كه دندانهای خود را تيز می‌كنند تا به جان مردم فقير بيفتند و آنها را ببلعند.
15در دنيا چهار چيز مثل زالوست كه هر چه می‌خورد سير نمی‌شود: 16دنيای مردگان،
رحم نازا،
زمين بی‌آب،
آتش مشتعل.
17كسی كه پدر خود را مسخره كند و مادرش را تحقير نمايد، كلاغها چشمانش را از كاسه در می‌آورند و لاشخورها بدنش را می‌خورند.
18چهار چيز برای من بسيار عجيبند و من آنها را نمی‌فهمم:
19پرواز عقاب در آسمان،
خزيدن مار روی صخره،
عبور كشتی از دريا،
و به وجود آمدن عشق بين زن و مرد.
20زن بدكاره زنا می‌كند و با بی‌شرمی می‌گويد: «گناهی نكرده‌ام!»
21چهار چيز است كه زمين تاب تحملش را ندارد و از شنيدنش می‌لرزد:
22برده‌ای كه پادشاه شود،
احمقی كه سير و توانگر گردد،
23زن بداخلاقی كه شوهر كرده باشد،
و كنيزی كه جای بانوی خود را بگيرد.
24در زمين چهار موجود كوچک و دانا وجود دارند:
25مورچه‌ها كه ضعيف هستند ولی برای زمستان خوراک ذخيره می‌كنند،
26گوركنها كه ناتوانند اما در ميان صخره‌ها برای خود لانه می‌سازند،
27ملخها كه رهبری ندارند ولی در دسته‌های منظم حركت می‌كنند،
28و مارمولكها كه می‌توان آنها را در دست گرفت، اما حتی به كاخ پادشاهان نيز راه می‌يابند.
29چهار موجود هستند كه راه رفتنشان باوقار است:
30شير كه سلطان حيوانات است و از هيچ چيز نمی‌ترسد،
31طاووس،
بز نر،
و پادشاهی كه سپاهيانش همراه او هستند.
32اگر از روی حماقت مغرور شده‌ای و اگر نقشه‌های پليد در سر پرورانده‌ای، به خود بيا و از اين كارت دست بكش. 33از زدن شير، كره به دست می‌آيد؛ از ضربه زدن به دماغ خون جاری می‌شود؛ و از برانگيختن خشم، نزاع درمی‌گيرد.
