Dagdag na Kahalagahan ng Karunungan
1Anak, huwag mong kalilimutan ang mga itinuturo ko sa iyo. Ingatan mo sa iyong puso ang mga iniuutos ko, 2sapagkat ito ang magpapahaba at magpapaunlad ng iyong buhay. 3Manatili kang mapagmahal at matapat; alalahanin mo itong lagi at itanim sa iyong isipan. 4Kapag ginawa mo ito, malulugod ang Dios pati na ang mga tao.
5Magtiwala ka nang buong puso sa Panginoon at huwag kang manalig sa iyong sariling karunungan. 6Alalahanin mo ang Panginoon sa lahat ng iyong ginagawa at ituturo niya sa iyo ang tamang landas. 7Huwag mong isipin na napakarunong mo na. Matakot ka sa Panginoon, at huwag gumawa ng masama. 8Para iyon sa ikabubuti at ikalalakas ng iyong katawan. 9Parangalan mo ang Panginoon sa pamamagitan ng paghahandog sa kanya ng mga unang bunga ng iyong ani. 10Kapag ginawa mo ito, mapupuno ng ani ang iyong mga bodega at aapaw ang inumin sa iyong mga sisidlan.
11Anak, huwag mong mamasamain kapag itinatama ka ng Panginoon upang ituwid ang iyong pag-uugali. 12Sapagkat itinutuwid ng Panginoon ang ugali ng kanyang mga minamahal, katulad ng ginagawa ng isang ama sa kanyang anak na kinalulugdan.
13Mapalad ang taong may karunungan at pang-unawa. 14Higit pa ito sa pilak at ginto, 15at sa ano pa mang mga mamahaling bato. Walang anumang bagay ang maaaring ipantay dito. 16Magpapahaba ito ng iyong buhay, magpapaunlad ng iyong kabuhayan at magbibigay sa iyo ng karangalan. 17Ang karunungan ay magpapabuti ng iyong kalagayan. 18Mapalad ang taong may karunungan, dahil magbibigay ito ng mabuti at mahabang buhay.
19-20Sa pamamagitan ng karunungan, nilikha ng Panginoon ang lupa at ang langit, at bumukas ang mga bukal at mula sa mga ulap ay bumuhos ang ulan.
21Anak, ingatan mo ang iyong karunungan at kaalaman sa pagpapasya ng tama. Huwag mong hayaang mawala ito sa iyo. 22Sapagkat ito ang magbibigay sa iyo ng mahaba at magandang buhay. 23Mabubuhay kang ligtas sa anumang kapahamakan. 24Makakatulog ka nang mahimbing at walang kinakatakutan. 25Hindi ka dapat matakot kung biglang dumating ang mga pangyayaring nakakatakot o kung lilipulin na ang masasama, 26dahil makakaasa ka na babantayan ka ng Panginoon at ilalayo sa kapahamakan.
27Hanggaʼt makakaya mo, tulungan mo ang mga dapat tulungan. 28Huwag mo nang ipagpabukas pa, kung kaya mo naman silang tulungan ngayon.
29Huwag mong pagplanuhan ng masama ang kapitbahay mo na nagtitiwala sa iyo.
30Huwag kang makipagtalo sa kapwa mo nang walang sapat na dahilan, lalo na kung wala naman siyang ginawang masama sa iyo.
31Huwag kang mainggit sa taong malupit o gayahin ang kanyang mga ginagawa. 32Sapagkat nasusuklam ang Panginoon sa mga taong baluktot ang pag-iisip, ngunit nagtitiwala siya sa mga namumuhay nang matuwid.
33Isinusumpa ng Panginoon ang sambahayan ng masasama, ngunit pinagpapala niya ang sambahayan ng mga matuwid.
34Hinahamak niya ang mga nanghahamak ng kapwa, ngunit binibiyayaan niya ang mga mapagpakumbaba.
35Ang mga marunong ay pararangalan, ngunit ang mga hangal ay ilalagay sa kahihiyan.
Dugang Kamahinungdanon sa Kaalam
1Anak, ayaw gayod kalimti ang gitudlo ko kanimo; tipigi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo, 2kay makapauswag ug makapataas kini sa imong kinabuhi. 3Pabiling maayo ug matinud-anon. Ayaw kini walaa, hinuon tipigi gayod kini sa imong kasingkasing.3:3 Ayaw… kasingkasing: sa literal, Ihigot kana sa imong liog ug isulat sa imong kasingkasing. 4Kon himuon mo kini, kahimut-an ka sa Dios ug sa mga tawo, ug maayo ilang pagtan-aw kanimo.
5Salig sa Ginoo sa tibuok mong kasingkasing, ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong kaalam. 6Hinumdomi ang Ginoo sa tanan mong ginabuhat, ug tultolan ka niya sa hustong dalan. 7Ayaw paghunahuna nga maalamon ka na gayod. Tahora hinuon ang Ginoo ug ayaw paghimog daotan. 8Kay makapabaskog kini sa imong lawas. 9Pasidunggi ang Ginoo pinaagi sa paghalad kaniya sa unang bahin sa tanan mong abot. 10Kon himuon mo kini, manghinobra ang mga abot diha sa imong mga bodega ug ang duga sa ubas sa imong mga pug-anan.
11Anak, ayaw ipakadaotan ang pagdisiplina sa Ginoo kanimo.3:11 pagdisiplina sa Ginoo kanimo: o, pagtul-id sa Ginoo sa imong pamatasan. Ayaw ikasakit kon badlongon ka niya. 12Kay disiplinahon sa Ginoo ang iyang pinangga, sama sa ginahimo sa usa ka amahan ngadto sa anak nga iyang gikahimut-an.
13Bulahan ang tawo nga nakaangkon sa kaalam ug pagsabot. 14Kay mas mapuslanon pa kini kaysa pilak ug bulawan, 15ug mas bililhon pa sa mga alahas. Wala gayoy butang nga imong ginapangandoy nga makatupong niini. 16Magpauswag ug magpataas kini sa imong kinabuhi, ug maghatag kadungganan kanimo. 17Makatabang kini sa imong kinabuhi ug maghatag kanimog maayong kahimtang. 18Bulahan ang tawong padayong nagmaalamon; ang kaalam maghatag kaayohan ug magpataas sa iyang kinabuhi.3:18 maghatag kaayohan… kinabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag ug kinabuhi.
19-20Pinaagi sa kaalam ug kahibalo, gimugna sa Ginoo ang kalibotan ug ang kalangitan, ug mibugwak ang mga tuboran ug naghatag ang mga panganod ug ulan.
21Anak, tipigi gayod ang kaalam ug kahibalo sa pagdesisyon kon unsay ensakto. Ayaw tugoti nga mawala kini kanimo, 22kay makahatag kini kanimog taas ug matahom nga kinabuhi. 23Ug magkinabuhi ka nga luwas sa katalagman ug dili ka maunsa. 24Makatulog ka ug mahinanok nga walay gikahadlokan. 25Busa dili ka angayng mahadlok kon kalit nga moabot ang makalilisang nga panghitabo o laglagon ang mga daotan, 26kay makasalig ka nga bantayan ka sa Ginoo; ilikay ka niya sa katalagman.
27Tabangi ang angayng tabangan kutob sa imong mahimo. 28Ayaw na paugmai ang pagtabang sa imong isigka-tawo, kon mahimo mo ang pagtabang kaniya karon.
29Ayaw pagplano ug daotan sa imong isigka-tawo nga nagsalig kanimo nga iyang isigka-ingon.
30Ayaw pakiglalis sa imong isigka-tawo sa walay hinungdan kon wala siyay nahimong daotan kanimo.
31Ayaw kasina sa tawong bangis ni mosunod sa iyang mga binuhatan. 32Kay ngil-aran ang Ginoo sa mga walay puangod, apan saligan niya ang nagakinabuhing matarong.
33Tinunglo sa Ginoo ang panimalay sa mga daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa mga matarong.
34Ginatamay niya ang mga nagapangtamay, apan ginakaloy-an niya ang mga mapainubsanon.
35Ang mga maalamon pasidunggan, apan ang mga buang-buang pakaulawan.
