1Kung paanong hindi bagay na mag-nyebe sa tag-araw at umulan sa panahon ng tag-ani, hindi rin bagay na papurihan ang taong hangal.
2Ang sumpa ay hindi tatalab sa walang kasalanan. Tulad ito ng ibong hindi dumadapo at lilipad-lipad lamang.
3Kailangan ang latigo para sa kabayo, bokado para sa asno, at pamalo para sa hangal na tao.
4Huwag mong sagutin ang hangal kung nakikipag-usap siya sa iyo ng kahangalan, at baka matulad ka rin sa kanya.
5Ngunit kung minsan, kailangang sagutin din siya, para malaman niya na hindi siya marunong tulad ng kanyang inaakala.
6Kapag nagpadala ka ng mensahe sa pamamagitan ng isang mangmang, para mo na ring pinutol ang iyong mga paa, at para ka na ring gumawa ng sariling kapahamakan.
7Ang pilay na paa ay walang kabuluhan, katulad ng kawikaan sa bibig ng hangal.
8Ang isang papuri na sa hangal iniuukol ay parang batong nakatali sa tirador.
9Ang kasabihang sinasabi ng hangal ay makapipinsala tulad ng matinik na kahoy na hawak ng lasing.
10Kahangalan ang pumana ng kahit sino; gayon din ang pagkuha sa hangal o sa sinumang dumadaan upang upahan.
11Inuulit ng hangal ang kanyang kahangalan, tulad ng asong binabalikan ang kanyang suka para kainin.
12Mas mabuti pa ang hinaharap ng isang taong mangmang kaysa sa taong nagmamarunong.
13Ang batugan ay hindi lumalabas ng tahanan, ang kanyang dahilan ay may leon sa lansangan.
14Gaya ng pintuang pumipihit sa bisagra ang batugan na papihit-pihit sa kanyang kama.
15May mga taong sobrang tamad na kahit ang kumain ay kinatatamaran.
16Ang akala ng batugan mas marunong pa siya kaysa sa pitong tao na tamang mangatuwiran.
17Mapanganib ang nanghihimasok sa gulo ng may gulo, ito ay tulad ng pagdakma sa tainga ng aso.
18-19Ang taong nandaraya sa kanyang kapwa, at saka sasabihing nagbibiro lang siya ay tulad ng isang baliw na pumapana sa mga tao sa pamamagitan ng nakamamatay na palaso.
20Namamatay ang apoy kung ubos na ang panggatong, natitigil ang away kung wala ng tsismisan.
21Kung uling ang nagpapabaga at kahoy ang nagpapaliyab ng apoy, ang taong palaaway naman ang nagpapasimula ng gulo.
22Ang tsismis ay parang pagkaing masarap nguyain at lunukin.
23Maaaring itago ng magandang pananalita ang masamang isipan, tulad nito ay mumurahing banga na pininturahan ng pilak.
24Maaaring ang kaaway ay magandang magsalita, ngunit ang nasa isip niya ay makapandaya.
25Kahit masarap pakinggan ang kanyang pananalita ay huwag kang maniwala, sapagkat ang iniisip niya ay napakasama.
26Maaaring ang galit ay kanyang maitago, ngunit malalantad din sa karamihan ang masama niyang gawa.
27Ang humuhukay ng patibong para mahulog ang iba ay siya rin ang mahuhulog doon. Ang nagpapagulong ng malaking bato para magulungan ang iba ay siya rin ang magugulungan nito.
28Ang sinungaling ay nagagalit sa nabiktima niya ng kasinungalingan, at ang taong nambobola ay ipapahamak ka.
1Maingon nga dili angay nga mag-snow kon ting-init o mag-ulan kon ting-ani, dili usab angay nga dayegon ang usa ka tawong buang-buang.
2Ang tunglo dili modulot kanimo kon wala kay sala. Sama kini sa nagalupad nga langgam nga molabay lang ug dili motugpa.
3Kinahanglang witkan ang kabayo ug busalan ang asno aron mosunod. Mao usab ang buang-buang, kinahanglang silotan aron motuman.
4Ayawg tugbangi ang mga binuang sa usa ka tawong buang-buang, kay basig mapareho ka usab kaniya. 5Apan usahay maayo usab kon tubagon mo siya, aron mahibaloan niya nga dili siya maalamon sama sa iyang gituohan.
6Kon ang buang-buang maoy imong sugoon sa pagdalag mensahe, sama rag giputol mo ang imong mga tiil; nangita ka lag kasakit.
7Walay pulos ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang, sama kini sa tiil sa usa ka tawong bakol.
8Tinonto kon ihigot mo sa tirador ang bato nga imong ibala; mao usab kon pasidunggan mo ang buang-buang.
9Ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang makapasakit sama sa tunokon nga kahoy nga giwara-wara sa hubog.
10Ang tawo nga mohatag ug trabaho sa usa ka buang-buang o ni bisan kinsa lang nga molabay, sama sa usa ka mamamana nga nagpataka lag pamana.
11Maingon nga kan-on pagbalik sa iro ang iyang suka, utrohon ra gihapon sa buang-buang ang iyang kabuang.
12May paglaom pa alang sa tawong buang-buang kaysa tawong naghunahuna nga kunohay maalamon siya.
13Ang tawong tapolan dili mogawas sa balay kay kuno may liyon sa gawas.
14Ang tawong tapolan magbalibali lag higda diha sa iyang katre sama sa pultahan nga magliso-liso diha sa iyang bisagra.
15May mga tawo nga labihan kaayo katapolan nga bisan lag mokaon tapolan pa.
16Nagtuo ang tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa pito ka tawong maayong mangatarungan.
17Makuyaw ang pag-apil-apil sa away sa uban; sama kini kakuyaw sa pagbira sa dalunggan sa usa ka iro.
18-19Ang tawong mangilad sa iyang isigka-tawo, ug unya moingon siya nga nagsiniaw ra siya, sama siya sa usa ka katok nga nagatira ug makamatay nga nagadilaab nga pana.
20Maingon nga mapalong ang kalayo kon wala nay sugnod, maundang usab ang away kon wala nay tabi-tabi.
21Maingon nga ang uling makapabaga, ug ang sugnod mopadilaab sa kalayo, ang tawong palaaway makapasugod usab ug kasamok.
22Ang tabi-tabi daw sama sa pagkaon nga lami usapon ug tunlon.
23Kon ang maanindot mong mga pulong may nagpahiping daotan, nahisama ka sa kolon nga gihaklapan lang ug plata.26:23 gihaklapan… plata: o, gisilakan.
24Ang kaaway magpakaaron-ingnon nga maayo, apan sa iyang kasingkasing anaa ang pagpanglimbong. 25Bisan ug maayo siyang manulti, ayaw pagtuo kaniya, kay puno sa kadaotan ang iyang hunahuna. 26Magpakaaron-ingnon siya aron matabonan ang iyang kasuko, apan ang iyang pagkadaotan mabutyag ra gihapon sa kadaghanan.
27Kon magkalot ka ug bangag aron mahulog ang uban, maunay ka niini. Kon magpaligid ka ug bato aron maligiran ang uban, ikaw ang maligiran niini.
28Ang tawong bakakon nasilag sa mga tawo nga iyang gibiktima, ug ang tawong ulog-ulogan magdalag kadaot.
