Ang Kahalagahan ng Kawikaan
1Ito ang mga kawikaan ni Solomon na anak ni David, hari ng Israel.
2Sa pamamagitan ng mga kawikaang ito, magkakaroon ka ng karunungan, maitutuwid mo ang iyong ugali at mauunawaan mo ang mga aral na magbibigay sa iyo ng karunungan. 3Sa pamamagitan din nitoʼy magiging disiplinado ka, dahil itinuturo nito ang matuwid na paraan ng pamumuhay, mabuting pag-uugali, paggawa ng tama, at pagiging makatarungan. 4Makapagbibigay ito ng karunungan sa mga walang kaalaman at sa kabataaʼy magtuturo ng tamang pagpapasya. 5Sa pakikinig nito, ang marunong ay lalong magiging marunong at ang may pinag-aralan ay magiging dalubhasa, 6upang maunawaan nila ang kahulugan ng mga kawikaan, mga talinghaga, at mga bugtong ng marurunong.
7Ang pagkatakot sa Panginoon na may paggalang ang simula ng karunungan. Ngunit sa hangal,1:7 hangal: Ang salitang ito ay palaging makikita sa aklat ng Kawikaan; ang ibig sabihin nito ay isang taong hindi pinapahalagahan ang Dios at ang kanyang mga utos. walang halaga ang karunungan at ayaw niyang maturuan upang maituwid ang kanyang pag-uugali.
Payo sa Pag-iwas sa Masamang Tao
8Anak, dinggin mo ang turo at pagtutuwid sa iyong pag-uugali ng iyong mga magulang, 9dahil itoʼy makapagbibigay sa iyo ng karangalan katulad ng koronang gawa sa bulaklak at makapagpapaganda katulad ng kwintas.
10Anak, huwag kang padadala sa panghihikayat ng mga taong makasalanan. 11Huwag kang sasama kapag sinabi nilang, “Halika, sumama ka sa amin! Mag-abang tayo ng sinumang papatayin kahit walang dahilan. 12Kahit nasa kasibulan pa ng kanilang buhay, patayin natin sila para matulad sila sa mga taong pumunta sa lugar ng mga patay. 13Makakakuha tayo sa kanila ng mga mamahaling ari-arian, at pupunuin natin ang ating mga bahay ng ating mga nasamsam. 14Sige na, sumama ka na sa amin, at paghahatian natin ang ating mga nasamsam.”
15Anak, huwag kang sumama sa kanila; iwasan mo sila. 16Sapagkat mabilis sila sa paggawa ng masama at sa pagpatay ng tao. 17Walang kabuluhan ang paglalagay ng bitag kung ang ibong iyong huhulihin ay nakatingin. 18Alam ng ibon na mahuhuli siya, pero ang taong masasama, hindi nila alam na sila rin ang magiging biktima ng ginagawa nila.
19Ganyan ang mangyayari sa mga taong ang ari-arian ay nakuha sa masamang paraan. Mamamatay sila sa ganoon ding paraan.
Kapag Itinakwil ang Karunungan
20-21Ang karunungan ay katulad ng isang mangangaral na nagsasalita sa mga lansangan, plasa, pamilihan, at mga pintuang bayan. Sinasabi niya,
22“Kayong mga walang alam,
hanggang kailan kayo mananatiling ganyan?
Kayong mga nanunuya, hanggang kailan kayo matutuwa sa inyong panunuya?
Kayong mga hangal, hanggang kailan ninyo tatanggihan ang karunungan?
23Pakinggan ninyo ang pagsaway ko sa inyo.
Sasabihin ko sa inyo kung ano ang iniisip ko.
Ipapaalam ko sa inyo ang aking sasabihin laban sa inyo,
24sapagkat hindi ninyo pinansin ang panawagan ko na lumapit kayo sa akin,
25at binalewala ninyo ang lahat ng payo ko at pagsaway.
26-27Pagtatawanan ko kayo kapag napahamak kayo;
kukutyain ko kayo kapag dumating sa inyo ang paghihirap at mga pangyayaring nakakatakot gaya ng ipu-ipo at bagyo.
28Tatawag kayo sa akin, ngunit hindi ko kayo sasagutin.
Hahanapin ninyo ako ngunit hindi ninyo ako makikita.
29Dahil ayaw ninyo na tinuturuan kayo at wala kayong takot sa Panginoon.
30Tinanggihan ninyo ang mga payo ko at minasama ang aking pagsaway sa inyo.
31Kaya aanihin ninyo ang bunga ng inyong mga ginagawa at pinaplanong masama.
32Sapagkat ang katigasan ng ulo ng mga taong walang karunungan ang papatay sa kanila,
at ang pagsasawalang-bahala ng mga hangal ang magpapahamak sa kanila.
33Ngunit ang taong nakikinig sa akin ay mabubuhay ng matiwasay,
ligtas siya sa panganib at walang katatakutan.”
Propósito
1Estes são os provérbios de Salomão, filho de Davi, rei de Israel.
2Eles ajudarão a experimentar a sabedoria e a disciplina;
a compreender as palavras que dão entendimento;
3a viver com disciplina e sensatez,
fazendo o que é justo, direito e correto;
4ajudarão a dar prudência aos inexperientes
e conhecimento e bom senso aos jovens.
5Se o sábio lhes der ouvidos, aumentará seu conhecimento,
e quem tem discernimento obterá orientação
6para compreender provérbios e parábolas,
ditados e enigmas dos sábios.
7O temor do Senhor é o princípio1.7 Ou a chave; também em 9.10. do conhecimento,
mas os insensatos desprezam a sabedoria e a disciplina.
Advertências da Sabedoria
8Ouça, meu filho, a instrução de seu pai
e não despreze o ensino de sua mãe.
9Eles serão um enfeite para a sua cabeça,
um adorno para o seu pescoço.
10Meu filho, se os maus tentarem seduzi-lo,
não ceda!
11Se disserem: “Venha conosco,
fiquemos de tocaia para matar alguém,
vamos divertir-nos armando emboscada
contra quem de nada suspeita!
12Vamos engoli-los vivos,
como a sepultura1.12 Hebraico: Sheol. Essa palavra também pode ser traduzida por profundezas, pó ou morte; também em 5.5; 7.27 e 9.18. engole os mortos;
vamos destruí-los inteiros,
como são destruídos os que descem à cova;
13acharemos todo tipo de objetos valiosos
e encheremos as nossas casas com o que roubarmos;
14junte-se ao nosso bando;
dividiremos em partes iguais tudo o que conseguirmos!”
15Meu filho, não vá pela vereda dessa gente!
Afaste os pés do caminho que eles seguem,
16pois os pés deles correm para fazer o mal,
estão sempre prontos para derramar sangue.
17Assim como é inútil
estender a rede se as aves o observam,
18também esses homens não percebem
que fazem tocaia contra a própria vida;
armam emboscadas contra eles mesmos!
19Tal é o caminho de todos os gananciosos;
quem assim procede a si mesmo se destrói.
Convite à Sabedoria
20A sabedoria clama em alta voz nas ruas,
ergue a voz nas praças públicas,
21nas esquinas das ruas barulhentas1.21 A Septuaginta diz no alto dos muros. ela clama,
nas portas da cidade faz o seu discurso:
22“Até quando vocês, inexperientes,
irão contentar-se com a sua inexperiência?
Vocês, zombadores, até quando terão prazer na zombaria?
E vocês, tolos, até quando desprezarão o conhecimento?
23Se acatarem a minha repreensão,
eu darei a vocês um espírito de sabedoria
e revelarei a vocês os meus pensamentos.
24Vocês, porém, rejeitaram o meu convite;
ninguém se importou quando estendi minha mão!
25Visto que desprezaram totalmente o meu conselho
e não quiseram aceitar a minha repreensão,
26eu, de minha parte, vou rir-me da sua desgraça;
zombarei quando o que temem se abater sobre vocês,
27quando aquilo que temem abater-se sobre vocês
como uma tempestade,
quando a desgraça os atingir
como um vendaval,
quando a angústia e a dor os dominarem.
28“Então vocês me chamarão,
mas não responderei;
procurarão por mim,
mas não me encontrarão.
29Visto que desprezaram o conhecimento
e recusaram o temor do Senhor,
30não quiseram aceitar o meu conselho
e fizeram pouco caso da minha advertência,
31comerão do fruto da sua conduta
e se fartarão de suas próprias maquinações.
32Pois a inconstância dos inexperientes os matará,
e a falsa segurança dos tolos os destruirá;
33mas quem me ouvir viverá em segurança
e estará tranquilo, sem temer nenhum mal”.
