فقط خدا می‌تواند بر گناهكاران داوری كند
1شايد كسی پيش خود فكر كند اين مردم چقدر پست هستند كه دست به چنين كارهايی می‌زنند. اما كسی كه چنين فكر می‌كند، خودش نيز بهتر از آنها نيست. هرگاه كسی بگويد كه اين اشخاص بدكار بايد مجازات شوند، در حقيقت خودش را محكوم می‌كند، چون او نيز همان گناهان را مرتكب می‌شود. 2اما می‌دانيم كه خدا هر كسی را كه مرتكب چنين اعمالی شود، عادلانه و به سختی مجازات خواهد كرد. 3ای آدمی، آيا تصور می‌كنی كه خدا ديگران را برای اين گناهان مجازات خواهد كرد، اما از گناهان تو چشم‌پوشی خواهد نمود؟ 4اگر خدا تا به حال نسبت به تو صبر و تحمل نشان داده است، آيا اين را نتيجهٔ ضعف او می‌دانی؟ آيا متوجه نيستی كه خدا در تمام اين مدت كه تو را مجازات نكرده، در واقع به تو فرصت داده تا از گناهانت دست بكشی؟ بلی، مهربانی خدا برای اين بوده است كه تو توبه كنی.
5اگر دل خودت را سخت كنی و توبه نكنی برای خود مجازات وحشتناكی فراهم می‌آوری، زيرا بزودی روز خشم و غضب خدا فرا می‌رسد روزی كه در آن خدا تمام مردم جهان را عادلانه محكوم خواهد كرد، 6و به هر کس مطابق كارهايش پاداش يا كيفر خواهد داد. 7او زندگی جاويد را به كسانی می‌بخشد كه با صبر و تحمل آنچه راست است به عمل می‌آورند و خواستار جلال و بزرگی و بقايی هستند كه خدا عطا می‌كند. 8اما آنانی را كه با حقيقت وجود خدا ضديت می‌كنند و به راههای گناه‌آلود خود می‌روند، به شدت مجازات خواهد كرد. بلی، ايشان مورد خشم و غضب خدا واقع خواهند شد. 9رنج و عذاب گريبانگير همهٔ كسانی خواهد گرديد كه گناه می‌ورزند، از يهودی گرفته تا غيريهودی. 10اما جلال و سربلندی و آرامش الهی نصيب همهٔ آنانی خواهد شد كه از خدا اطاعت می‌كنند، چه يهودی و چه غيريهودی، 11زيرا خدا تبعيض قائل نمی‌شود.
12-15خدا شخص گناهكار را، هر كه باشد، مجازات خواهد كرد. به عنوان مثال، مردم وحشی و از همه جا بی‌خبر كه در جنگلها زندگی می‌كنند اگر مرتكب گناه شوند، خدا مجازاتشان خواهد كرد، چون ايشان با اينكه هيچگاه كتاب آسمانی و احكام نوشته شدهٔ خدا را نخوانده‌اند، اما در عمق وجدانشان، خوب را از بد تشخيص می‌دهند. پس در حقيقت احكام خدا در وجدانشان نوشته شده است و به همين دليل، وقتی كاری نيک انجام می‌دهند، وجدانشان آرام می‌گيرد و هرگاه عمل بدی مرتكب می‌شوند، وجدانشان ايشان را سرزنش می‌كند. از طرف ديگر، اشخاصی كه دارای دين و مذهب هستند نيز اگر گناه كنند، خدا مجازاتشان خواهد كرد. چون ايشان با اينكه دارای كتاب آسمانی و احكام نوشته شدهٔ خدا هستند و آنها را می‌خوانند، اما از آنها اطاعت نمی‌كنند. ايشان راه راست را می‌دانند اما در آن قدم نمی‌زنند. بنابراين، بايد گفت كه دانستن احكام خدا سبب نجات نمی‌شود، بلكه اجرای آنها. 16مسلماً آن روز خواهد آمد كه عيسی مسيح به حكم خدا، افكار و انگيزه‌های مخفی همه را مورد داوری قرار دهد. همهٔ اينها، بخشی از نقشهٔ عظيم خداست كه من اعلام می‌كنم.
داشتن شريعت كافی نيست، بايد مطابق آن زندگی كرد
17و اما شما يهوديان، تصور می‌كنيد كه چون خدا شريعت و احكام خود را به شما عطا كرده است، بنابراين از شما خشنود است، و می‌باليد به اينكه برگزيدگان خدا هستيد. 18شما اراده و خواست خدا را می‌دانيد و خوب را از بد تشخيص می‌دهيد، چون احكام او را از كودكی آموخته‌ايد، 19شما يقين كامل داريد كه راه خدا را به خوبی می‌شناسيد؛ به همين جهت خود را راهنمای نابينايان می‌دانيد، و خويشتن را چراغهايی می‌پنداريد كه راه خدا را به آنانی كه در تاريكی گمراه شده‌اند، نشان می‌دهند. 20شما گمان می‌كنيد كه راهنمای مردم نادان هستيد و می‌توانيد امور الهی را حتی به كودكان نيز بياموزيد، زيرا تصور می‌كنيد احكام خدا را كه پر از معرفت و راستی است، می‌دانيد.
21حال، شما كه ديگران را تعليم می‌دهيد، چرا خودتان نمی‌آموزيد؟ به ديگران می‌گوييد كه دزدی نكنيد؛ آيا خودتان دزدی نمی‌كنيد؟ 22می‌گوييد كه زنا كردن گناه است؛ آيا خودتان زنا نمی‌كنيد؟ می‌گوييد كه نبايد بت‌پرستی كرد؛ آيا خودتان ماديات را همچون بت نمی‌پرستيد؟ 23شما به داشتن كتاب آسمانی افتخار می‌كنيد؛ ولی آيا با زير پا گذاشتن دستورات آن، به خدا توهين نمی‌كنيد؛ 24همانطور كه كتاب آسمانی می‌فرمايد: «مردم دنيا به خاطر شما يهوديان، به نام خدا بی‌احترامی می‌كنند!»
25يهودی بودن شما، در صورتی ارزش دارد كه از دستورات خدا اطاعت كنيد. در غير اين صورت، از بت‌پرستان هم بدتريد. 26زيرا اگر بت‌پرستان احكام خدا را اطاعت كنند، آيا خدا تمام امتيازات و افتخاراتی را كه قصد داشت به شما يهوديان بدهد، به ايشان نخواهد داد؟ يقيناً خواهد داد. 27در اين صورت وضع بت‌پرستان نامختون كه احكام خدا را اطاعت می‌كنند، در پيشگاه خدا از وضع شما يهوديان خيلی بهتر خواهد بود، زيرا شما با وجود اينكه ختنه شده‌ايد و صاحب كتاب آسمانی هستيد، باز احكام خدا را اطاعت نمی‌كنيد.
28فراموش نكنيد كه هر كه پدر و مادرش يهودی باشند و خود نيز ختنه شده باشد، يهودی نيست. 29بلكه يهودی واقعی كسی است كه دلش در نظر خدا پاک باشد. زيرا ختنهٔ بدنی، خدا را راضی نمی‌سازد؛ خدا از كسانی راضی و خشنود می‌شود كه آرزوها و افكارشان ختنه و دگرگون شده باشد. هر كه زندگی‌اش به اين صورت تغيير يافته باشد، اگر هم شما او را تحسين نكنيد، خدا او را تحسين خواهد كرد.
Omusango Katonda aligusala na bwenkanya
12:1 a Bar 1:20 b 2Sa 12:5-7Gwe anenya omuntu omulala, okola ebibi bye bimu ne by’onenyeza omuntu oyo. Kyonoova olema okubeera n’eky’okuwoza, kubanga bw’okola bw’otyo, weesalira wekka omusango. 2Naye kaakano, tumanyi nga Katonda mutuufu okunenya abo abakola ebiri ng’ebyo. 3Naye ggwe omuntu obuntu, akola ebiri ng’ebyo, kyokka n’onenya abantu abalala, olowooza nga Katonda alikuleka? 42:4 a Bar 9:23; Bef 1:7, 18; 2:7 b Bar 11:22 c Bar 3:25 d Kuv 34:6 e 2Pe 3:9Oba onyooma ekisa kya Katonda ekingi, n’okugumiikiriza kwe n’obukwatampola bwe? Tomanyi ng’ekisa kya Katonda kikuleeta mu kwenenya?
52:5 Yud 6Naye olw’obukakanyavu bwo n’omutima oguteenenya, weeterekera ekiruyi ku lunaku lw’ekiruyi n’okubikkulirwa, Katonda lw’alisalirako omusango ogw’obutuukirivu. 62:6 Zab 62:12; Mat 16:27Katonda aliwa buli omu empeera esaanira ebikolwa bye. 72:7 a nny 10 b 1Ko 15:53, 54Aliwa obulamu obutaggwaawo abo abaakola obulungi, nga balina essuubi ery’okuweebwa ekitiibwa, ettendo n’obulamu obw’emirembe n’emirembe. 82:8 2Bs 2:12Naye abo abeenoonyeza ebyabwe, abajeemera amazima nga bagondera obutali butuukirivu, kiriba kiruyi na busungu. 92:9 1Pe 4:17Walibaawo ennaku n’okubonaabona ku buli mmeeme y’omuntu akola ebibi, okusookera ku Muyudaaya n’oluvannyuma ku Munnaggwanga. 102:10 nny 9Naye ekitiibwa n’ettendo n’emirembe biriba ku buli akola ebituufu, okusookera ku Muyudaaya n’oluvannyuma ku Munnaggwanga. 112:11 Bik 10:34Kubanga Katonda tasosola mu bantu.
122:12 Bar 3:19; 1Ko 9:20, 21Abo bonna abaayonoona olw’obutamanya mateeka, balizikirira; era n’abo bonna abaamanya amateeka ne boonoona, bwe batyo bwe balisalirwa omusango, okusinziira mu Mateeka. 132:13 Yak 1:22, 23, 25Kuba abawulira obuwulizi amateeka, si be bejjeerera eri Katonda, wabula abo abakola bye galagira, be baliweebwa obutuukirivu. 142:14 Bik 10:35Abaamawanga abatalina mateeka bwe bakolera mu buzaaliranwa ebintu eby’Amateeka, ebintu ebyo byennyini bifuuka amateeka gye bali, newaakubadde ng’Amateeka tegaabaweebwa. 15Ekyo kiraga ng’Amateeka gawandiikibbwa mu mitima gyabwe, era kikakasa munda mu birowoozo byabwe, ng’emitima gyabwe giribasaliriza omusango oba okubejjeereza okusinziira ku ekyo kye bamanyi. 162:16 a Mub 12:14 b Bik 10:42 c Bar 16:25Kino kiribaawo ku lunaku Katonda kw’aliramulira abantu olw’ebyo bye baakisa, ng’enjiri yange bw’eri ku bwa Yesu Kristo.
Abayudaaya n’amateeka
172:17 nny 23; Mi 3:11; Bar 9:4Abamu ku mmwe mweyita Bayudaaya. Mwesiga amateeka ne mwewaana nga bwe mumanyi Katonda. 18Bwe musoma ebyawandiikibwa muyiga engeri Katonda gy’ayagala mweyise ne muzuula ekituufu. 19Mukakasa nga bwe muli abakulembeze b’abazibe b’amaaso, era ettabaaza eri abo bonna abali mu kizikiza. 20Naye olwokubanga, amateeka ga Katonda gatuwa amagezi n’amazima, mulowooza muyinza okuyigiriza abatali bagezi n’abaana abato. 212:21 Mat 23:3, 4Kale ggwe ayigiriza abalala, lwaki toyinza kweyigiriza wekka? Ategeeza abalala obutabba, tobba? 222:22 Bik 19:37Ategeeza obutayenda, toyenda? Akyawa ebifaananyi, si ggwe onyaga eby’omu masabo? 232:23 nny 17Mwenyumiririza mu mateeka, naye ne muswaza Katonda olw’obutagatuukiriza. 242:24 Is 52:5; Ez 36:22Ekyawandiikibwa kigamba nti, “Olw’ebikolwa byammwe ebyo, erinnya lya Katonda kyelivudde livvoolebwa mu mawanga.”
252:25 a Bag 5:3 b Yer 4:4Okukomolebwa kugasiza ddala bw’okwata amateeka, naye bw’otagatuukiriza tewaba njawulo wakati wo n’atali mukomole. 262:26 a Bar 8:4 b 1Ko 7:19Kale obanga atali mukomole akwata amateeka, talibalibwa ng’eyakomolebwa? 272:27 Mat 12:41, 42Noolwekyo ataakomolebwa mu buzaaliranwa naye ng’akuuma amateeka, alikusaliza omusango gwe alina amateeka amawandiike n’otagatuukiriza ate nga wakomolebwa.
282:28 a Mat 3:9; Yk 8:39; Bar 9:6, 7 b Bag 6:15Okweyisa ng’Omuyudaaya ate nga wakomolebwa, tekikufuula Muyudaaya yennyini. 292:29 a Baf 3:3; Bak 2:11 b Bar 7:6 c Yk 5:44; 1Ko 4:5; 2Ko 10:18; 1Bs 2:4; 1Pe 3:4Okuba Omuyudaaya yennyini oteekwa okugondera amateeka. Okukomolebwa okutuufu kwe kukomolebwa okubaawo mu mutima, so si okw’omubiri. Omuntu ng’oyo atenderezebwa Katonda, so si abantu.
