خواب نبوكدنصر
1نبوكدنصر در سال دوم سلطنتش خوابی ديد. اين خواب چنان او را مضطرب كرد كه سراسيمه بيدار شد و نتوانست دوباره به خواب رود. 2پس همهٔ منجمان، جادوگران، طالع‌بينان و رمالان خود را احضار كرد تا خوابش را تعبير كنند.
وقتی همه در حضورش ايستادند 3گفت: «خوابی ديده‌ام كه مرا مضطرب كرده، از شما می‌خواهم آن را برای من تعبير كنيد.»
4آنها به زبان ارامی به پادشاه گفتند: «پادشاه تا به ابد زنده بماند! خوابتان را بگوييد تا تعبيرش كنيم.»
5ولی پادشاه جواب داد: «حكم من اين است: اگر شما به من نگوييد چه خوابی ديده‌ام و تعبيرش چيست، دستور می‌دهم شما را تكه‌تكه كنند و خانه‌هايتان را خراب نمايند! 6ولی اگر بگوييد چه خوابی ديده‌ام و تعبيرش چيست، به شما پاداش و انعام می‌دهم و عزت و افتخار می‌بخشم. حال، بگوييد چه خوابی ديده‌ام و تعبيرش چيست؟»
7ايشان باز گفتند: «اگر شما خوابتان را برای ما تعريف نكنيد چطور می‌توانيم تعبيرش كنيم؟»
8پادشاه جواب داد: «مطمئنم دنبال فرصت می‌گرديد كه از حكم من جان به در ببريد؛ 9ولی بدانيد اگر خواب را نگوييد حكم من در مورد شما اجرا خواهد شد. شما با هم تبانی كرده‌ايد كه به من دروغ بگوييد به اميد اينكه باگذشت زمان اين موضوع فراموش شود. خواب مرا بگوييد تا من هم مطمئن شوم تعبيری كه می‌كنيد درست است.»
10حكيمان در جواب پادشاه گفتند: «در تمام دنيا كسی پيدا نمی‌شود كه بتواند اين خواستهٔ پادشاه را انجام دهد. تا به حال هيچ پادشاه يا حاكمی، از منجمان و جادوگران و طالع‌بينان خود چنين چيزی نخواسته است. 11آنچه كه پادشاه می‌خواهند ناممكن است. هيچكس جز خدايان نمی‌تواند به شما بگويد چه خوابی ديده‌ايد. خدايان هم با انسانها زندگی نمی‌كنند تا از ايشان كمک بگيريم.»
12پادشاه وقتی اين را شنيد چنان خشمگين شد كه فرمان قتل تمام حكيمان بابل را صادر كرد. 13دانيال و يارانش هم جزو كسانی بودند كه می‌بايست كشته شوند.
14-15اما دانيال نزد اريوک رئيس جلادان كه مأمور اجرای فرمان بود، رفت و با حكمت و بصيرت در اين باره با او سخن گفت. دانيال پرسيد: «چرا پادشاه چنين فرمانی صادر كرده است؟» آنگاه اريوک تمام ماجرا را برای دانيال تعريف كرد.
16پس دانيال به حضور پادشاه رفت و از او مهلت خواست تا خواب او را تعبير كند. 17سپس به خانه رفت و موضوع را با ياران خود حننيا، ميشائيل و عزريا در ميان نهاد. 18او از ايشان خواست كه از خدای آسمانها درخواست نمايند تا بر ايشان رحم كند و نشان دهد كه پادشاه چه خوابی ديده و تعبيرش چيست، مبادا با ساير حكيمان كشته شوند. 19همان شب در رؤيا آن راز بر دانيال آشكار شد و او خدای آسمانها را ستايش نموده، 20گفت: «بر نام خدا تا ابد سپاس باد! زيرا حكمت و توانايی از آن اوست، 21وقتها و زمانها در دست اوست و اوست كه پادشاهان را عزل و نصب می‌كند. اوست كه به حكيمان، حكمت و به دانايان، دانايی می‌بخشد. 22اوست كه اسرار عميق و نهان را آشكار می‌سازد. او نور است و آنچه را كه در تاريكی مخفی است، می‌داند. 23ای خدای اجدادم، از تو سپاسگزارم، زيرا به من حكمت و توانايی بخشيده‌ای و دعای ما را اجابت كرده، مرا از خواب پادشاه و معنی آن آگاه ساخته‌ای.»
24آنگاه دانيال نزد اريوک كه از طرف پادشاه دستور داشت حكيمان بابل را بكشد، رفت و گفت: «حكيمان بابل را نكش. مرا نزد پادشاه ببر تا آنچه را می‌خواهد بداند به او بگويم.»
25پس اريوک با عجله دانيال را به حضور پادشاه برد و گفت: «من يكی از اسيران يهودی را پيدا كرده‌ام كه می‌تواند خواب پادشاه را بگويد.»
26پادشاه به دانيال گفت: «آيا تو می‌توانی بگويی چه خوابی ديده‌ام و تعبيرش چيست؟»
27دانيال جواب داد: «هيچ حكيم، منجم، جادوگر و طالع‌بينی نمی‌تواند اين خواستهٔ پادشاه را به جا آورد. 28ولی خدايی در آسمان هست كه رازها را آشكار می‌سازد. او آنچه را كه در آينده می‌بايد اتفاق بيفتد، از پيش به پادشاه خبر داده است. خوابی كه پادشاه ديده، اين است:
29«ای پادشاه، وقتی در خواب بوديد، خدايی كه رازها را آشكار می‌سازد شما را از آنچه كه در آينده اتفاق خواهد افتاد آگاه ساخت. 30اما اين خواب از آن جهت كه از ديگران داناترم بر من آشكار نشد، بلكه از اين نظر بر من آشكار شد تا پادشاه از تعبير آن آگاه شوند.
31«ای پادشاه، در خواب مجسمهٔ بزرگی را ديديد كه بسيار درخشان و ترسناک بود. 32سر اين مجسمه از طلای خالص، سينه و بازوهايش از نقره، شكم و رانهايش از مفرغ، 33ساقهايش از آهن، پاهايش قسمتی از آهن و قسمتی از گل بود. 34در همان حالی كه به آن خيره شده بوديد، سنگی بدون دخالت دست انسان از كوه جدا شد و به پاهای آهنی و گلی آن مجسمه اصابت كرد و آنها را خرد نمود. 35سپس مجسمه، كه از طلا و نقره و مفرغ و گل و آهن بود، فرو ريخت و به شكل ذرات ريز درآمد و باد آنها را مانند كاه پراكنده كرد، به طوری كه اثری از آن باقی نماند. اما سنگی كه آن مجسمه را خرد كرده بود كوه بزرگی شد و تمام دنيا را در برگرفت.
36«خواب اين بود، اما حال تعبير آن:
37«ای پادشاه، شما شاه شاهان هستيد، زيرا خدای آسمانها به شما سلطنت و قدرت و توانايی و شكوه بخشيده است. 38او شما را بر تمام مردم جهان و حيوانات و پرندگان مسلط گردانيده است. سر طلايی آن مجسمه شما هستيد. 39اما وقتی سلطنت شما به پايان رسد، سلطنت ديگری2:39 منظور از «سلطنت ديگر» حکومت ماد و پارس است و منظور از «سلطنت سوم» حکومت يونان می‌شد. روی كار خواهد آمد كه ضعيفتر از سلطنت شما خواهد بود. پس از آن، سلطنت سومی كه همان شكم مفرغی آن مجسمه باشد روی كار خواهد آمد و بر تمام دنيا سلطنت خواهد كرد. 40پس از آن، سلطنت چهارم2:40 «سلطنت چهارم» احتمالاً حکومت روم می‌شد. به ظهور خواهد رسيد و همچون آهن قوی خواهد بود و همه چيز را در هم كوبيده خرد خواهد كرد. 41-42همانطور كه ديديد پاها و انگشتهای مجسمه قسمتی از آهن و قسمتی از گل بود. اين نشان می‌دهد كه اين سلطنت تقسيم خواهد شد و بعضی از قسمتهای آن مثل آهن قوی و بعضی مثل گل ضعيف خواهد بود. 43مخلوط آهن و گل نشان می‌دهد كه خانواده‌های سلطنتی سعی خواهند كرد از راه وصلت، با يكديگر متحد شوند، ولی همانطور كه آهن با گل مخلوط نمی‌شود، آنها نيز متحد نخواهند شد.
44«در دوران سلطنت آن پادشاهان، خدای آسمانها سلطنتی برقرار خواهد ساخت كه هرگز از بين نخواهد رفت و كسی بر آن پيروز نخواهد شد، بلكه همهٔ آن سلطنتها را در هم كوبيده مغلوب خواهد ساخت و خودش تا ابد پايدار خواهد ماند. 45اين است معنی آن سنگی كه بدون دخالت دست انسان از كوه جدا شد و تمام آهن، مفرغ، گل، نقره و طلا را خرد كرد. به اين وسيله خدای بزرگ آنچه را كه در آينده اتفاق خواهد افتاد، به پادشاه نشان داده است. تعبير خواب عين همين است كه گفتم.»
46آنگاه نبوكدنصر در برابر دانيال خم شده او را تعظيم كرد و دستور داد برای او قربانی كنند و بخور بسوزانند. 47پادشاه به دانيال گفت: «براستی خدای شما خدای خدايان و خداوند پادشاهان و آشكار كنندهٔ اسرار است، چون او اين راز را بر تو آشكار كرده است.»
48سپس، پادشاه به دانيال مقام والايی داد و هدايای ارزندهٔ فراوانی به او بخشيد و او را حاكم تمام بابل و رئيس همهٔ حكيمان خود ساخت. 49آنگاه پادشاه در پی درخواست دانيال، شدرک و ميشک و عبدنغو را بر ادارهٔ امور مملكتی گماشت، اما خود دانيال در دربار نبوكدنصر ماند.
Le rêve de la statue brisée
1La deuxième année du règne de Nabuchodonosor, le roi fit un rêve qui le troubla au point qu’il en perdit le sommeil.
2Il ordonna de convoquer les mages, les magiciens, les sorciers et les astrologues pour qu’ils lui révèlent ses rêves. Ils vinrent et se tinrent devant le roi.
3Celui-ci leur dit : J’ai fait un rêve et mon esprit est tourmenté par le désir de savoir ce que c’était.
4Les astrologues dirent au roi en langue araméenne2.4 A partir de là, et jusqu’à la fin du chapitre 7, le texte original est en araméen, la langue internationale de tout le Moyen-Orient depuis le viiie siècle avant J.-C. : Que le roi vive éternellement ! Raconte le rêve à tes serviteurs, et nous t’en donnerons l’interprétation.
5Le roi répondit aux astrologues : Ma décision est ferme : si vous ne me révélez pas le contenu du rêve et son interprétation, vous serez mis en pièces et vos maisons seront réduites en tas de décombres. 6Mais si vous me les révélez, je vous comblerai de cadeaux, de dons et de grands honneurs. Exposez-moi donc mon rêve et ce qu’il signifie.
7Ils dirent pour la seconde fois au roi : Que Sa Majesté raconte le rêve à ses serviteurs, et nous lui en donnerons l’interprétation.
8Le roi rétorqua : Je vois ce qu’il en est : il est clair que vous cherchez à gagner du temps parce que vous avez compris que ma décision est fermement arrêtée. 9Si vous ne me faites pas connaître le rêve, une seule et même sentence vous frappera. Vous vous êtes mis d’accord pour me débiter quelque discours mensonger et trompeur en espérant qu’avec le temps la situation changera. C’est pourquoi, dites-moi ce que j’ai rêvé et je saurai que vous êtes aussi capables de m’en donner l’interprétation.
10Les astrologues reprirent la parole devant le roi et dirent : Il n’est personne au monde qui puisse faire connaître à Sa Majesté ce qu’elle demande. Aussi, jamais roi, si grand et si puissant qu’il ait été, n’a exigé pareille chose d’aucun mage, magicien ou astrologue. 11Ce que le roi demande est trop difficile et il n’y a personne qui soit capable de révéler cette chose au roi, excepté les dieux, mais eux, ils n’habitent pas parmi les mortels.
12Là-dessus le roi s’irrita et entra dans une colère violente. Il ordonna de mettre à mort tous les sages de Babylone. 13Lorsque le décret de tuer les sages fut publié, on rechercha aussi Daniel et ses compagnons pour les mettre à mort.
Dieu révèle la signification du rêve à Daniel
14Alors Daniel s’adressa avec sagesse et tact à Aryok, le chef des gardes du roi, qui s’apprêtait à tuer les sages de Babylone.
15Il demanda à Aryok, l’officier du roi : Pourquoi le roi a-t-il promulgué une si terrible sentence ?
Alors Aryok lui exposa l’affaire.
16Daniel se rendit auprès du roi et le pria de lui accorder un délai, en lui disant qu’il lui ferait alors connaître l’interprétation demandée. 17Puis il rentra chez lui et informa ses compagnons Hanania, Mishaël et Azaria de ce qui s’était passé, 18en leur demandant de supplier le Dieu des cieux que, dans sa grâce, il leur révèle ce secret afin qu’on ne le fasse pas périr, ses compagnons et lui, avec le reste des sages de Babylone. 19Au cours de la nuit, dans une vision, le secret fut révélé à Daniel. Alors celui-ci bénit le Dieu des cieux. 20Il dit :
Béni soit Dieu
dès maintenant et à toujours,
car à lui appartiennent ╵la sagesse et la force.
21Il fait changer les temps ╵et modifie les circonstances,
il renverse les rois
et établit les rois,
il donne la sagesse aux sages
et, à ceux qui savent comprendre, ╵il accorde la connaissance.
22Il dévoile des choses ╵profondes et secrètes,
il sait ce qu’il y a ╵dans les ténèbres,
et la lumière brille auprès de lui.
23C’est toi, Dieu de mes pères,
que je célèbre et que je loue,
tu m’as rempli ╵de sagesse et de force
et tu m’as fait connaître ╵ce que nous t’avons demandé,
tu nous as révélé ╵ce que le roi demande.
Le colosse aux pieds d’argile
24Après cela, Daniel alla trouver Aryok, que le roi avait chargé de faire périr les sages de Babylone et il lui dit : Ne fais pas mourir les sages de Babylone. Introduis-moi en présence du roi et je lui révélerai l’interprétation de son rêve.
25Alors Aryok s’empressa d’introduire Daniel auprès du roi et dit à celui-ci : J’ai trouvé parmi les déportés de Juda un homme qui donnera à Sa Majesté l’interprétation de son rêve.
26Le roi s’adressa à Daniel, surnommé Beltshatsar, et lui demanda : Es-tu vraiment capable de me révéler le rêve que j’ai eu et de m’en donner l’interprétation ?
27Daniel s’adressa au roi et lui dit : Le secret que Sa Majesté demande, aucun sage, aucun magicien, aucun mage, aucun astrologue n’est capable de le lui faire connaître. 28Mais il y a, dans le ciel, un Dieu qui révèle les secrets ; et il a fait savoir au roi Nabuchodonosor ce qui doit arriver dans les temps à venir. Eh bien, voici ce que tu as rêvé et quelles sont les visions que tu as eues sur ton lit : 29pendant que tu étais couché, ô roi, tu t’es mis à penser à l’avenir. Alors celui qui révèle les secrets t’a fait connaître ce qui doit arriver. 30Quant à moi, ce n’est pas parce que je posséderais une sagesse supérieure à celle de tous les autres hommes que ce secret m’a été révélé, mais c’est afin que l’interprétation en soit donnée au roi et que tu comprennes ce qui préoccupe ton cœur.
31Voici donc, ô roi, la vision que tu as eue : tu as vu une grande statue. Cette statue était immense, et d’une beauté éblouissante. Elle était dressée devant toi et son aspect était terrifiant. 32La tête de cette statue était en or pur, la poitrine et les bras en argent, le ventre et les hanches en bronze, 33les jambes en fer, les pieds partiellement en fer et partiellement en argile. 34Pendant que tu étais plongé dans ta contemplation, une pierre se détacha2.34 se détacha. L’ancienne version grecque ajoute : de la montagne (voir v. 45). sans l’intervention d’aucune main, vint heurter la statue au niveau de ses pieds de fer et d’argile, et les pulvérisa. 35Du même coup furent réduits ensemble en poussière le fer, l’argile, le bronze, l’argent et l’or, et ils devinrent comme la bale de blé qui s’envole de l’aire en été ; le vent les emporta sans en laisser la moindre trace. Quant à la pierre qui avait heurté la statue, elle devint une immense montagne et remplit toute la terre.
36Voilà ton rêve. Quant à ce qu’il signifie, nous allons l’exposer au roi. 37Toi, ô roi, tu es le roi des rois, à qui le Dieu des cieux a donné la royauté, la puissance, la force et la gloire. 38Dieu a placé sous ton autorité les hommes, les bêtes sauvages et les oiseaux en quelque lieu qu’ils habitent. Il t’a donné la domination sur eux tous. C’est toi qui es la tête d’or. 39Après toi surgira un autre empire, moins puissant que le tien, puis un troisième représenté par le bronze, qui dominera toute la terre2.39 Après Babylone (v. 38) viennent l’Empire des Mèdes et des Perses établi par Cyrus (539 av. J.-C.), puis celui des Grecs fondé par Alexandre le Grand (330 av. J.-C.). Le quatrième royaume (v. 40ss) est l’empire romain. Les visions du chapitre 7 reprennent cette prophétie plus en détail.. 40Un quatrième royaume lui succédera, il sera dur comme le fer ; comme le fer pulvérise et écrase tout et le met en pièces, ainsi il pulvérisera et mettra en pièces tous les autres royaumes. 41Et si tu as vu les pieds et les orteils partiellement en argile et partiellement en fer, cela signifie que ce sera un royaume divisé ; il y aura en lui quelque chose de la dureté du fer, selon que tu as vu le fer mêlé à la terre cuite. 42Mais comme les orteils des pieds étaient en partie de fer et en partie d’argile, ce royaume sera en partie fort et en partie fragile. 43Que tu aies vu le fer mêlé de terre cuite, cela signifie que les hommes chercheront à s’unir par des alliances, mais ils ne tiendront pas ensemble, pas plus que le fer ne tient à l’argile.
44A l’époque de ces rois-là, le Dieu des cieux suscitera un royaume qui ne sera jamais détruit et dont la souveraineté ne passera pas à un autre peuple ; il pulvérisera tous ces royaumes-là et mettra un terme à leur existence, mais lui-même subsistera éternellement. 45C’est ce que représente la pierre que tu as vue se détacher de la montagne sans l’intervention d’aucune main humaine pour venir pulvériser le fer, le bronze, l’argile, l’argent et l’or. Le grand Dieu a révélé au roi ce qui arrivera dans l’avenir. Ce qu’annonce le rêve est chose certaine, et son interprétation est digne de foi.
46Alors le roi Nabuchodonosor se jeta la face contre terre et se prosterna devant Daniel, il ordonna de lui offrir des offrandes et des parfums. 47Puis il lui déclara : Il est bien vrai que votre Dieu est le Dieu des dieux, le souverain des rois et celui qui révèle les secrets, puisque tu as pu me dévoiler ce secret.
48Le roi éleva Daniel à une haute position et lui donna de nombreux et riches présents ; il le nomma gouverneur de toute la province de Babylone et l’institua chef suprême de tous les sages de Babylone. 49A la demande de Daniel, le roi confia l’administration de la province de Babylone à Shadrak, Méshak et Abed-Nego, et Daniel lui-même demeura à la cour du roi.
