1As moscas mortas são capazes de estragar e fazer cheirar mal um frasco do melhor perfume. Sim, um pequeno erro pode anular os efeitos da sabedoria e da honra!
2O coração dum indivíduo sábio levá-lo-á à prática do que é reto; o dum louco, conduzi-lo-á para o mal. 3Podes identificar um doido até pela forma como anda na rua!
4Se aquele que manda se irrita contra ti, não reajas precipitadamente! Uma atitude pacífica e calma é remédio que neutraliza grandes conflitos.
5Vi outro mal, enquanto observava a vida, uma situação triste, respeitante a reis e governantes. 6Vi tolos a quem se deu grande autoridade e ricos a quem não se deu honra alguma. 7Vi também servos andando a cavalo e nobres deslocando-se a pé, como servos.
8Quem fizer uma cova cairá nela; quem derrubar um muro, uma cobra o morderá! 9Quem andar a acarretar pedras, acabará por ser maltratado por elas. O que racha lenha corre riscos!
10Se o ferro do machado estiver embotado, precisará de mais força. Sê sábio e afia a lâmina.
11Se a cobra morder antes de estar encantada, é inútil o trabalho do encantador.
12É agradável ouvir palavras sábias, mas o falar dum louco leva-o à ruína. 13Basta que comece por uma falsa premissa, para que qualquer conclusão a que chegue seja ridícula.
14O insensato sabe tudo sobre o futuro e conta-o a toda a gente, mas poderá alguém realmente saber o que irá acontecer?
15O tolo fica esgotado com qualquer esforço e depois não sabe orientar-se.
16Ai da terra cujo rei for uma criança e cujos líderes, logo pela manhã, já estão embriagados! 17Feliz a terra cujos governantes receberam uma educação cuidada e cujos chefes se alimentam, não com intemperança, mas para ganharem mais forças para novas tarefas!
18A preguiça faz enfraquecer o telhado; depressa os barrotes começam a apodrecer.
19Uma festa dá sempre alegria e o vinho transmite satisfação, mas é com dinheiro que se consegue tudo isso.
20Nunca digas mal do rei, nem sequer em pensamento; tão-pouco do rico digas mal, porque um pássaro lhes dará a conhecer aquilo que disseste.
1Ingon nga ang patay nga mga langaw makadaot sa pahumot, ang gamay nga binuang makadaot sa kaalam ug dungog.
2Ang tawong maalamon gustong maghimo ug maayo, apan ang buang-buang gustong maghimo ug daotan. 3Bisan sa linakwan lang sa buang-buang, mahibaloan na nga wala siyay panabot. Ginapakita gayod niya sa tanan ang iyang pagkabuang-buang.
4Kon masuko kanimo ang tigdumala ayaw pasagdi ang imong katungdanan, kay kon magmapailubon ka, basig pasayloon ka pa niya bisan ug dako ang imong nahimo nga sala.
5May usa pa ka dili maayo nga butang nga nakita ko dinhi sa kalibotan, ug kini ginahimo sa mga pangulo: 6Ang mga buang-buang gihatagan ug taas nga posisyon apan ang mga adunahan10:6 adunahan: o, dungganon. gihatagan ug mubo nga posisyon. 7Nakita ko nga ang mga ulipon nagasakay sa kabayo samtang ang mga tawong dungganon nagalakaw lang nga daw mga ulipon.
8Kon magbangag ka, lagmit mahulog ka. Kon molusot ka sa bangag sa paril, lagmit mapaakan ka ug bitin. 9Kon maglukat ka ug bato, lagmit malugpitan ka. Kon magbugha ka ug kahoy, lagmit masamad ka. 10Kon habol ang imong atsa ug dili mo kini bairon, mangusog ka gayod ug maayo sa paggamit niini. Mao kana ang maayo sa may kaalam—makatabang kini kanimo nga magmalampuson.
11Walay kapuslanan ang imong abilidad sa pagpaamo sa bitin kon napaakan ka na niini. 12Ang mga pulong sa tawong maalamon makahatag kaniya ug kaayohan, apan ang mga pulong sa tawong buang-buang makalaglag kaniya. 13Ang buang-buang magsugod ug sultig mga binuang nga sa kaulahian makahatag ug kadaot. 14Dili gayod siya moundang ug sulti.
Wala gayoy nasayod sa umaabot, ug walay makasulti kanato kon unsa ang mahitabo human kita mamatay.
15Ang trabaho sa buang-buang makapakapoy kaniya, busa naghunahuna siya nga dili na lang siya moadto sa lungsod sa pagtrabaho.10:15 busa… pagtrabaho: o, dili siya katuod moadtog lungsod.
16Alaot ang nasod nga ang hari niini ulipon kaniadto, ug ang mga pangulo niini nagakombira lang sa tibuok adlaw. 17Apan bulahan ang nasod nga ang hari niini natawo sa dungganon nga pamilya ug ang mga pangulo niini nagakombira sa hustong panahon aron sa paglig-on sa ilang kaugalingon ug dili aron maghubog.
18Kon ang usa ka tawo tapolan moatiman sa atop sa iyang balay, magtulo kini ug mahugno ang mga sablayan.
19Ang pagkaon ug pag-inom makahatag ug kalipay sa tawo, ug ang kuwarta makahatag sa tanan niyang kinahanglanon.
20Ayaw panghimaraota ang hari bisan sa imong hunahuna, o ang adunahan bisan sa tago, kay tingalig may makasulti niini kanila.10:20 kay tingalig… kanila: sa literal, tingalig may langgam nga mosugilon niini kanila.
