1El egoísta busca su propio bien;
contra todo sano juicio inicia un pleito.
2Al necio no le complace la inteligencia;
tan solo hace alarde de su propia opinión.
3Con la maldad viene el desprecio
y con la vergüenza llega la deshonra.
4Las palabras del hombre son aguas profundas,
arroyo de aguas vivas, fuente de sabiduría.
5No está bien favorecer al18:5 favorecer al. Lit. levantar el rostro del. malvado
y dejar de lado los derechos del justo.
6Los labios del necio son causa de contienda;
su boca incita a la riña.
7La boca del necio es su perdición;
sus labios son para él una trampa mortal.
8Los chismes son deliciosos manjares;
penetran hasta lo más íntimo del ser.
9El que es negligente en su trabajo
confraterniza con el que es destructivo.
10Torre fuerte es el nombre del Señor;
a ella corren los justos y se ponen a salvo.
11La riqueza del rico es su baluarte
y este cree que sus muros son inalcanzables.
12Tras el orgullo viene la destrucción;
y tras la humildad, el honor.
13Es necio y vergonzoso
responder antes de escuchar.
14En la enfermedad, el ánimo levanta al enfermo;
¿pero quién podrá levantar el ánimo al abatido?
15El corazón prudente adquiere conocimiento;
los oídos de los sabios procuran hallarlo.
16Con regalos se abren todas las puertas
y se llega a la presencia de gente importante.
17El primero en presentar su caso parece inocente,
hasta que llega la otra parte y lo refuta.
18El echar suertes pone fin a los litigios
y decide entre los poderosos.
19Más resiste el hermano ofendido que una ciudad amurallada;
los litigios son como cerrojos de una fortaleza.
20Cada uno se llena con lo que dice
y se sacia con lo que habla.
21En la lengua hay poder de vida y muerte;
quienes la aman comerán de su fruto.
22Quien halla esposa encuentra el bien
y recibe el favor del Señor.
23El pobre habla en tono suplicante;
el rico responde con aspereza.
24Hay amigos18:24 Hay amigos (LXX, Siríaca y Targum); Hombre de amigos (TM). que llevan a la ruina
y hay amigos más fieles que un hermano.
1Mũndũ ũrĩa ũtendaga gũtũũrania na andũ arũmagĩrĩra o merirĩria make;
ningĩ areganaga na matua mothe ma ũũgĩ ũrĩa mũkinyanĩru.
218:2 Thim 12:23Mũndũ mũkĩĩgu ndakenagĩra ũtaũku,
no akenagĩra kwaria woni wake mwene.
3Rĩrĩa waganu woka, ũrehaga ũirano,
nacio njono irehaga thoni.
418:4 Thab 18:16Ciugo cia kanua ka mũndũ nĩ ta ndia ndiku,
no gĩthima kĩa ũũgĩ nĩ karũũĩ gatherũkaga.
518:5 Thim 24:23-25; Thab 82:2Ti wega gũtĩĩra andũ arĩa aaganu maũthĩ,
kana kuogomia kĩhooto kĩa arĩa matehĩtie.
6Mĩromo ya mũndũ mũkĩĩgu ĩmũrehagĩra ngũĩ,
nako kanua gake geetagia rũthanju.
718:7 Thim 10:14; Koh 10:12Kanua ka mũndũ mũkĩĩgu nĩko kamũthũkagĩria maũndũ,
nayo mĩromo yake nĩ mũtego wa ngoro yake.
8Ndeto cia mũndũ wa mũhuhu nĩ ta twenyũ twega twa irio;
tũmerũkaga nginya tũturi-inĩ twa nda tũrĩa tũrĩ thĩinĩ mũno.
918:9 Thim 28:24Mũndũ kĩgũũta wĩra-inĩ wake
nĩ wa nyina na ũrĩa wanangaga.
10Rĩĩtwa rĩa Jehova nĩ mũthiringo ũrĩ hinya;
arĩa athingu moragĩra ho, nao magaikara marĩ agitĩre.
1118:11 Thim 10:15Ũtonga wa andũ arĩa atongu nĩguo itũũra rĩao rĩa hinya;
meciiragia nĩ rũthingo rũtangĩhaicĩka.
12Mbere ya mwanangĩko, ngoro ya mũndũ ĩkoragwo na mwĩtĩĩo,
no kwĩnyiihia nĩkuo gũtongoragia gĩtĩĩo.
1318:13 Thim 20:25Mũndũ ũrĩa ũcookagia ũhoro mbere ya kũũthikĩrĩria,
ũndũ ũcio nĩ ũrimũ na thoni ciake.
14Roho wa mũndũ nĩguo ũmũũmagĩrĩria rĩrĩa arĩ mũrũaru,
no roho mũthuthĩku nũũ ũngĩhota kũwĩtiiria?
1518:15 Thim 15:14Ngoro ya mũndũ mũkũũrani maũndũ nĩĩgĩagĩra ũmenyo;
matũ ma arĩa oogĩ nĩmaũcaragĩrĩria.
1618:16 Kĩam 32:13; 1Sam 10:4Kĩheo mũndũ aheanĩte kĩmuonagia njĩra ya kũhĩtũkĩra,
gĩkamũkinyia harĩ andũ arĩa anene.
17Mũndũ ũrĩa ũrehaga ciira wake mbere onekaga taarĩ we na ma,
o nginya rĩrĩa mũndũ ũrĩa maraciira nake ooka kũmũũria ciũria.
1818:18 Thim 16:33Ũcuuki wa mĩtĩ nĩũniinaga ngarari,
na ũgateithũrana andũ eerĩ njamba.
1918:19 1Sam 17:28Mũndũ mũrakarie nĩ mũrũ wa nyina nĩ hinya kwĩiguithania nake gũkĩra kwĩgwatĩra itũũra inene rĩirigĩre,
nacio ngarari nĩ ta mĩgĩĩko ĩrĩa ĩhingaga njeera.
2018:20 Thim 12:14Nda ya mũndũ nĩĩhũũnagio nĩ maciaro ma kanua gake;
nĩaiganagwo nĩ magetha ma mĩromo yake.
2118:21 Thab 12:4; Math 12:37Rũrĩmĩ rũrĩ na hinya wa gwathĩrĩra mũndũ muoyo kana gĩkuũ,
no arĩa marwendete no marĩĩage maciaro maaruo.
2218:22 Ayub 33:26; Thim 19:14Mũndũ ũrĩa wĩgĩĩagĩra na mũtumia nĩegĩagĩra na kĩndũ kĩega,
na nĩgũtugwo atugĩtwo nĩ Jehova.
23Mũndũ mũthĩĩni athaithanaga aiguĩrwo tha,
no gĩtonga gĩcookagia ũhoro na ũũru.
2418:24 1Sam 20:42; Ayub 15:13-15Mũndũ mũceeri na andũ aingĩ aahota kwĩyũnũhithia,
no nĩ kũrĩ mũrata ũnyiitanaga na mũndũ gũkĩra mũrũ wa nyina na mũndũ.